χ
16 červienia ŭ šviejcarskaj Ženievie adbudziecca sustreča prezidentaŭ ZŠA i Rasii Džo Bajdena i Uładzimira Pucina. Abodva baki anansavali, što ciaham razmovy zakranuć i temu Biełarusi. Čaho čakać našaj krainie ad hetaj sustrečy?
Valer Kavaleŭski, kiraŭnik Kabinieta pradstaŭnikoŭ Śviatłany Cichanoŭskaj, pradstaŭnik pa mižnarodnaj palitycy, u minułym supracoŭnik MZS
«Nie zaŭsiody dobra, što biełaruskaje pytańnie abmiarkoŭvajecca zamiežnymi lidarami biez udziełu Biełarusi. Pravilna było, kab tema abmiarkoŭvałasia z pradstaŭnikami Biełarusi. I ja kažu nie pra aficyjnyja ŭłady, a pra demakratyčnyja siły, jakija nasamreč dbajuć pra intaresy Biełarusi.
Tym nie mienš my radyja takoj sustrečy i abmierkavańniu, my vitajem, što amierykanski bok zacikaŭleny ŭ temie. Viedajem, što amierykancy vielmi dobra rychtujucca da sustrečy, vyvučajuć pazicyi. Samo toje, što biełaruskaje pytańnie było zajaŭlena ŭ paradku dnia sustrečy z Pucinym, havoryć ab tym, što amierykancy źbirajucca zaniać bolš praktyčny bok, a nie prosta dekłaratyŭna skazać, što padtrymlivajuć suvierenitet našaj krainy.
Amieryka razumieje rolu Rasii ŭ hetym kryzisie. Na siońnia Rasija — heta častka prablemy, ale jana ž moža stać častkaj vyrašeńnia situacyi. Ja bolš aptymist, razumieju, što Rasija moža zaŭsiody zajavić pra nieŭmiašańnie va ŭnutranyja spravy inšaj krainy, maŭlaŭ, my nie majem dačynieńnia. Ale Rasii jość pra što padumać, sychodziačy z apošnich padziej u Biełarusi: zachop samalota, aryšt i abychodžańnie z Ramanam Pratasievičam, katavańni ŭ žyvym efiry.
Vielmi važna, što mižnarodnaja lehitymnaść Łukašenki imkniecca da nula. I dla Rasii — heta taksama pryncypovy momant, bo sumniŭna mieć spravy z čałaviekam, jakoha nie pryznaje śviet, rašeńni jakoha nie pryznajucca inšymi krainami. Sprava ŭ tym, što dakumienty, jakija padpisvajucca Łukašenkam, mohuć być asprečanyja. Prynamsi, u ofisie Śviatłany Cichanoŭskaj havorać, što Łukašenka nie maje prava na padpisańnie nijakich dakumientaŭ i jany nie pavinny być pryznanyja. My zaklikajem da hetaha na kožnaj mižnarodnaj sustrečy. My zaklikajem dziaržaŭnych dziejačaŭ inšych krain zajaŭlać Rasii, što padpisanyja Łukašenkam damovy nie buduć ličycca zakonnymi. Usio moža być admieniena, kali dakumienty nie adpaviadajuć nacyjanalnym intaresam Biełarusi.
Ci moža Zachad i Rasija damovicca na źmienu Łukašenki na bolš kampramisnuju fihuru? Heta kałanijalny padychod. Dla ZŠA heta budzie supiarečańnie ich pazicyjam, što suvierenitet naležyć narodu i narod pavinien rašać takija pytańni.
Pa-druhoje, ci budzie takoje rašeńnie biełaruskaha kryzisu ŭstojlivym? Biełarusy vyjšli ŭ žniŭni na pratest z patrabavańniem novych vybaraŭ. Kali siońnia biełarusam prapanavać fihuru, jakuju jany nie abirali i nie majuć da jaje davieru, to kolki takoje rašeńnie pratrymajecca? Mienavita pratesty stali pačatkam kryzisu ŭ Biełarusi i mienavita novyja vybary razhladajucca biełarusam jak vyrašeńnie hetaha kryzisu.
Ihar Laščenia, u minułym pasoł Biełarusi ŭ Jehipcie, Izraili i Słavakii
fota Nadziei Bužan
«Sapraŭdy, daradca Pucina pa mižnarodnaj palitycy Ušakoŭ paviedamiŭ, što temie Biełarusi płanujecca nadać uvahi. Jana budzie iści ŭ adnym šerahu z temami Nahornaha Karabacha i situacyi va Ukrainie.
Kaniečnie, amieryka-rasijskija adnosiny pieražyvajuć dastatkova doŭhi napružny pieryjad, jaki možna paraŭnać z napružanaściu miž Rasijaj i Jeŭrasajuzam. Ale rasijska-amierykanskija adnosiny zaŭždy mieli bolšy stratehičny składnik, čym ź ES. Sam fakt sustrečy havoryć pra toje, što baki chočuć vyłučyć tyja pytańni, pa jakich jany chočuć mieć ahulnyja praviły i ŭzajemarazumieńnie.
