Na Padlaššy cikavaja źjava: intelektuały pačali zmahacca za zachavańnie miascovych havorak.
Jakaja dahledžanaść i akuratnaść kala chataŭ i na vulicy! Na Padlaššy žyvuć chaj nie bahatyja, ale haspadarlivyja ludzi. Pa polskich mierkach heta biedny rehijon, ale ŭ paraŭnańni ź Biełaruśsiu tam — paradak i zamožnaść. Na fota: kaladavańnie.
Dla prapahandy svajoj movy vykarystoŭvajuć univiersalnyja siužety.
Mapa havorak Paŭnočnaha Padlašša.
«Havaryma pa-svojmu!»
Tradycyi padlašskaha dyzajnu i estetyki.
«Stolki śniehu, a pakačać niama kamu».
Jość i takija patryjoty.
Zachoŭvajecca tradycyja kaladak: z cyhanom dy źviazdoju.
Našych surodzičaŭ na Padlaššy nie tak i šmat: apošnija pierapisy dajuć ličbu kala 50 tysiač.Koliś było bolš za 100 tysiač, ale va ŭsich nacyjanalnych dziaržavach bolšaść asimiluje mienšaści. Toje samaje adbyvajecca i ŭ Biełarusi, i ŭ Polščy. Praŭda, kali Polšča mocna dapamahaje svaim suajčyńnikam za Niomanam, to kałanijalnaja, zabitaja Biełaruś doŭhi čas ničym nie mahła paspryjać biełarusam nad Narvaj.
Ale tyja biełarusy, što zastalisia biełarusami, — heta mocnaja, aktyŭnaja hramada.U pryncypie, na pamiežžach u ludziej zaŭždy byŭ macniejšy duch supolnaści, pačućcie adroznaści.
Da taho ž, na Padlaššy žyvuć chaj nie bahatyja, ale haspadarlivyja ludzi.Pa polskich mierkach heta biedny rehijon, ale ŭ paraŭnańni ź Biełaruśsiu tam — paradačak i zamožnaść.
Heta nie jakijaści «tutejšyja», jany hladziać na inšyja jeŭrapiejskija mienšaści i dziejničajuć.Majuć svajo radyjo «Racyja», hazietu «Niva», časopis «Czasopis», Biełaruskaje histaryčnaje tavarystva, rok-fiestyval «Basovišča» ŭ Haradku, fiestyval «Bardaŭskaja vosień» u Bielsku, fiestyval duchoŭnaj muzyki ŭ Hajnaŭcy, šmatlikija festy biełaruskaj pieśni. Na hary Hrabarcy štohod źbirajucca pilihrymy, biełaruskuju movu ŭparta vučać u škołach i ŭniviersitetach, choć, zdavałasia b, jakaja z takoj navuki praktyčnaja karyść tut i ciapier?.. Biełarusy Padlašša jasna bačać, što biełarusy zdolnyja ŭ doŭhaterminovaj pierśpiektyvie zachavacca jak supolnaść, kali Biełaruś budzie nacyjanalnaj i demakratyčnaj dziaržavaj i zychodziačy z hetaha vybudoŭvajuć svaje stratehii.
Apošnim časam na Padlaššy naradziłasia jašče adna cikavaja kulturnaja źjava: intelektuały pačali zmahacca za zachavańnie miascovych havorak.
Čałaviek adčuvaje pryviazanaść da admietnaściaŭ svajho rodu, dyj svoj dyjalekt — heta prosta pryhoža ŭrešcie. Vyšejšy ŭzrovień adukacyi dazvalaje asvojvać i spałučać i dziaržaŭnuju movu (polskuju), i nacyjanalnuju (litaraturnuju biełaruskuju) i miascovuju («svaju movu»).
Padlašskija intelektuały trapili ŭ ahulnajeŭrapiejski trend.Tam u mnohich krainach staŭleńnie da nacyjanalnaj kulturnaj spadčyny trapiatkoje: ad tradycyjnych stravaŭ da tradycyjnych havorak. Dyjalekty suisnujuć ź litaraturnaj movaj u Italii, Niamieččynie. U Narviehii stała modna havaryć na dyjalekcie na nacyjanalnym telebačańni. Nie redkaść ciapier, kali viadučy šou ŭ prajm-tajm havoryć z haściami na dyjalekcie svajoj narviežskaj vioski.
Pratahanistam stvareńnia padlašskaj mikramovy staŭ vydatny piśmieńnik, žurnalist i pierakładčyk-palihłot Jan Maksimiuk, jaki pracuje na Biełaruskaj słužbie radyjo «Svaboda».
Padlašskija dyjalekty padobnyja da havorak paŭnočnaj Bieraściejščyny. Jak i ŭ Pružanskim rajonie, na poŭnačy polskaha Padlašša havorać jak na litaraturnaj biełaruskaj movie. A na poŭdni – jak pa-ŭkrainsku. A pasiaredzincy – asablivyja havorki.
Naprykład, «vuon chotieŭ zrobiti» («=ion chacieŭ zrabić»).Akurat ich choča pakłaści ŭ asnovu mikramovy Maksimiuk.
Da Maksimiuka dałučyłasia hrupa maładych kaleh. Siarod inšaha, jany šyrać svaje idei i praz Fejsbuk.
Zirnicie ŭ našaj fotahalerei trochi vyrablenych imi matyvataraŭ, a taksama mapu havorak Padlašša i paru charošych kaladnych zdymkaŭ.
