Spartyŭnyja zbudavańni alimpijskaha Łondana: čym ździŭlajuć architektary 6

Čatyry hady tamu XXIX Alimpijskija hulni pastavili rekord pa abjomie finansavych srodkaŭ, asvojenych na ich arhanizacyi i praviadzieńni. Kitaj napoŭnicu prademanstravaŭ moc ułasnaj ekanomiki, patraciŭšy na piekinskuju Alimpijadu, pavodle niekatorych acenak, da $40 młrd. U 2012 hodzie Hulni viarnulisia ŭ Jeŭropu i, viadoma, nieadkładna stali achviaraj ahulnaha stanu kantynientalnaj ekanomiki i tradycyjnaj anhielskaj ruplivaści. Pra toje, ci paciarpieła pry hetym architektura spartyŭnych zbudavańniaŭ, pra abjekty łondanskaj jubilejnaj CHCHCH Alimpijady razvažaje błohier Darriuss.

Nasamreč radykalnaha skaračeńnia biudžetu Alimpijady-2012 šmat u čym spryjała nie tolki ŭmieńnie ličyć hrošy i ich abmiežavanuju kolkaść, ale i toj fakt, što ŭ Łondanie, u adroźnieńnie ad Piekina, užo było šmat pieršakłasnych spartyŭnych abjektaŭ, jakija čaściakom patrabavali tolki minimalnaj rekanstrukcyi pierad budučymi hulniami. Z nula było vyrašana ŭzvodzić tolki 6–7 novych aren i peŭnuju kolkaść infrastrukturnych zbudavańniaŭ, u tym liku, viadoma, Alimpijskuju viosku. U asnovu architekturnaha kuta było vyrašana pastavić u pieršuju čarhu maksimalnuju funkcyjanalnaść zbudavańniaŭ, u druhuju — ich ekałahičnaść (łondanskaja Alimpijada stanie samaj «zialonaj» za ŭsiu historyju hetych spabornictvaŭ), i, narešcie, u treciuju — zdolnaść alimpijskich abjektaŭ prystasoŭvacca pad vykanańnie hramadska karysnych funkcyj paśla zakančeńnia turniru.

Usie abjekty 30-ch Alimpijskich hulniaŭ u Vialikim Łondanie byli padzielenyja na try tak zvanyja zony: Alimpijskuju, Centralnuju i Račnuju. U dadatak, peŭnaja ich kolkaść (zrešty, nievialikaja) znachodzicca i za miežami brytanskaj stalicy (u pieršuju čarhu stadyjony futbolnaha turniru, udzielničać u jakim, jak viadoma, budzie i biełaruskaja zbornaja). Pry hetym asnoŭny abjom novaha budaŭnictva byŭ skancentravany ŭ Alimpijskaj zonie.

Alimpijskaja zona, ci, jak jana aficyjna nazyvajecca, Alimpijski park, stanie asnoŭnym centram spartyŭnych spabornictvaŭ i hramadskaha žyćcia padčas hulniaŭ. Učastak płoščaj 2 kv.km raźmieščany na ŭschodzie Łondana, u rajonie Stratfard, za 7 chvilinaŭ jazdy na ciahniku ad centra stalicy Vialikabrytanii. Raniej jaho zajmali pramysłovyja pradpryjemstvy, śmietniki i niekalki žyłych kvartałaŭ. Paśla vybaru Łondana ŭ jakaści stalicy Alimpijady-2012 placoŭka była vyzvalenaja ad raniejšych nasielnikaŭ (z prymusovym vykupam ułasnaści i pierasialeńniem žycharoŭ damoŭ), i ŭ 2007 hodzie tut razharnułasia vialikaja budoŭla. Da pačatku rabot Alimpijski park vyhladaŭ niejak tak:

A tak jon vyhladaŭ ŭžo ŭ minułym hodzie. Ličbami na skrynšocie z Bing Maps paznačanyja asnoŭnyja abjekty parku: 1 — Alimpijski stadyjon, 2 — enierhietyčnaja padstancyja, 3 — Copper Box (handbolnaja arena), 4 — miedyjacentr, 5 — vieładrom, 6 — baskietbolnaja arena, 7 — Alimpijskaja vioska, 8 — Čobchemskaja akademija, 9 — Stratfardski mižnarodny vakzał, 10 — MFK Westfield Straford City, 11 — stadyjon dla vodnaha poła, 12 — Akvatyk-centr, 13 — ahladnaja vieža ArcelorMittal Orbit.