Pytańnie Biełarusi — heta nie stolki pra damoŭlenaści, kolki pra status. Kali biełaruskaja tema jość, a tezisy buduć rychtavacca abodvuma bakami, to heta značyć, što jana zastajecca prablemaj.
Kali sychodzić z zajavaŭ Ušakova, to dla bakoŭ važnyja stratehičnyja temy: stabilnaść, tema vychadu z damovy ab supraćrakietnaj abaronie, ab rakietach siaredniaj i małoj dalokaści, damova ab adkrytym niebie. Voś heta hałoŭnaje! I tut jany buduć šukać kropki sudakranańnia, bo jany važnyja abodvum bakam.
A ŭžo dalej kožny bok budzie adpracoŭvać štości svajo. Ja dumaju, što ni amierykancy, ni rasijanie ciaham hetaj sustrečy nie čakajuć adno ad adnaho nijakich kampramisaŭ. Skončycca ŭsio tym, što kožnaja z krain dziažurna vykaža svaju pazicyju. ZŠA vyrazna pravodzić palityku dazorcy pravoŭ čałavieka ŭ śviecie. Naturalna, što los Biełarusi joj taksama nieabyjakavy.
Što tyčycca Rasii, kali havorka zachodzić pra Biełaruś i ŭvohule postsavieckuju prastoru, to rasijski padychod univiersalny. Ja b uspomniŭ sustreču na inšym uzroŭni, bo jany buduć supastaŭnyja — heta sustreča 5 krasavika ministra zamiežnych spraŭ Rasii Łaŭrova ź viarchoŭnym pradstaŭnikom Jeŭrasajuza pa mižnarodnych spravach Žazepam Barelem. Čym jana była cikavaja? Mnie zdajecca, tam byŭ dastatkova vysoki ŭzrovień ščyraści z rasijskaha boku, chaj i vykazany dypłamatyčnymi vyrazami. Tady Łaŭroŭ vyrazna skazaŭ, što Rasija raźličvaje, kab Jeŭrasajuz uličvaŭ intaresy Maskvy na postsavieckaj prastory.
Heta typovaja pazicyja dla sustreč hłabalnych hulcoŭ: heta naša śfiera ŭpłyvu, a heta — vaša. Dumaju, niešta padobnaje rasijskim bokam budzie vykazvacca i ciapier. I Bajden, i Pucin — heta palityki staroj škoły.
Što tyčycca mahčymaści «kampramisnaj fihury» — heta nierealna, dumaju. Navat upłyŭ Rasii na Biełaruś važki adnosna, a nie absalutna. Łukašenka nie vykonvaje kamandy Kramla, u jaho jość svaje intaresy: być haspadarom u krainie.
Pačynajučy ad žniŭnia, rasijskaja prapahanda dakładna vytrymlivaje liniju: kali padtrymaŭ pratest — značyć, trapiŭ pad upłyŭ Zachadu. Toje samaje tyčyłasia i mianie, kali prafiesarka Panamarova z MHIMO zapisała mianie pad «upłyŭ Zachadu», bo pratest ja padtrymaŭ z adnoj stalic Jeŭrasajuza.
Kreml budzie abaraniać toje, što jany ličać svajoj śfieraj intaresaŭ. Intaresy ZŠA paŭsiul, dzie jość pytańnie demakratyi i pravoŭ čałavieka. Budzie mierańnie z abodvuch bakoŭ, ale naŭrad ci jano budzie pryncypovym i dla Maskvy, i dla Vašynhtona.
Razam z tym, jość cikavyja supadzieńni: aficyjny Minsk nie moža raŭnadušna hladzieć na amierykana-rasijski samit. MZS Rasii anansavaŭ na 17-18 červienia rabočy vizit ministra Makieja ŭ Maskvu. Mahčymaść amal pa haračych śladach, i nie pa telefonie, daviedacca pra toje, jak abmiarkoŭvałasia biełaruskaja tematyka, napeŭna, adna z padstaŭ dla vyznačeńnia dat vizitu.
I niejak padazrona, što mienavita 15 červienia napiaredadni samitu rasijski bok pryciahnuŭ publičnuju ŭvahu da taho faktu, što pa prośbie aficyjnaha Minska Cichanoŭskaja vyklučanaja z rasijskaj bazy dadzienych miždziaržaŭnaha vyšuku. Dziaržaŭnaje ahienctva ITAR-TASS i MUS tak pabudavali svoj dyjałoh, što rasijskija žurnalisty mienavita siońnia atrymali adpaviedny kamientar ad pravaachoŭnikaŭ».
