Ličbavaja vyjava Ch i Y chramasom čałavieka. Fota: Yuichiro Chino/Getty Images
Što takoje mikrachimieryzm
Termin «mikrachimieryzm» aznačaje najaŭnaść vielmi nievialikaj kolkaści hienietyčna čužarodnych kletak u arhaniźmie haspadara (čałavieka abo žyvioły).
Upieršyniu hetuju źjavu apisali ŭ siaredzinie minułaha stahodździa, kali było zaŭvažana, što kletki maci mohuć traplać u arhanizm dziciaci praz płacentu.
U kancy 1970-ch hadoŭ było adkryta isnavańnie zvarotnaha trafiku kletak — ad dziciaci da maci. U 1990-ja hady navukoŭcam ź Sietłu (ZŠA) ŭdałosia znajści zdarovyja matčynyja kletki ŭ darosłych mužčyn. A ŭ adnoj žančyny była znojdziena Y-chramasoma praź niekalki dziasiatkaŭ hadoŭ paśla taho, jak jana naradziła synoŭ.
Na siońniašni dzień dakazana, što čužyja (ci mikrachimiernyja) kletki mohuć traplać ad płodu ŭ arhanizm maci padčas ciažarnaści (fietalny mikrachimieryzm), abo ad maci da płodu. Svaimi kletkami pamiž saboj mohuć abmieńvacca bliźniaty. Mikrachimiernyja kletki mohuć traplać u arhanizm padčas pieralivańnia kryvi.
Ale najbolš cikavaj zjaŭlajecca mihracyja kletak starejšych bratoŭ i siaścior da małodšych pry pasiarednictvie maci. Zachoŭvajučysia ŭ arhaniźmie maci, jany pa jaje kryvacioku papadajuć u arhanizm płodu. Akramia hetaha, navukoŭcy śćviardžajuć, što abmien mikrachimiernymi kletkami adbyvajecca taksama pamiž mužam i žonkaj, i źviartajuć uvahu na toj fakt, što fietalny mikrachimieryzm asabliva raspaŭsiudžany paśla abortu ci vykidyša.
Jak adsačyli čužyja kletki?
Dziakujučy novym bijatechnałahičnym instrumientam, jakija dazvalajuć adsočvać i vyvučać kožnuju kletku paasobna, navukoŭcy atrymali mahčymaść adkryć akno ŭ śviet mikrachimiernych kletak.
U pačatku 2000-ch Kiaraš Chasratechrani (Kiarash Khosrotehrani) z dapamohaj mietadaŭ transhieniezu ŭvioŭ samcu myšy hien śvietlačka. Dziakujučy svajoj bijaluminiescencyi hety hien dazvoliŭ vučonamu adsočvać ruch kletak.
Hienietyčna madyfikavanyja samcy sparvalisia z samkami, a zatym vučony šukaŭ u samki kletki płodu, jakija zmahli prabracca praz płacentu. Kab vyznačyć ich miescaznachodžańnie ŭnutry samak, vykarystoŭvaŭsia typ ciomnaha pakoja, jaki dazvalaŭ vyjavić vielmi nizkija ŭzroŭni luminiescencyi.
Nie było orhanu, jakija b jany nie naviedali. Kolkaść takich kletak pavialičvałasia padčas rodaŭ, a zatym na praciahu niekalkich tydniaŭ źmianšałasia.
Jakuju rolu jany adyhryvajuć?
Niahledziačy na niaznačnuju kolkaść, čužyja kletki mohuć vykonvać klučavuju funkcyju.
Adnojčy daśledavańnie Chasratechrani pajšło nie pa płanu. Adna ciažarnaja myš paraniła siabie. Vučony byŭ ździŭleny, kali pabačyŭ, što ŭ miescy rany skancentravalisia kletki płoda.
Kab upeŭnicca ŭ tym, što heta nie vypadkovaść, vučony sam staŭ rabić nievialikija rany myšam. I kožny raz heta miesca pryciahvała kletki płoda. Takim čynam, hetyja kletki dapamahali rehienieracyi kletak maci. Vyniki svajho daśledavańnia vučony apublikavaŭ u 2006 hodzie.