Pierš čym pierajści da asobnych abjektaŭ, krychu ahulnych fota Alimpijskaha parku z vyšyni ptušynaha palotu. Na piarednim płanie źleva naprava akvacentr, stadyjon dla vodnaha poła, nad im — čyrvonaja ahladnaja vieža Orbit i hałoŭny stadyjon Alimpijady ŭ pravaj častcy fatahrafii.

Tut na piarednim płanie miedyjacentr, asnoŭnaja placoŭka dla pracy žurnalistaŭ pa-za spabornictvami.

U centry — vieładrom, nad im — baskietbolnaja arena, zatym — šmatpaviarchoŭki Alimpijskaj vioski.

Adnoj z asnoŭnych hramadskich zon Alimpijskaha parka maje stać dobraŭparadkavanaja terytoryja ŭzdoŭž rečki Li, što dzielić park nadvoje.

Hałoŭnym budynkam ŭsich Hulniaŭ staŭ, viadoma, Alimpijski stadyjon — arena dla praviadzieńnia lohkaatletyčnych spabornictvaŭ, a taksama cyrymonii adkryćcia i zakryćcia turniru.

Stadyjon, raźličany na 80 tys. hledačoŭ, na čas Alimpijady treciaja pa jomistaści arena Brytanii, byŭ pabudavany na štučnym vostravie, utvoranym dvuma kanałami ŭ paŭdniovaj častcy Alimpijskaha parku.

Aŭtaram abjekta staŭ najbujniejšy ŭ śviecie prajektavalnik spartyŭnych zbudavańniaŭ — kampanija Populous.

Jaho budaŭnictva abyšłosia amal u 500 młn funtaŭ i zaniało čatyry hady (2007–2011).

U adpaviednaści z architekturnaj kancepcyjaj Alimpijady prajektavalniki maksimalna spraścili mastacki vobraz areny. Jaho stvaraje tolki asabliva funkcyjanalny rytm biełych stalovych aporaŭ dachu i čornaha karkasa, jaki padtrymlivaje vierchni, časovy, jarus trybun.

U jakaści aśviatlalnych mačtaŭ vykarystoŭvajucca tyja ž samyja kanstrukcyi dachu, jakija stvarajuć dastatkova efiektnuju kampazicyju i z ŭnutranaj prastory stadyjona.

Tym nie mienš, u Brytanii nie mahli nie znajścisia zaciatyja krytyki architektury hałoŭnaj areny turniru, jakija šmat u čym spraviadliva zaznačali, što estetyčna Alimpijski stadyjon u Łondanie nie moža pretendavać na status nacyjanalnaj architekturnaj ikony, jakoj, naprykład, staŭ Alimpijski stadyjon u Piekinie — «Ptušynaje hniazdo», pieraŭtvoranaje ŭ paŭnavartasnuju słavutaść kitajskaj stalicy. Pry hetym asablivuju lutaść vyklikaŭ biudžet prajekta, jaki pieravysiŭ navat anałahičny kitajski.

Interjer pamiaškańniaŭ:

Abaroncy ž łondanskaj areny, u svaju čarhu, pryvodzili abhruntavanyja arhumienty. Reč u tym, što architektary praduhledzieli mahčymaść maksimalna efiektyŭnaha vykarystańnia budynka paśla zakančeńnia Hulniaŭ. U adpaviednaści ź iznoŭ ža kanceptualnym padychodam kamiteta pa arhanizacyi Alimpijady-2012 paśla jaje zakančeńnia hałoŭny stadyjon turniru budzie faktyčna razabrany i zatym sabrany nanova ŭ jakaści ŭžo vyklučna futbolnaha stadyjona adnaho z łondanskich kłubaŭ. I voś tolki paśla hetaha adkryjucca novyja mahčymaści dla stvareńnia jarkaha architekturnaha vobraza.

Na takuju pierabudovu pretendavali 2 futbolnyja kamandy. Tottenham Hotspur prapanavaŭ navat zachavać 80tysiačnuju ŭmiaščalnaść areny.

