Chryścina Kafka. Fota z asabistaha archiva hieraini
Chryścina raspaviała «Našaj Nivie», što sačyć za biełaruskimi navinami pačała ŭ 2020 hodzie, a da hetaha času viedała tolki bazavyja rečy.
«Nie mahu skazać, što ja razumieła, što Łukašenka dyktatar. Ja prosta bačyła ŭ navinach niejkaha dziadusiu, jaki časam robić niejkuju biazhłuździcu. Nie ŭsprymała jaho jak surjoznuju pahrozu. Ale i pazityŭna da Łukašenki nie staviłasia.
Mabyć, treba adznačyć, što ŭ majoj «burbałcy» nikoli nie było tych, kamu padabaŭsia Łukašenka. I mnie zdavałasia, što ŭsie va Ukrainie staviacca da jaho tak, jak maja siamja i siabry — niehatyŭna. Ja sapraŭdy nikoli ad ich nie čuła, što Łukašenka kłasny ci «Voś nam by jaho!». Tamu dla mianie było sapraŭdy vielmi dziŭna, kali ja pabačyła daśledavańnie 2019 hoda, dzie Łukašenka byŭ najpapularniejšym zamiežnym palitykam va Ukrainie (66% apytanych da jaho stavilisia stanoŭča)».
Dziaŭčyna kaža, što rabić kantent pra Biełaruś pačała ŭ 2022 hodzie:
«Tady ja pačuła ad znajomych: «Jak ty možaš vyvučać biełaruskuju movu, kali ź Biełarusi na nas laciać rakiety?!» I skazali jany heta, kaniešnie, na rasijskaj. Ja stajała i nie razumieła, jak taki siur uvohule moža adbyvacca. Ale ja nie chacieła svarycca z tymi ludźmi, bo mnie treba było amal kožny dzień ź imi bačycca. I voś na takich emocyjach ja zapisała videa dla tyktoku. Tamu što zrazumieła, što isnujuć ludzi, jakija nie razumiejuć navat niejkija bazavyja rečy i nie mohuć pabudavać pryčynna-vynikovyja suviazi. Zdajecca, toje videa nabrała kala 200 tysiač prahladaŭ».
«Šanoŭnyja, chto napisaŭ [pra Łukašenku] prezident Respubliki Biełaruś, nie hańbiciesia!» — kamientuje błohierka dziaržaŭny ŭkrainski partał «Vijna i sankciji».
Chryścina adznačaje: jana sapraŭdy zapisvaje šmat videa na emocyjach, moža, heta ŭ čymści i pieraškadžaje. Ale tak joj padkazvaje serca i rabić inakš jana nie moža.
«Razumieju, što heta patrebna biełarusam, jakim važna adčuć padtrymku ad kahości jašče akramia takich samych biełarusaŭ. I heta patrebna ŭkraincam, jakija nie razumiejuć, što adbyvajecca ŭ Biełarusi, a aryjentujucca na rasijskuju prapahandu».
Darečy, vučyć biełaruskuju movu Chryścina pačała paśla taho, jak pačuła ŭ adnaho błohiera pra toje, što heta mova ŭvachodzić u śpis moŭ JUNESKA, jakija znachodziacca pad pahrozaj źniknieńnia.
«Padumała, što mnie vielmi škada, bo biełaruskaja mova sapraŭdy vielmi pryhožaja. I kali ja mahu zrabić tak, kab na joj razmaŭlała chacia b na adnaho čałavieka bolej, ja heta zrablu».
Chryścina škaduje, što ciapier vyvučaje biełaruskuju nie tak aktyŭna, jak chaciełasia b. Kaža, što pisać u jaje nie vielmi dobra atrymlivajecca. Ale ž jana imkniecca čytać naviny pra Biełaruś na biełaruskaj, čytaje taksama knihi biełaruskich aŭtaraŭ, sprabuje razmaŭlać ź biełaruskimi siabrami.
«Ja voś tolki viarnułasia va Ukrainu ź Niamieččyny. Dumaju, što niekatory čas mnie spatrebicca, kab zasvoicca tut. A potym płanuju ŭziać sabie repietytara, kab užo bolš hruntoŭna zajmacca».
Suajčyńniki Chryściny pa-roznamu staviacca da jaje videa.
«Tyja ŭkraincy, jakija razumiejuć, što adbyvajecca i va Ukrainie, i ŭ Biełarusi, što takoje ahresija Rasii, reahujuć narmalna. Bo nielha kazać pra toje, što heta adzinkavaja vajna, jakuju my majem ciapier. Rasija stahodździami imknułasia kałanizavać Ukrainu, Biełaruś i inšyja krainy — i ŭsie my nie ŭpieršyniu zmahajemsia suprać, heta vajna nie tolki našaha pakaleńnia.
Jość indyviduumy, jakija paśla 2022 hodu zrazumieli, što treba pačać čymści cikavicca, ale cikavicca nie pačali. Jany što pačuli, to i skazali. Jany paŭtarajuć niejkija tezisy za aŭtarytetami. I adpaviedna kali jany bačać maje videa, jany pačynajuć pisać tyja samyja tezisy ŭ kamientaryjach».
Dziaŭčyna adznačaje, što jość taksama katehoryja kamientataraŭ, jakija sprabujuć u jakaści arhumientaŭ vykarystoŭvać niejki asabisty dośvied: «Voś ja ŭ čacie pierapisvaŭsia ź biełarusam, jon padtrymlivaje Łukašenku», «Ja žyŭ niekalki hadoŭ u Biełarusi — i ŭsie biełarusy, jakich ja sustrakaŭ, chvalili Łukašenku».
«Subjektyŭny dośvied nie moža adlustroŭvać realnaść u Biełarusi, tamu što nieznajomamu čałavieku naŭrad ci chtości ryzyknie zaraz skazać niešta suprać Łukašenki, bo heta niebiaśpiečna. A ŭkraincy, jakija raśli ŭ demakratyčnaj krainie (va Ukrainie svaboda słova i ty sapraŭdy možaš vykazać svaje dumki), nie razumiejuć situacyju ŭ susiedziaŭ. Jany dumajuć, što maŭčańnie ci cichi supraciŭ — heta aznačaje zhodu dy padtrymku».
Chryścina miarkuje, što bolšaść z tych ukraincaŭ, jakija padtrymlivajuć biełarusaŭ, nie vykazvajucca publična.
«Zrabiła dla siabie adkryćcio, što maje znajomyja, jakija niešta robiać dla padtrymki biełarusaŭ, nie havorać pra heta. Navat ja daviedvałasia pra ich dziejnaść vypadkova. Baču, što jość ukrainskija vajskoŭcy, ich žonki razumiejuć, što adbyvajecca ŭ Biełarusi. Ja razmaŭlała ź imi i jany kazali: «My viedajem pra represii ŭ Biełarusi i pavažajem kožnaha biełarusa, jaki vajuje za Ukrainu ci jaki robić supraciŭ u svajoj krainie».
Hetyja ludzi moŭčki pavažajuć, moŭčki padtrymlivajuć. Jany nie kryčać tak hučna, jak robiać heta tyja, chto ličyć biełarusaŭ vorahami. Bo ludzi, u jakich mała viedaŭ (i jany heta razumiejuć), lubiać hałasić. Voś tamu ich bolš bačna. I heta prablema».
Čytajcie taksama:
Biełaruskuju palityku va Ukrainie farmuje daradca biez palityčnaj adkaznaści — ukrainski palitołah
