Druhoje pryšeście Karaleŭstva
3 treciaha da dzieviataha listapada ŭ Varšavie pracavała vystava «Karaleŭstva Biełaruś». Z inicyjatyvy Fundacyi imia Stefana Batoryja akcyja, raspačataja za miesiac da taho ŭ Padkovie Łeśnej, atrymała praciah u «Aŭdytoryjum Maksymum» Varšaŭskaha Universytetu. Udzielniki — tyja ž mastaki, čyje pracy byli vystaŭlenyja ŭ Padkovie, — Artur Klinaŭ, Viktar Piatroŭ-Chrucki, Alena Adamčyk, Michał Barazna, Ihar Saŭčanka, Jury Daraškievič, Dzianis Ramaniuk dy inšyja. Na žal, nia ŭsie pracy ŭdałosia pakazać va Ŭniversytecie. Nie było ŭžo j perfomansaŭ, śpievaŭ, fejerverkaŭ. Ale intelektualny asiarodak Varšavy prademanstravaŭ svaju zacikaŭlenaść da fenomenu novaha biełaruskaha mastactva, da kultury krainy tak blizkaj da Polščy i hetak adarvanaj siońnia i ad jaje, i ad usiaho cyvilizavanaha śvietu.
Mantaž vystavy pačaŭsia jašče ŭ niadzielu i praciahvaŭsia amal uvieś paniadziełak — dzień adkryćcia. U pierapynkach pamiž lekcyjami pa placoŭcy pranosiŭsia natoŭp studentaŭ. Adny z kubačkam kavy z aŭtamatu, hamoniačy, pierakročvali praz raskładzienyja ramki, niechta zapavolvaŭ krok, spyniaŭsia pierad abrazami, razhladaŭ instalacyi. Raptam, padymajučy ščyt ź ciažkimi fota, adčuvaješ, što jon pajšoŭ dahary sam — chtości padtrymaŭ, niechta praciahnuŭ małatok z padłohi. Pytańni — «heta adkul — ź Mińska?», «panovie — białorusini?», «a my j nia dumali, što ŭ vas jość takoje», «a kali adkryćcio?», «a jak proźvišča mastakoŭ? Jany taksama — białorusini?», «a buduć katalohi?», «a tvory možna nabyć?», «a jak u vas tam žyćcio, nasamreč — dyktatura?», «a kolki budziecie jašče ciarpieć vašaha Łukašenku?», «a ŭ vas jość Salidarnaść?» Na ŭsio, badaj što, adkazać niemahčyma. Ale možna ličyć, što akcyja pačałasia. Pačatkam jaje, napeŭna, stała źjaŭleńnie jak z tumanu Artura Klinava ź plaškaj mienskaj «Hloryi» ŭ kišeni. Hadzina za hadzinaj chałodnaja zala pieratvarałasia ŭ kavałak terytoryi Karaleŭstva Biełaruś. Prybyvali j jahonyja hramadzianie — samachodam pryjechała Alena Adamčyk.
Na samo adkryćcio narod źbiraŭsia pavoli — hadzina pik, čas šalonych varšaŭskich zatoraŭ. Ściahnulisia pieravažna biełarusy — prafesar Barščeŭski, Alena Hłahoŭskaja z Hdańsku, reparciory z «Radyjo-5» i našaha «101,2». Polskija halerejščyki, mastaki, anarchisty, siabry.
Adhučali pramovy, raźbiehsia natoŭp studentaŭ, a tyja, chto zastaŭsia, — heta značyć svaje, rušyli ŭ Etnahrafičny Muzej — tam za filižankaj kavy, za kuflem piva abmierkavać vyniki, abhavaryć novyja polska-biełaruskija kulturnyja prajekty.
Vacłaŭ Areška