Praz šeść hadoŭ vialiki patencyjał kletak płodu byŭ paćvierdžany ekśpierymientam Chiny Čaudchry (Hina Chaudhry), praviedzienym na ciažarnych myšach.
Vučonaja vyjaviła, što takija kletki zdolnyja łakalizavacca ŭ paškodžanym sercy maci i pieratvaracca ŭ funkcyjanalnyja myšačnyja kletki ci kryvianosnyja sasudy, jakija dapamahajuć adnaŭleńniu orhana.
Heta tłumačyć daŭno viadomy fakt ab tym, što ciažarnyja žančyny lepš za astatnich vylečvajucca ad sardečnych prystupaŭ.
U 2019 hodzie jana praviała novaje daśledavańnie. Na hety raz nad myšami-samcami. Spačatku ŭ ich kryvatok byli ŭviedzienyja kletki płodu, a zatym vyklikany sardečny prystup. I hetym razam čužyja kletki nakiravalisia da paškodžanych častak serca i pačali pracavać nad ich adnaŭleńniem.
Ekśpierymient pakazaŭ, što mikrachimiernyja kletki płoda mohuć adnaŭlać luboha čałavieka, što śviedčyć ab ich vialikim patencyjale ŭ lačeńni.
U apošnija hady abmiarkoŭvajecca najaŭnaść uzajemasuviazi pamiž ciažarnaściu, mikrachimieryzmam i vierahodnaściu zachvorvańnia na rak. Było adznačana, što ciažarnaść pavialičvaje šancy na vyžyvańnie paśla dyjahnostyki hetaha zachvorvańnia ŭ žančyn ź mikrachimieryzmam.
U toj čas, jak nizkaja kancentracyja ci poŭnaja adsutnaść kletak płodu ŭ arhaniźmie maci moža być pakazčykam schilnaści da raźvićcia złajakasnaha pracesu.
Adnak čužyja kletki mohuć i kalečyć
U toj ža čas nazirańni pakazvajuć, što najaŭnaść čužarodnych kletak moža lažać u asnovie raźvićcia sistemnaj skleradermii i niekatorych inšych aŭtaimunnych zachvorvańniaŭ, takich jak sistemnaja čyrvonaja vaŭčanka abo aŭtaimunnaje zachvorvańnie ščytapadobnaj załozy. Na karyść hetaha havoryć vysokaja raspaŭsiudžanaść takich zachvorvańniaŭ u žančyn siaredniaha ŭzrostu.
Taksama mikrachimiernyja kletki mohuć upłyvać na pryžyvalnaść orhanaŭ pry transpłantacyi, a taksama prymać udzieł u raźvićci šerahu złajakasnych novaŭtvareńniaŭ, naprykład, raku šyjki matki.
Źmiena pohladu na pryrodu čałavieka
Navukovyja adkryćci bijołahaŭ paŭpłyvali na fiłosafaŭ, jakija śćviardžajuć, što mikrachimieryzm ściraje miežy času. My atrymlivajem kletki ź minułaha, ad našych maci ci babul, a taksama ad budučaha — našych dziaciej. U toj ža čas my pieradajem našy kletki nie tolki svaim rodnym, ale i nieznajomym ludziam (u vypadku pieralivańnia kryvi). Atrymlivajecca, što paśla śmierci čałaviek pakidaje siarod žyvych ludziej častku siabie.
Fiłosafy źviartajuć uvahu, što parušajucca i miežy cieła, tamu što kletki stvarajuć formu nieparyŭnaści pamiž niekalkimi ludźmi, jany prapanoŭvajuć nam pašyreńnie «ja» u druhim. Mikrachimieryzm śviedčyć, što ŭ kletkavym maštabie my nie zjaŭlajemsia ni aŭtanomnymi, ni niepadzielnymi.
Čytajcie jašče:
«Zvarotnaja vakcyna» dapamoža lačyć raśsiejany skleroz, dyjabiet 1 typu i reŭmatoidny artryt
Bolš za pałovu infarktaŭ i insultaŭ možna praduchilić — navukoŭcy
Kluč da lačeńnia depresii, artrytu i Alchiejmiera chavajecca ŭ błukajučym niervie
