Siarhiej Čały. Skrynšot videa chaly_live / YouTube
«Dastatkova niezvyčajnyja vybary»
Razvažajučy pra padrychtoŭku da parłamienckich vybaraŭ, Siarhiej Čały adznačaje, što kali hladzieć na ličby, hetyja vybary dastatkova niezvyčajnyja.
Upieršyniu adbyvajecca maštabnaja ratacyja deputataŭ. Kali da hetaha na ŭsich papiarednich vybarach Łukašenka havaryŭ, što choča, kab prykładna treciaja častka zastałasia ŭ novym składzie, bo inakš daviadziecca prykładna hod novaabranym uvachodzić u spravy, to ciapier tych, chto zastajecca, usiaho kala 7%.
(Nasamreč deputataŭ, jakija iduć na pieravybary — 20 čałaviek (18%) — «NN»)
Čytajcie taksama: 110 deputataŭ, jakija trapiać u parłamient-2024, — praviercie śpis paśla vybaraŭ
Čamu tak adbyvajecca, pa słovach Čałaha, zahadka. «Na pieršy niedaśviedčany pohlad možna padumać (ja takija viersii ŭžo sustrakaŭ), što heta takoje skažonaje vykanańnie kaliści dadzienych Łukašenkam abiacańniaŭ (pryčym hałoŭnym čynam pierad svaimi ž prychilnikami): «Ja vam abiacaŭ kanstytucyjnuju reformu. Voś jana». «Ja abiacaŭ vam ratacyju ŭłady. Voś ja vas usich i pamianiaŭ».
Na samoj ža spravie, pa słovach Čałaha, «radavaja traŭma paražeńniaŭ 2020 hoda nikudy nie dziełasia. Mienavita hetym tłumačycca padrychtoŭka siłavikoŭ da hetych vybaraŭ jak da vajennaj apieracyi, tak i dziejańni samoha Łukašenki».
Alaksandr Łukašenka. Fota: Pavel Bednyakov, Sputnik, Kremlin Pool Photo via AP
Łukašenka nie budzie vyłučacca na prezidenckich vybarach
Čały źviartaje ŭvahu na vielmi važny momant — absalutna roznyja funkcyi vybaraŭ u demakratyčnych i tatalitarnych krainach. U apošnich nie narod vybiraje vartaha sabie kandydata, a heta taki rytuał, kali narod paćviardžaje, što jon varty svajho kiraŭnika. Čały nahadvaje, što Łukašenka sam havaryŭ mienavita hetymi słovami: «Vybary — heta ekzamien nie dla mianie, a dla vas».
«Adnojčy narod nie zdaŭ hety ekzamien. I ja ŭpeŭnieny, što Łukašenka bolš hety vopyt paŭtarać nie budzie. Ja hatovy zrabić prahnoz, što jon nikoli nie budzie na prezidenckich vybarach vyłučacca. Dla taho, kab paźbiehnuć takoj nieabchodnaści, była stvorana śpiecyjalnaja hruvastkaja kanstrukcyja ŭ vyhladzie źmien funkcyj Usiebiełaruskaha narodnaha schodu, dzie Łukašenka pažyćciova sabie zabiaśpiečyŭ jak minimum miesca, a jak maksimum kiraŭnictva hetym samam orhanam», — adznačaje ekśpiert.
Usiebiełaruski narodny schod
Havoračy pra novy miechanizm ułady na čale z Usiebiełaruskim narodnym schodam, Čały zaŭvažaje, što jon budzie niepracazdolny:
«Ujavicie: Usiebiełaruski narodny schod zaćviardžaje tak zvany ŭnutry i źniešniepalityčny kurs. Heta asnoŭnyja napramki sacyjalna-ekanamičnaha raźvićcia, vajennaja daktryna i kancepcyja nacyjanalnaj biaśpieki. Adpaviedna, luby novaabrany prezident pavinien prytrymlivacca kursu. U advarotnym vypadku jon moža być adchileny ad ułady Usiebiełaruskim schodam — orhanam, jaki nikim nie abirajecca, jaki dziejsnaja ŭłada sa svajho ž składu pryznačaje.
U hetym vypadku pytańnie navat nie ŭ tym, što vybary stanoviacca biessensoŭnymi. Pabočnym, a na samoj spravie pramym vynikam takoj sistemy źjaŭlajecca toje, što ŭ joj niemahčymyja ŭvohule nijakija źmieny».
Jak tłumačyć Čały, u narmalnaj demakratyčnaj krainie subjektam źmienaŭ zjaŭlajecca prezident. U novaj biełaruskaj sistemie hetym subjektam pavinien być Usiebiełaruski narodny schod (UNS), jaki nadzieleny funkcyjami prytrymlivacca staroha kursu.
«Adnačasova tak nie byvaje. Bližejšy anałah takoha orhana — Iranski saviet vartavych kanstytucyi. Ale navat jon u paraŭnańni z UNS akazvajecca viercham demakratyčnaści i hnutkaści. I heta pry tym, što Iran — teakratyja.
Vynikam budzie nie ŭmacavańnie viertykali ŭłady, a poŭny asteachandroz chrybietnika ŭłady, kali hnutkaść całkam stračana.
I heta ŭsia hruvastkaja kanstrukcyja adbyvajecca tamu, što niekali adzin čałaviek nie znajšoŭ u sabie śmiełaści pryznać svajo ŭłasnaje paražeńnie», — zaŭvažaje Čały.
Čytajcie jašče:
Hulnia ŭ imitacyju. BiełTA apublikavała fota z vybarčaha ŭčastku, zabluryŭšy tvary kandydataŭ
«Dalej — padpał čałavieka». Jak ułady rychtujucca sustrakać vybarščykaŭ
