Siarhiej Antonaŭ (źleva) i Dźmitryj Hłuchoŭski. Fota z asabistaha archiva Siarhieja Antonava
«Valancinavič, my ŭsio znojdziem, usio dakažam, i pojdziecie vy na siem hadoŭ»
Ja ŭ BNF z 12-ha hoda — palityčny aktyvist, tak by mović. Viedaŭ usich načalnikaŭ KDB — mianie časta vyklikali dla prafiłaktyčnych hutarak. Da 20-ha hoda heta było, možna skazać, na siabroŭskaj nazie: «Nu navošta tabie heta? Nu čaho tabie nie siadzicca?». Paśmiajalisia — razyšlisia.
U nas źmianiŭsia načalnik KDB. 6 śniežnia [2023 hoda] mnie patelefanavali ź nieznajomaha numara, jon pradstaviŭsia Dźmitryjem Andrejevičam, skazaŭ: «Siarhiej Valancinavič, chaču vas bačyć u 16:20. U nas surjoznaja razmova».
Ja tady jašče nie viedaŭ, što «Mahiloŭ. Media» abviaścili ekstremisckim. Jak zajšoŭ u kabiniet, jon skazaŭ: «Nu vy i nakasiačyli». I pakłaŭ pierada mnoj dźvie pastanovy: na pieratrus i kanfiskacyju abstalavańnia.
U syna ŭ Bychavie była fotastudyja, ja jamu dapamahaŭ. Tam u mianie było dva kampjutary. Jak ja zrazumieŭ, jany ničoha nie znajšli. Telefon ja jašče na ŭvachodzie ŭ KDB zdaŭ, jany jaho ŭžo mnie nie viarnuli. Paśla hetaha pajechali da mianie dadomu.
Vyjšaŭ sa spalni syn. Ja skazaŭ, što dadomu, mahčyma, nie viarnusia. Paśla hetaha my pajechali va ŭpraŭleńnie KDB pa Bychaŭskim i Słaŭharadskim rajonie. Načalnik skazaŭ: «Siarhiej Valancinavič, raskazvajcie ščyra pra toje, jak vy pracavali na «Mahiloŭ. Media» i 6tv.by i sa spakojnym sumleńniem idzicie dadomu».
«U ich źjaviłasia nahoda mianie zakryć»
Ja sapraŭdy daŭno pracavaŭ na 6tv.by. spačatku heta byli artykuły, potym videa. Ja nikoli nie lez u vialikuju palityku, ja zaŭsiody zajmaŭsia Bychavam — u mianie była aŭtarskaja pieradača. Ja raskazvaŭ pra historyju, jak u nas prachodzili pratesty.
Siarhiej Antonaŭ. Fota: z asabistaha archiva
Niejak ja čytaŭ na «Chartyi», jak niechta abzyvaŭ Łukašenku. Mianie heta tuzanuła — čamu abzyvajucca? Kali vy ličycie siabie intelihientami, to davajcie vieści razmovu cyvilizavana. Chaj jon abzyvajecca. Paśla hetaha videa samym miakkim słovam, jakim abazvali mianie, było «čystapluj». Ja spyniŭ rabić videa, a tut jašče i pryznali vydańnie «ekstremisckim».
Ja skazaŭ, što pra moj udzieł na 6tv viadoma ŭsim, a z «Mahiloŭ. Media» ja nie supracoŭničaŭ. Jon skazaŭ: «Valancinavič, my ŭsio znojdziem, usio dakažam, i pojdziecie vy na siem hadoŭ. A ciapier my vas viaziem u SIZA. Vam pryjdziecca tam zdymać šnurki, papruhu».
Ja nachiliŭsia i staŭ raźviazvać šnurki. Jon ździŭlena na mianie pahladzieŭ:
— A, dyk vy psichałahična hatovyja da pajezdki.
— A ŭ mianie vybar jość, ci što? — Pačakajcie.
Advioŭ mianie ŭ inšy kabiniet da svajho pamočnika, i toj staŭ mianie dapytvać. Jon spytaŭ mianie pra čałavieka, jakoha ja nie viedaju. Spytaŭ pra majo staŭleńnie da vajny va Ukrainie. Ja adkazaŭ, što suprać luboj vajny.
Była razmova pra toje, čamu ja nie pajechaŭ u Polšču. Ja skazaŭ, što nie liču patrebnym źjazdžać, nie baču za saboj nijakaj viny i pišu novy raman. Mnie hety pamočnik skazaŭ: «Naŭrad ci vy jaho napišacie».
«Ukantakcie» ŭ mianie byli vykładzienyja videa 13-ha hoda — pachavańnie adnaho z zasnavalnikaŭ mahiloŭskaha telebačańnia Hienadzia Sudnika. Ja nie źviarnuŭ uvahu na toje, što heta byŭ repartaž «Biełsata» — heta ŭžo raspaŭsiud ekstremisckich materyjałaŭ. U ich źjaviłasia padstava mianie zakryć.
«Siarhiej, nočču ja ciabie budu budzić»
Mianie advieźli ŭ Bychaŭski IČU. Hadziny try ja čakaŭ u «abiaźjańniku». Potym mianie ŭ kajdankach adviali ŭ adzinočnuju kamieru. U adroźnieńnie ad inšych zatrymanych, mianie zaŭsiody vadzili ŭ kajdankach, kuryć było nielha i nie davali paścielnaj bializny. U pieršy dzień dali sup, a druhoje biez katlety. Napeŭna, praz režym asobaha ŭtrymańnia.
