Luby školnik (kali jon, viadoma, vučycca ŭ starejšych kłasach i nie samy apošni dvoječnik) viedaje, što z čornymi dzirkami lepš nie źviazvacca: zaciahnuć — i kancy, užo takaja ŭ ich pryroda.
Kaniečnie, astranomam viadoma pra čornyja dzirki značna bolš, ale navat prafiesijanały byli ŭražany, kali vyśvietlili, što adkrytaja ŭ 2018 hodzie dzirka raście z rekordnaj dla ŭsiaho suśvietu chutkaściu, piša bbc.com. Za dzień jana zdolnaja źjeści Sonca i ŭžo nabrała masu, roŭnuju 34 miljardam takich soncaŭ jak naša, što vyvodzić jaje ŭ lihu navat nie zvyšmasiŭnych, a ultramasiŭnych čornych dzirak.
«Masa hetaj dzirki ŭ 8 tysiač razoŭ bolšaja, čym u čornaj dzirki ŭ centry Mlečnaha šlachu, — tłumačyć astranom Krystafier Onkien z Aŭstralijskaha nacyjanalnaha ŭniviersiteta ŭ Kanbiery. — Kali b naša dzirka była takoj ža pražerlivaj, jana b užo prahłynuła dźvie traciny ŭsich zorak u našaj hałaktycy».
Na ščaście, monstar znachodzicca za miljardy śvietłavych hadoŭ ad nas, u centry hałaktyki, u jakoj navat niama ŭciamnaha imia, tolki nabor litar i ličbaŭ SMSS J215728.21-360215.1 (prafiesijanały pamiž saboj nazyvajuć jaje prosta J2157).
I ŭsio ž dzirka z J2157 u pieršuju čarhu cikavaja navukoŭcam nie svaim apietytam i navat nie pamierami, — majucca i bolšyja — a tym, što jana ŭtvaryłasia nieŭzabavie paśla Vialikaha vybuchu, kali Suśviet byŭ zusim małady — jamu tady było kala miljarda hadoŭ.
Adkryćcio hetaj dzirki, pa słovach Onkiena, kidaje vyklik isnaj kasmałahičnaj madeli, tamu što zaŭsiody ličyłasia, što na farmiravańnie zvyšmasiŭnaj čornaj dzirki sychodzić šmat času i vielmi šmat materyi. Tak što zvyšmasiŭnaja dzirka, jakaja chavajecca ŭ rańnim Suśviecie, — heta ŭžo zvyšzahadka.
«Što ŭjaŭlaje saboj hetaja hałaktyka, adnaho z hihantaŭ rańniaha Suśvietu? Ci paśpieła čornaja dzirka prahłynuć bolšuju častku svajho asiarodździa? Heta nam jašče treba vyśvietlić», — piša Onkien u vydańni Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.