Ale heta, jak viadoma, kłub z Paŭnočnaha Łondana, tamu municypalnyja ŭłady addali prava dalejšaha vykarystańnia Alimpijskaha stadyjona ŭschodniełondanskaj kamandzie West Ham United. U adpaviednaści ź jaje prajektam miarkujecca pamianšeńnie jomistaści areny da 60 tys. čałaviek.

Dziŭnaje čyrvonaje zbudavańnie, zaŭvažnaje na šmatlikich fotazdymkach pobač z hałoŭnym stadyjonam hulniaŭ, — heta ahladnaja vieža Orbit, budaŭnictva jakoj było prafinansavanaje mietałurhičnym hihantam ArcelotMittal i jakaja adrazu zrabiłasia hałoŭnaj mišeńniu architekturnych krytykaŭ.

Jašče ŭ kastryčniku 2008 hoda mer Łondana Barys Džonsan i ministr pa spravach Alimpijady Tesa Džoŭeł abviaścili, što Alimpijskamu parku nie chapaje niejkaha jarkaha znaku, daminanty, što zaklikała b publiku macavacca i maralna rychtavacca. U žniŭni 2010 hoda było abvieščana, što hetym simvałam i daminantaj stanie 115-mietrovaja ahladnaja vieža, hrošy na pabudovu jakoj (kala 19 młn funtaŭ) daŭ miljarder i mietałurhičny karol Łakšmi Mitał, što pastajanna žyvie ŭ Łondanie.

Zbudavańnie ŭjaŭlaje saboj śpiralnuju leśvicu, jakaja zavieršycca płatformaj z ahladnaj placoŭkaj. Pry hetym abjekt «abhornuty» čyrvonymi mietaličnymi kanstrukcyjami, što vyhinajucca pad niejmaviernymi vuhłami. Taki vobraz, na dumku dyzajnieraŭ «Arbity» Aniš Kapur i Sesiła Bałmonda, pavinien abjadnoŭvać architekturu sa skulpturaj, simvalizujučy adnačasova stabilnaść i niestabilnaść byćcia. Faktyčna ŭ Alimpijskim parku Łondana byŭ stvorany najbujniejšy ŭ Brytanii ŭzor pablik-artu.

Akramia ahladnaj placoŭki na vierchavinie viežy byli stvoranyja pramiežkavyja ŭnutranyja płatformy na śpiralnaj leśvicy. Košt ŭzdymu na «Arbitu» składaje cełych 15 funtaŭ sterlinhaŭ, ale zatoje naviedniku harantujucca pyšnyja panaramnyja vidy jak na alimpijskija abjekty, tak i na astatni horad.

Druhi najbujniejšy spartyŭny abjekt Alimpijskaha parka bačny i na papiarednim zdymku. Heta tak zvany «Akvatyk-centr», pryznačany dla praviadzieńnia spabornictvaŭ pa płavańni, sinchronnym płavańni i skačkach u vadu. Aŭtar prajekta Zacha Chadyda, adna z najbujniejšych suśvietnych architekturnych zorak, łaŭreatak Prytckieraŭskaj premii, sprajektavała centr vodnych vidaŭ sportu ŭ Łondanie jašče ŭ 2004 hodzie — da taho jak horad vyjhraŭ prava praviadzieńnia Alimpijady-2012. Heta było vytančanaje zbudavańnie, jakoje nahadvaje zastyłuju ŭ ruchu vadu, u viadomym dla Chadydy styli.

Na žal, mienavita hetamu cikavamu budynku nakanavana było stać hałoŭnaj achviaraj skupavatych arhanizataraŭ spabornictvaŭ. U 2007 hodzie niečakana vyśvietliłasia, što na budaŭnictva abjekta pa prajekcie Chadydy spatrebicca ŭ try razy bolšy biudžet, čym pieršapačatkova płanavałasia. U suviazi z hetym prajekt značna pierapracavali ŭ bok skaračeńnia vydatkaŭ. Było vyrašana źmienšyć habaryty chvalepadobnaha dachu, hałoŭnaha i najbolš składanaha elemienta mastackaj kampazicyi stadyjona. U vyniku ŭ jaho siłuecie pačali pačvarna vyłučacca časovyja bakavyja trybuny, raźličanyja na 15 tys. hledačoŭ. Forma dachu taksama była sproščanaja.