Nočču načalnik IČU skazaŭ: «Siarhiej, nočču ja ciabie budu budzić». Adčyniaŭ akno i pytaŭsia:
— Nie śpicca?
— Jaki son.
Praz dva dni mianie advieźli ŭ sud. Heta byŭ druhi moj štraf. Pieršy ŭ 25 bazavych byŭ za dva miesiacy da hetaha. Chtości naryŭ u mianie ŭ «Adnakłaśnikach» klip «Nohu śvieło!» — «Maŭčańnie jahniat». Reč nie ŭ klipie, tam byli łahatypy «Radyjo Svabody» i Tut.by.
Tady milicejski pałkoŭnik vyklikaŭ mianie, skłaŭ pratakoł i advioz mianie sam u sud, a adtul na pracu — na asabistaj mašynie. Kali znajomy sudździa daŭ mnie druhi štraf, jon skazaŭ: «Nu, Siarhiej, u ciabie šmat niadobrazyčliŭcaŭ». Paźniej mnie patelefanavaŭ načalnik KDB i skazaŭ, što jany chočuć źniać sa mnoj videa.
Ale ad hałoŭnaha redaktara pastupiła prapanova nie čakać dalejšaha raźvićcia padziej, a evakujavacca. Ja palacieŭ u Tbilisi z adnym telefonam i biez hrošaj. Biełaruskaja dyjaspara, možna skazać, padabrała mianie ŭ aeraporcie, dapamahli kvateru źniać. Čaho čakać, ja nie viedaju — u vizie mnie admovili. Ambasada Polščy nie bačyć pahrozy, miarkuje, što Hruzija — biaśpiečnaja kraina, ja mahu tut znachodzicca kolki zaŭhodna doŭha.
«Łukašenka destabilizuje situacyju»
Ja zaŭsiody čaplaŭ uładu. Kali mnie heta nie dazvalała žurnalistyka, ja rabiŭ heta ŭ litaratury. Knihu «Stabilizatar. Minsk 2041» ja napisaŭ u 2015 hodzie.
Heta kniha pra toje, jak paśla vybuchu Astravieckaj AES u Biełarusi radyjacyja, krainaj kiruje Viarchoŭny staršynia. Usie chodziać u adnolkavaj vopratcy, usie pracujuć, usie ŭśmichajucca. Heta tamu, što ŭ vadu padmiešvajecca sintetyčny narkotyk — stabilizatar. A dla tych, chto pje daždžavuju vadu, stvoranyja stabilizacyjnyja łahiery. A ŭ lesie chavajucca partyzany, ich nazyvajuć dastabiły — jany destabilizujuć abstanoŭku. U kančatkovym vyniku jany ŭryvajucca ŭ prezidencki pałac i vyśviatlajecca, što prezident — heta lalka, a krainaj kirujuć zusim inšyja ludzi. Heta viasiołaja antyŭtopija, ale ja žorstka prajšoŭsia pa ŭładzie.
U «Mietro» ŭ mianie jość stancyja Biełaruskaja, jakoj kamanduje načalnik Kułašenka, i jon uvieś čas pahražaje ŭsim, što kali hrošaj nie daście, to pačnie handlavacca sa stancyjaj satanistaŭ.
Adziny moj biełaruski raman — «Łapikavyja zorki». Jon pra toje, jak u Bychavie rasstrelvali habrejaŭ u 45 hodzie. Mnie patelefanavali z «Biełaruśfilma», my surjozna abmiarkoŭvali scenar. Pačalisia pratesty, i hałoŭny redaktar, jaki sa mnoj pracavaŭ, u ich paŭdzielničaŭ. I pytańnie z ekranizacyjaj adpała.
Ja mocna zavis u Hruzii. Dumaŭ, što budu čakać vizu i pisać raman, ale ničoha pisać ja nie mahu, bo jak na ihołkach. Paŭtara miesiaca mnie praz noč śnicca Biełaruś. Dzima Hłuchoŭski taksama ŭ emihracyi — jamu zavočna dali 8 hadoŭ. Drukavany prajekt zamarožany, film, u jakoha hatovy scenar, taksama zamarožany. Dobryja ŭspaminy pra hetuju sieryju zastalisia, ja pa joj sumuju.
Siarhiej Antonaŭ i Dźmitryj Hłuchoŭski. Fota: z asabistaha archiva Siarhieja Antonava
Moj syn u Mahiloŭskim SIZA
26 śniežnia aryštavali majho syna Arcioma. Heta mianie dabiła kančatkova. Arciom źniervavaŭsia z-za majho adjezdu, siabie dzieści nie prakantralavaŭ, dumaju, što jon sapraŭdy niešta lapnuŭ pra Łukašenku. Vynik — moj syn u Mahiloŭskim SIZA.
Dniami mnie telefanavała svajačka z Maskvy — joj telefanavali z KDB i cikavilisia, dzie ja. Moža być, Hruzija biaśpiečnaja kraina, ale pry takoj pilnaj uvazie da majoj piersony ja hetaha nie adčuvaju.
Siastra i žonka patrochu pradajuć abstalavańnie ŭ fotastudyi, jakaja prapracavała try hady. Jana była davoli papularnaja ŭ Bychavie. Milicyjanty fatahrafavalisia na dakumienty. Hrošy, chutčej za ŭsio, pojduć na advakata synu.
Čytajcie taksama:
Alaksiej Baciukoŭ z Mahilova raskazaŭ pra aryšty KDB, sutki ŭ izalatary i sproby vierbavańnia
Prapahandysty źniali film pra zatrymańni ŭ Mahilovie. Pryjšli i da viadomych asob
