Sioleta na Dniapry padčas navukovaha daśledavańnia vyłavili rybu niabačanaha raniej u Biełarusi vidu. Heta ihołka-ryba pulchnaščokaja (Syngnathus abaster). Vodzicca jana ŭ Čornym, Azoŭskim i Kaśpijskim marach. Ryba maje tanklavaje, padobnaje da ihołki cieła — ciomna-šyzaje sa śvietłymi papiaročnymi pałosami.
Ryba-ihołka.
Ratan-hałavieška.
Vyrastaje da 20 sm. A pulchnaščokaj jaje nazvali, bo maje pukatyja žabry. Ryba-ihołka, miarkujuć admysłoŭcy, trapiła da nas z Kijeŭskaha vadaschovišča. Cikava, što heta ryba taho ž siamiejstva ihołkavych, što i marski kaniok.
Tolki za dva papiarednija hady ŭ našaj krainie vyjavili šerah novych vidaŭ rybaŭ— piečkura biełapioraha, byčka-cucyka, kalušku paŭdniovuju małuju, ščypoŭku załacistuju. U Biełarusi ŭžo šyraka raspaŭsiudzilisia takija čužarodnyja vidy, jak taŭstałobik i ratan-hałavieška. Jany dobra prystasoŭvajucca da ŭmovaŭ biełaruskich vadajomaŭ i składajuć kankurencyju pradstaŭnikam aŭtachtonnaj faŭny.
Za košt rostu kolkaści čužoha vidu — karasia srebnaha — źmienšyłasia ŭ nas kolkaść paŭsiudnaha raniej załatoha karasia. U biełaruskich vodach užo tracina čužarodnych vidaŭ: 23 z 63! Pałova vidaŭ abaryhiennych ryb i inšych vodnych arhanizmaŭ znachodzicca pad pahrozaju źniknieńnia. Za minułaje stahodździe ŭ Biełarusi źvialisia dva dziasiatki vidaŭ samych kaštoŭnych ryb: asiatry atłantyčny dy ruski, vyrazub dy białuha, łasosi. Takim čynam, choć u nas i źjavilisia novyja ryby, ahulnaja kolkaść vidaŭ skaračajecca.
Praź Biełaruś idzie adzin z asnoŭnych vodnych kalidoraŭ praniknieńnia čužarodnych vidaŭ z Čarnamorska-Kaśpijskaha basiejna ŭ Centralnuju i Zachodniuju Jeŭropu i Bałtyjskaje mora. Kalidor składajecca z basiejnaŭ Dniapra, Prypiaci i Visły.
Z adnaho boku, raspaŭsiudu čužarodnych vidaŭ ryb u Biełarusi spryjaje paciapleńnie klimatu, a ź inšaha — niepapraŭna źmienienaja hidrałohija. U vyniku budavańnia płacinaŭ, mielijaracyi, zabudovy rečyščaŭ u Biełaruś, naprykład, užo nie pranikajuć vuhry i asiatry. A ŭvarvańnie novych vidaŭ z Uschodu i Poŭdnia budzie tolki narastać.
Tyja novyja vidy, što byli vyjaŭlenyja ŭ našych vodach, adnosiacca da tak zvanaha pustaziella. Praz svaje vielmi drobnyja pamiery jany nie ŭžyvajucca ŭ ježu i nie majuć pramysłovaha značeńnia. Na što jany hodnyja — dyk chiba być žyŭcom dla łoŭli drapiežnych ryb. A voś ikru i malkoŭ kaštoŭnych tutejšych rybaŭ prybyšy žaruć u vielizarnaj kolkaści.
Čempijon tut — ratan-hałavieška. Hety dalokaŭschodni vid źjadaje ikru inšych vidaŭ rybaŭ, žabaŭ, trytonaŭ, rakapadobnych, čym nanosić vielizarnuju škodu našym ekasistemam, a rybnym haspadarkam — ekanamičnuju škodu.
Toje ž tyčycca i inšych vodnych žycharoŭ. Prykładam, u vyniku pašyreńnia tolki adnaho vidu ślimakoŭ, drajsieny palimorfnaj, užo naniesienaja adčuvalnaja škoda ŭ vadaschovičščach Łukomalskaj dy Biełaaziorskaj elektrastancyjaŭ. Hety vid ślimakoŭ-čužyncaŭ sustrakajecca ŭžo bolš čym u 80% azior Biełarusi. Ślimak nazapašvaje mocnyja taksiny i bakteryi batulizmu, jon śmiarotna niebiaśpiečny dla ryb, jakija im siłkujucca, i, praz ryb, dla ludziej. Invazija ŭ Biełaruś amierykanskaha pałasataha raka, nośbita račynaj čumy, moža całkam źniščyć papulacyi kaštoŭnych biełaruskich vidaŭ rakaŭ: vuzkapalcavaha i šyrakapalcavaha, uniesienych u Čyrvonuju knihu.
Vychodzić, užo ciapierašniaje pakaleńnie biełarusaŭ budzie žyć biez rybaŭ, jakich łavili jašče ich dziady. Kali ž nie pryniać terminovych zachadaŭ — znajści bijałahičnyja sposaby ŭździejańnia na škodnikaŭ, pieraškadžać ich praniknieńniu, razvodzić kaštoŭnyja vidy rybaŭ — dyk nieŭzabavie ŭ mnohija reki dy aziory nie budzie sensu i vudu zakidać.
