U pačatku vieraśnia na STB vyjšaŭ kranalny siužet, na jakim vieteran Vialikaj Ajčynnaj sa ślaźmi na vačach raskazvaje pra zdradnikaŭ pad bieł-čyrvona-biełymi «anučami». Ale, jak zvyčajna, jość niuansy.
Vieterana zavuć Fiodar Miadźviedź, jamu 99 hadoŭ. Jon uradženiec Vińnickaj vobłaści Ukrainy, padčas vajny słužyŭ u NKVD.
Na videa STB Miadźviedź skroź ślozy zhadvaje, jak u vajnu babulki prasili jaho i jaho sasłužyŭcaŭ: «Sałdaciki, nie pakidajcie nas fašystam!» Raskazvaje pra «pryŭkrasny ściah, pad jakim ludzi hinuli i pieramahali» (ściah BSSR, jaki słužyŭ uzoram čyrvona-zialonamu dziaržaŭnamu ściahu, pryniali tolki ŭ 1951 hodzie). A ź inšym ściaham, maŭlaŭ, chodziać zdradniki z anučami.
«Kali b jany viedali, jakaja cudoŭnaja Biełaruś, jany b nie dapuścili hetaha. Vy pahladzicie, što robicca. Moładź — bolš za ŭsich žančyn — chodzić. Vy sami zaŭvažyli? Dziaŭčynki biehajuć. Ale jany vykarystoŭvajuć, dumajuć, kab heta jašče bolš pakutliva było. Žančyny, dzieci… Z saboj dziaciej biaruć. Što ž vy robicie?» — aburajecca vieteran.
Voś tolki vajnu Miadźviedź pravioŭ zusim nie ŭ Biełarusi.
«U 1940-m trapiŭ u 59-y połk vojskaŭ NKVD pa achovie čyhunačnych zbudavańniaŭ, jaki raźmiaščaŭsia ŭ Armaviry. Tam i sustreŭ vajnu. Padčas Vialikaj Ajčynnaj kamandavaŭ harnizonam, achoŭvaŭ masty i abjekty vodazabieśpiačeńnia. Skončyŭšy ŭ 1942-m kursy małodšych lejtenantaŭ, byŭ pryznačany kamandziram uzvoda Suchumskaj strałkovaj dyvizii ŭnutranych vojskaŭ NKVD. Z dyvizijaj trapiŭ na Paŭnočna-Kaŭkazski front, abaraniaŭ podstupy da bakinskaj nafty, byŭ paranieny.
Paśla vypiski sa špitala jaho nakiravali ŭ častku NKVD, jakaja zajmałasia baraćboj z bandytyzmam. Pieramohu sustreŭ na Kaŭkazie», — raskazvali pra bijahrafiju Miadźviedzia žurnalisty partała «Minsk-Naviny».
Što tyčycca baraćby z bandytyzmam, to ŭ 1945 hodzie dyvizija NKVD, sfarmiravanaja jakraz na bazie Suchumskaj dyvizii, zajmałasia začystkaj Zachodniaj Biełarusi. Baraćba viałasia jak z sapraŭdnymi kryminalnikami, tak i z tymi, chto słužyŭ u polskaj Armii Krajovaj — zmahalisia z «nacyjanalistyčnym padpollem».
Voś tolki sam Fiodar Miadźviedź u hety čas byŭ na Kaŭkazie. Detali bijahrafii ahučvaŭ jon sam u šmatlikich intervju. U 1943 jaho kantuziła pad Krasnadaram, paśla špitala Miadźviedź słužyŭ na Kaŭkazie, u Hroźnienskaj strałkovaj dyvizii. Paśla vajny byŭ Navarasijsk, Sarataŭ, litoŭski Paniaviežys, dzie jon słužyŭ kamandziram pa zabieśpiačeńni. A ŭ Minsk upieršyniu ŭ žyćci Miadźviedź trapiŭ tolki ŭ 1948 hodzie.
I kranalnyja babulki, jakija bajalisia fašystaŭ, — heta zusim nie pra Biełaruś. Historyju pra prośby miascovych žycharoŭ nie pakidać ich niemcam jon taksama ŭžo raskazvaŭ, i było heta pra padziei pad Małhabiekam (siońnia heta Inhušecija).
«Naša Niva» pazvaniła Fiodaru Miadźviedziu, ale jon adkazaŭ, što nie daje kamientaroŭ pa telefonie.
Praŭda, praź niejki čas jon sam źviazaŭsia z Redakcyjaj i paviedamiŭ: siońnia niedaraśli badziajucca pa vulicach. «Chodziać jak na pracu, rahočuć, až brydka», — aburyŭsia Miadźviedź. I ciapier, na jaho dumku, adbyvajecca sproba razłažeńnia biełaruskaj dziaržavy.
Kamientavać pa telefonie źmiest siužeta na STB jon admoviŭsia.
«Dziakuj za vaš zvanok, mnie až viesialej stała», — paviedamiŭ Miadźviedź na raźvitańnie karespandentu «Našaj Nivy».
