Оліверу Стоўну прапаноўвалі зняць фільм пра Аляксандра Лукашэнку. Пра гэта гаворыцца ў расследаванні казахстанскага выдання «Власть» і Цэнтра па барацьбе з карупцыяй і арганізаванай злачыннасцю (OCCRP). Журналісты атрымалі дакументы з планамі дакументаліста Ігара Лапацёнка, які разам са Стоўнам выпусціў фільм пра Нурсултана Назарбаева.
Каманда Лапацёнка таксама падрыхтавала сцэнары для карцін пра Ільхама Аліева і Аляксандра Лукашэнку і іншых аўтарытарных лідараў. Мэта фільмаў — «адмыванне» іх рэпутацыі, лічаць расследавальнікі.
Што да Лукашэнкі, то прапаноўвалася «паказаць шырокай аўдыторыі драматычную гісторыю сучаснай Беларусі і яе лідара» ў момант, калі «ўвага ўсяго свету была засяроджана» на краіне.
«Мы, стваральнікі фільма, верым у мудрасць і паслядоўнасць дзеянняў Аляксандра Рыгоравіча Лукашэнкі», — абвяшчае дакумент, на вокладцы якога чорна-белая выява — сумешчаныя партрэты Лукашэнкі і Стоўна.
У дакуменце не ўказаная дата, і незразумела, пра якія «дзеянні» ідзе гаворка — імаверна, пра масавыя антыўрадавыя пратэсты 2020 года, якія жорстка здушыў рэжым Лукашэнкі. Таксама невядома, ці ведаў Стоўн аб праекце.
Мяркуючы па перапісцы каманды Лапацёнка, Стоўн пагадзіўся паўдзельнічаць як мінімум у адным праекце — у фільме пра Лукашэнку.
Відаць, ягоныя планы змяніліся пасля пачатку поўнамаштабнага расейскага ўварвання ва Украіну ў лютым 2022 года (у сакавіку 2022 Стоўн публічна асудзіў вайну і сказаў, што Расія здзейсніла «памылку», адзначыўшы пры гэтым, што ЗША «справакавалі» Пуціна).
«На жаль, [беларускі] праект на паўзе з-за адмовы Олівера, — напісаў прадзюсар Ігар Кобзеў члену каманды ў чэрвені таго года. — Усе спробы знайсці новага інтэрв'юера праваліліся праз вайну ва Украіне (ніхто не згаджаецца). Я ў вельмі цяжкім становішчы».
Да гэтага моманту здавалася, што Лапацёнак знайшоў уласную формулу поспеху. Ён сабраў невялікую каманду сцэнарыстаў і прадзюсараў, якія штампавалі для дыктатараў прэзентацыі з прывабнай прапановай — атрымаць экранны час з сусветна вядомым рэжысёрам.
Член яго каманды распавёў журналістам на ўмовах ананімнасці аб «манетызацыі» працэсу. Па сутнасці, Лапацёнак прапаноўваў уплывовым асобам тое, перад чым яны не могуць выстаяць: легітымнасць на міжнароднай арэне.
«У яго была прадаваная зорка — Стоўн. Вось і ўсё, — сказаў ён. — Людзі заўсёды вядуцца на яркія абяцанкі, толькі ў гэтым выпадку ў ролі залатой цацкі быў Олівер Стоўн. Ён дасягаў жаданага эфекту: «Ох, інтэрв'ю з Оліверам Стоўнам! Мяне па ўсім свеце будуць паказваць!»»
Аднак меркаванне, што Стоўн — квіток да сусветнай славы, ужо даўно не актуальнае. Некалі ўлюбёнец крытыкаў, касавага поспеху і ўладальнік «Оскараў» не так даўно быў названы ў часопісе Variety стваральнікам «сумніўных карцін».
***
Оліверу Стоўну — 77 гадоў. Першую прэмію «Оскар» ён атрымаў як за «найлепшы адаптаваны сцэнар», фільм «Паўночны экспрэс» (1978). Вядомасць яму прынесла ваенная драма «Узвод» (1986), у якой ён быў сцэнарыстам і рэжысёрам і за якую ён атрымаў трэцюю прэмію «Оскар» — за найлепшую рэжысуру (таксама ў актыве стужкі статуэтка за найлепшы фільм). «Узвод» стаў першай карцінай з трылогіі пра вайну ў В'етнаме, на якой Стоўн служыў салдатам пяхоты.
Сярод іншых работ Олівера Стоўна — драма «Сальвадор» аб грамадзянскай вайне ў Сальвадоры (1986); фінансавая драма «Уол-стрыт» (1987) і яе працяг «Уол-стрыт: грошы не спяць» (2010); біяграфічны фільм пра Джыма Морысана «Дорз» (1991), «Прыроджаныя забойцы» (1994).
Таксама ён зняў трылогію з часам канспіралагічнымі версіямі пра амерыканскіх прэзідэнтаў: «Джон Ф.Кэнэдзі. Стрэлы ў Даласе» (1991), «Ніксан» (1995), «Буш» (2008); а таксама «Сноўдэн» (2016).
Чытайце таксама:
Кустурыца аб'яднае сюжэты «Злачынства і пакарання» і «Ідыёта» ў адным фільме
«Дзюна: частка другая» — блакбастар, ідэальны да скрыгату ў зубах
