Ciažkaja luboŭ da nobieleŭskaha łaŭreata — heta źjava ŭłaścivaja nie tolki aŭtarytarnym krainam. Ja viedaŭ, što z Łaksnesam byŭ kliničny vypadak, ale kab ažno tak zapuščana.
Ciapier vo čytaju bijahrafiju isłandskaha sacyjalista-katalika, jaki byŭ nie tolki supiertalenavitym prazaikam i nobieleŭskim łaŭreatam, a jašče i viernym stalinistam. U 1930-hady, padčas pajezdak u Rasieju, jon zaŭsiody naviedvaŭ Maŭzalej. U 1949 hodzie na pytańnie, što jon dumaje pra SSSR, isłandski kłasik adkazaŭ:
— Ludzi tut spakojnyja i aptymistyčnyja, u ich niama strachu pierad zaŭtrašnim dniom. Padčas pajezdak u SSSR ja adpačyvaju i nabiraju sił. U mianie takoje ŭražańnie, što ja tut prachodžu kurs lačeńnia paśla hihanckaha durdomu, jakim stała Zachodniaja Jeŭropa. U Savieckim sajuzie maje niervy adpačyvajuć.
Svaimi zajavami i niekatorymi tvorami jon davodziŭ da šalenstva isłandskuju elitu. Jaho navat prapanoŭvali departavać albo pasadzić. Presa, i nie tolki isłandskaja, jeździła pa im katkom. Biez Łaksnesa nie abychodzilisia nivodnyja surjoznyja skandały na vyśpie i palityčnyja zavaruški. Jon šakavaŭ isłandcaŭ svaimi levaradykalnymi pohladami. Pry tym, jašče da Nobiela ŭ 1955 hodzie, jon byŭ biassprečnaj zorkaj jeŭrapiejskaj litaratury. I jon byŭ da mozha-kaściej isłandskim aŭtaram.
Ale ŭsie hetyja intryhi isłandcy jamu, pa vialikim rachunku, prabačali. Kali jon viartaŭsia karablom z Nobieleŭskaha bankieta, tysiačy ludziej vitali jaho ŭ havani Rejkjavika biez adzinaha pradstaŭnika ŭłady. (na zdymku).
A ŭ 1963 hodzie jon vydaje svaju aŭtabijahrafiju, u jakoj niečakana hanić saviecki ład, całkam inakš interpretujučy toje, što bačyŭ u SSSR u 1930-yja. U knizie «Paetyčnaja epocha» jon tłumačyć, što pierałomnym momantam, jakoje źmianiła jaho ŭspryniaćcie kamunizma, stała uvarvańnie savietaŭ u Vuhorščynu. Na Łaksnesa pačali narakać jašče niadaŭna blizkija pa duchu kalehi, A teksty i intervju byłoha stalinista pačali vykarystoŭvajuć na Zachadzie dla antysavieckaj prapahandy.