Tym nie mienš, u asobnych detalach «Akvatyk-centr», budaŭnictva jakoha ŭ vyniku abyšłosia ŭ 270 młn funtaŭ, zastaŭsia vydatny.

Ahulny vyhlad hałoŭnaha basiejna areny. Paśla zakančeńnia Alimpijady vierchnija jarusy bakavych trybun buduć demantavanyja, jomistaść centra skarocicca da naminalnych 2500 čałaviek, a budynak nabudzie našmat bolš estetyčna pryjemny vyhlad.

Zrešty, interjery zbudavańnia, vykananyja ŭ manalitna-zbornym žalezabietonie, i ciapier vyhladajuć nadzvyčaj stylna.

Vyški dla skačkoŭ u vadu:

Trenirovačny basiejn:

Pa susiedstvie z «Akvatyk-centram» raźmiaściłasia i arena dla vodnaha poła, pieršy ŭ historyi Alimpijady pabudavany admysłova dla hetaha vidu sportu abjekt. Zrešty, budynak na 5000 hledačoŭ časovy i budzie razabrany paśla zakančeńnia spabornictvaŭ. Jaho frahmienty ŭ dalejšym płanujecca vykarystoŭvać padčas uźviadzieńnia inšych budynkaŭ.

Trecim novym bujnym abjektam staŭ vieładrom, jaki razam z raźmieščanaj pobač trasaj dla BMX utvoryć tak zvany «Łondanski viełapark». Na dumku šmatlikich krytykaŭ i zvyčajnych žycharoŭ horada, heta samaje pryhožaje zbudavańnie ŭsioj Alimpijady.

Efiektny, vyhnuty duhoj dach vieładroma nahadvaje viełatrek, a ablicoŭvańnie fasada «pad dreva» dadaje dadatkovych ahulnych rysaŭ vobrazu.

Aŭtaram prajekta stała brytanskaje biuro Hopkins Architects, budaŭnictva praciahvałasia dva hady (2009–2011) i abyšłosia ŭ 105 młn funtaŭ sterlinhaŭ.

Asablivaściu budynka źjaŭlajecca šklany pojas, jaki idzie pa akružnaści i dazvalaje nazirać za spabornictvami navat tym, chto nie nabyŭ kvitkoŭ.

Vieładrom źmiaščaje 6000 hledačoŭ i paśla zakančeńnia Alimpijady praciahnie vykarystoŭvacca pa pryznačeńni. Jaho taksama nazyvajuć najbolš ekałahičnym siarod usich zbudavańniaŭ turniru: tut praduhledžany navat zbor ŭsioj daždžavoj vady, što vypadzie na budynak, jakaja ŭ dalejšym budzie vykarystoŭvacca dla, prabačcie, zmyvaŭ u prybiralniach.

Akramia hetych abjektaŭ u składzie Alimpijskaha parku pieršapačatkova płanavałasia budaŭnictva jašče čatyroch aren. Paśla ad dvuch ź ich ź mierkavańniaŭ ekanomii admovilisia, pieraniosšy spabornictvy pa fiechtavańni i valejbole va ŭžo isnyja spartyŭnyja zbudavańni. U parku ž pabudavali tolki dva abjekty. Adzin ź ich — handbolny stadyjon na 7000 miescaŭ.

Za vonkavy vyhlad i śpiecyfičnuju kałarystyku ablicoŭvańnia budynak byŭ całkam aficyjna nazvany Copper Box («miednaja skrynka»). Prajektavalnikami vystupili kampanii MAKE Architects i Populous.

Interjer hulniavoj zały. Paśla zakančeńnia Hulniaŭ Copper Box budzie pieraabstalavany z handbolnaj areny va ŭniviersalny spartyŭny kompleks dla žycharoŭ navakolla Alimpijskaha parku.

Druhim novym stadyjonam dla hulniavych vidaŭ sportu staŭ baskietbolny. Jak i centr dla vodnaha poła, heta časovaje zbudavańnie, jakoje budzie razabranaje paśla zakančeńnia turniru. Płanujecca navat, što jaho mohuć vykarystoŭvać u anałahičnaj roli i na nastupnaj Alimpijadzie ŭ 2016 hodzie ŭ Rya-de-Žaniejra.

Tym nie mienš, niahledziačy na časovy charaktar, dziakujučy płastycy fasadaŭ baskietbolny stadyjon maje vielmi zapaminalny vyhlad, prydumali jaki ŭ biuro Wilkinson Eyre Architects.

Zbudavańnie raźličanaje na 12 tysiač pasadačnych miescaŭ.

Darečy, jašče adzin časovy spartyŭny abjekt z charakternym niebanalnym abliččam stvorany za miežami Alimpijskaha parku. Heta niekalki paviljonaŭ, u jakich buduć pravodzicca roznyja spabornictvy pa stralbie.

Svojeasablivyja dekaratyŭnyja elemienty na fasadach paviljonaŭ, jakija nahadvajuć prysoski biruzovych i punsovych kvietak, a taksama koleru fuksii, u adpaviednaści z architekturnaj kancepcyjaj Hulniaŭ, stroha funkcyjanalnyja. Jany vykarystoŭvajucca dla sistem vientylacyi, a taksama dla prachodu ŭ pamiaškańni.

Najvažniejšym elemientam Alimpijskaha parka i ŭsioj infrastruktury spabornictvaŭ stała, viadoma, Alimpijskaja vioska. Jana ŭjaŭlaje saboj dosyć simpatyčny žyły rajon, raźličany na pražyvańnie 17 320 spartoŭcaŭ.

Rajon nie pa-łondansku šmatpaviarchovy i paśla zakančeńnia Alimpijady stanie adnym sa składnikaŭ Stratford City, bujnoha horadabudaŭničaha prajekta, jaki praduhledžvaje redeviełapmient terytoryi vakoł Alimpijskaha parku, zaniataj ciapier pieravažna čyhunačnaj infrastrukturaj, u žyły i administracyjny rajon.

Vioska abstalavanaja ŭsim, čym tolki možna, uklučajučy parki i art-abjekty.

Stałoŭka vielizarnaja i pa sutnaści ŭjaŭlaje saboj hihancki fud-kort, abniesieny pa pierymietry raznastajnymi pa źmieście ŭčastkami razdačy ježy. Za stolikam — ekstravahantny mer Łondana Barys Džonsan.

Typovaje spalnaje miesca dla budučaha čempijona:

Jość u vioscy i miescy adpačynku, trenažornyja zały, cyrulni, internet-kaviarni. Usio, naturalna, u maštabach, jakich dastatkova dla absłuhoŭvańnia 15 tysiač čałaviek.

Adnym z elemientaŭ Alimpijskaj vioski źjaŭlajecca Akademija Čobchem, kruhły ŭ płanie budynak, jaki paśla zakančeńnia Hulniaŭ i vysialeńnia spartoŭcaŭ ź vioski stanie ahulnaadukacyjnaj škołaj dla dziaciej łondancaŭ.

Da pačatku Alimpijady była rekanstrujavanaja i čyhunačnaja stancyja rajona Stratfard, jakaja budzie absłuhoŭvać Alimpijski park, źviazvajučy jaho ź inšymi spartyŭnymi abjektami i centram horada. Stancyju navat pierajmienavali ŭ «mižnarodny vakzał Stratfarda».

A dla hledačoŭ Alimpijady pa susiedstvie z vakzałam pabudavali bujny handlovy centr Westfield Stratford City ahulnaj płoščaj 175 tys. kv.m z 300 kramami, u tym liku 3 bujnych univiermahi, 70 restaranaŭ, kinateatr, boŭlinh i kazino. Na fota handlovy centr na piarednim płanie. Zaadno možna acanić adlehłaść, jakaja adździalaje Alimpijski park ad dziełavoha centra Łondana. Udalečyni bačny i tady jašče budavany chmaračos The Shard, i znakamity «ahurok» Normana Fostera.

Važnaj častkaj Alimpijskaha parku stali i inšyja infrastrukturnyja zbudavańni. Miedyjacentr akazaŭsia vielmi funkcyjanalnym. Na žal, vielizarny budynak 275-mietrovaj daŭžyni (arch. Allies and Morrison), jaki ciaham Hulniaŭ pavinien zabiaśpiečyć pracu bolš čym 20 tys. žurnalistaŭ, jaki abyšoŭsia (praŭda, razam sa šmatpaviarchovymi parkinhami pa susiedstvie) arhkamitetu turniru ŭ fantastyčnyja 355 młn funtaŭ, atrymaŭsia bolš padobnym da anharu, pramysłovaha cechu abo, u nalepšym vypadku, handlovaha centru. Paśla zakančeńnia Alimpijady jaho pieraabstalujuć u biznes-centr.

Zatoje niečakana vynachodlivaj akazałasia architektura techničnych zbudavańniaŭ. Pompavaja stancyja ŭ Alimpijskim parku (biuro John Lyall Architects) ujaŭlaje saboj stylnuju kambinacyju adkrytych žalezabietonnych pavierchniaŭ sa śpiecyjalnymi zaržaviełymi mietaličnymi listami.

Siehmienty z manalitnaha žalezabietonu ŭpryhožanyja hraviroŭkaj, jakaja pakazvaje historyju łondanskaj kanalizacyi i jaje viktaryjanskija karani.

Stancyja vodapadrychtoŭki, raźmieščanaja niepadalok, taksama dobraja. Draŭlanaje ablicoŭvańnie i ekspłuatavany płoski dach sa stvoranym na joj hazonam dazvalajuć technałahičnamu zbudavańniu źlicca z navakolnaj pryrodaj.

Enierhietyčny centr Alimpijady zrobleny ŭ tym ža styli. Asabliva funkcyjanalnyja formy spałučajucca z padkreślena industryjalnaj estetykaj, jakaja stvarajecca ablicoŭvańniem pierfaravanymi panelami stali Cor-ten, pakrytymi štučnaj iržoj.

Zbudavańnie, aŭtaram jakoha stała biuro John McAslan & Partners, vydatna vyhladaje pobač z handbolnaj arenaj Copper Box.

Navat elektryčnaja padstancyja (arch. NORD Architecture) hladzicca aryhinalna, dastatkova było nie pabajacca vykarystoŭvać padčas budaŭnictva čorna-šeruju cehłu.

Heta ŭsio techničnyja abjekty, čyja funkcyja padkreślivajecca surovym i bieskampramisnym vonkavym vyhladam. U zonach, dzie miarkujecca vialikaja kolkaść naviednikaŭ, jarkich farbaŭ našmat bolš. Tak, naprykład, vyhladaje piešachodny most, jaki złučaje Alimpijski stadyjon z «Akvatyk-centram»:

Za miežami Alimpijskaha parku i jaho najbližejšaha navakolla novaje budaŭnictva praktyčna nie viałosia. Arhanizatary Alimpijady zapłanavali vykarystoŭvać dla mnohich vidaŭ sportu viadomyja i nie vielmi łondanskija spartyŭnyja i nie tolki budynki. Naprykład, u znakamitym Millenium Dome projduć spabornictvy pa spartyŭnaj himnastycy i skačkach na batucie.

Darečy, pobač z «kupałam tysiačahodździa» niezadoŭha da Alimpijskich hulniaŭ adkryłasia novaja kanatnaja daroha praz Temzu, sprajektavanaja kampanijaj Wilkinson Eyre Architects.

Finał futbolnaha turniru prymie 90-tysiačny Uembli.

Tenis, viadoma, — heta Uimbłdan, a boks, fiechtavańnie, baraćba, nastolny tenis, ciažkaja atletyka raźmieściacca ŭ paviljonach vystavačnaha centra ExCeL London.

Viadoma, łondanskaja Alimpijada, na dumku bolšaści śpiecyjalistaŭ, nie padaryła horadu i śvietu biassprečnych architekturnych šedeŭraŭ. Adnak zamiest hetaha jana pakazała, što navat va ŭmovach abmiežavanaha biudžetu i strohaj funkcyjanalnaści (i navat časovaści) možna stvarać zapaminalnyja enierhaefiektyŭnyja abjekty, pierš za ŭsio zručnyja dla spartoŭcaŭ i hledačoŭ. A hetaja zadača, moža być, navat bolš składanaja, čym dasiahnieńnie prostaha architekturnaha wow-efiektu.

realt.onliner.by

Chočaš padzialicca važnaj infarmacyjaj ananimna i kanfidencyjna? Pišycie redaktaru «Našaj Nivy» ŭ TH