A jašče na chvali, kali samyja aktyŭnyja biahuć ź Biełarusi, Illa, naadvarot, viarnuŭsia na radzimu, kab być karysnym tut. Niahledziačy na cisk i pieraśled, vałancior nie źbirajecca źjazdžać z krainy i spyniać svaju dziejnaść.
Staŭ vałancioram paśla taho, jak trapiŭ u IČU
U vałanciorski ruch — tak zvany «Homielski vałanciorski dźviž» — Illa ŭliŭsia vosieńniu 2020 hoda.
— Heta adbyłosia paśla taho, jak ja sam troje sutak pabyvaŭ u homielskim izalatary, — raspaviadaje Illa pra natchnieńnie dla vałanciorskaj dziejnaści. — U 20-ch čysłach žniŭnia maje siabry, jakija pracavali na zavodzie «Homsielmaš», chacieli ŭziać udzieł u zabastoŭcy. Ale ich začynili ŭ cechach. Ja pryjšoŭ da zavoda, kab ich padtrymać, ale mianie zatrymali supracoŭniki milicyi. Heta była piatnica, maja mama pra mianie ničoha nie viedała da paniadziełka, kali adbyŭsia sud. Mnie pryznačyli štraf u 20 bazavych i praz čorny chod vypuścili.
Illa ź dziacinstva chadziŭ na rok-kancerty, a z časam staŭ sam zajmacca ich arhanizacyjaj u Homieli. Ale apošnija try hady jon pracavaŭ u Rasii, za paŭhoda da viartańnia ŭ Biełaruś pryjechaŭ u Polšču. Tym časam u Biełarusi pačałasia pieradvybarnaja kampanija, i pa «Biełsacie» Illa ŭbačyŭ, jak zatrymali Siarhieja Cichanoŭskaha. Heta vielmi mocna jaho aburyła, i ź pieršym ža adkryćciom polska-biełaruskaj miažy naprykancy červienia jon pryjechaŭ u Biełaruś.
Na radzimie Illa płanavaŭ adpačyć niekalki miesiacaŭ, a potym znoŭ źjechać na zarobki. Ale pačalisia masavyja vystupleńni suprać falsifikacyi vybaraŭ, mnohija ludzi apynulisia za kratami, u tym liku ŭ homielskim SIZA. Rodnyja nie mieli nijakaj infarmacyi pra ich.
Vałancior raspaviadaje, jak 10 žniŭnia jon byŭ na dni narodzinaŭ siabra, jaki ŭviečary pajšoŭ vyhulvać sabaku i akazaŭsia zatrymanym AMAPam va ŭłasnym dvary. Paśla hetaha Illa staŭ chadzić na sudy i abskardžvańni prysudaŭ, a zatym pačaŭ źbirać pradukty i rabić pieradačy dla zatrymanych.
Sutki, pieratrus i ŭlotki z abrazami
Pieršy čas, havoryć surazmoŭca, u Homieli było niekalki dziasiatkaŭ vałancioraŭ, jakija manitoryli sudovyja pasiadžeńni, akazvali infarmacyjnuju padtrymku siemjam źniavolenych, dapamahali znajści advakataŭ, źbirali pradukty i rečy. Ciapier vałancioraŭ stała mienš. Niechta sutyknuŭsia ź ciskam i byŭ vymušany źjechać z krainy.
Samoha Illu taksama nieadnarazova zatrymlivali, ahułam jon adsiedzieŭ bolš za 30 sutak u IČU. Ranicaj 16 lutaha ŭ jaho doma adbyŭsia pieratrus pa spravie «Viasny» — chacia nijakaha dačynieńnia da pravaabarončaha centra Illa nie maje i zajmajecca vyklučna infarmacyjnaj i praduktova-rečavaj padtrymkaj źniavolenych. Tym nie mienš u jaho zabrali kampjutar i bankaŭskija kartki, ale ŭ jakim jon pracesualnym statusie, tak i nie paviedamili.
— Naprykancy minułaha hoda ja vyjšaŭ paśla čarhovych sutak ź izalatara. Mianie praviali ŭ aporny punkt, dzie pakazali fotazdymki, pavodle jakich ja nibyta ŭdzielničaŭ u niejkaj akcyi. Ja skazaŭ, što ni ŭ čym nie ŭdzielničaŭ. U vyniku praz dva dni, 25 listapada, na mianie raspačali spravu za raspaŭsiudžvańnie ekstremizmu za fotazdymak, na jakim ja byŭ u futbołcy hurta Kniazz z čerapam i kostkami. U pratakole napisali, što heta emblema 3-j dyvizii SS. Byŭ sud, spravu adpravili na dapracoŭku. Pakul ja nie paskardziŭsia ŭ prakuraturu, adkazu, ci zakryli spravu, nie atrymaŭ. Prakuratura mnie adkazała, što 25 śniežnia sprava była zakryta. Ja liču, što mianie vyrašyli trymać u takim padviešanym stanie, — miarkuje aktyvist.
Illa Mironaŭ, fota pradstaŭlena hierojem artykuła
Aproč hetaha, niechta raspaŭsiudžvaŭ u padjeździe ŭlotki pra Illu z asabistaj infarmacyjaj i abrazami. Ale, niahledziačy na ŭsio heta, dla siabie varyjant źjechać z krainy vałancior pa-raniejšamu nie razhladaje.
— Heta było b vyjście, kali b u mianie była siamja, maleńkija dzieci. Ja pišu listy palitviaźniam, zajmajusia infarmacyjaj — kali ja vyjedu za miažu, ja nie zmahu dapamahać ludziam u takim abjomie. Ja nie źjazdžaju, tamu što treba być prykładam. Ja nie baču ničoha, z-za čaho b moh apynucca za kratami. Dyj my stolki ŭžo zrabili na ŭzroŭni Homiela, što ŭ vypadku majho zatrymańnia inšyja ludzi stanuć jašče bolš aktyŭna zajmacca vałanciorskaj dziejnaściu, — pierakanany Illa.
Surazmoŭca ŭ hetym upeŭnieny, bo paraŭnoŭvaje ciapierašniuju situacyju ŭ Biełarusi z padziejami 10-hadovaj daŭniny, kali adbyvalisia maŭklivyja akcyi pratestu. Pa jaho nazirańniach, u ludziej užo niama takoj abyjakavaści da taho, što adbyvajecca navokał, jakaja była tady.
Na 1100 listoŭ — 100 adkazaŭ
Fota «Štodzień»
Adzin ź vialikich napramkaŭ vałanciorskaj dziejnaści Illi Mironava — napisańnie listoŭ palitźniavolenym. Atrymanymi adkazami jon dzielicca ŭ sacyjalnych sietkach, kab natchnić inšych ludziej pisać listy ci dasyłać pasyłki. Spačatku Illa pisaŭ tym, chto apynuŭsia na sutkach u homielskim IČU. Potym staŭ dasyłać listy tym, chto trapiŭ za kraty ŭpieršyniu.
— Ja pišu słovy padtrymki, bo asabista byŭ u hetaj situacyi, kali znachodziŭsia ŭ izalatary i atrymaŭ pieršy list ad nieviadomaha čałavieka. Hetyja pačućci niemahčyma było pieradać. Ja zrazumieŭ, što padtrymka z voli navat važniejšaja za tyja charčy, jakija pieradajuć, heta jak pramień sonca i hłytok pavietra, — zhadvaje vałancior.
Tak Illa pačaŭ pisać pa 10-15 listoŭ u dzień, ahułam z kanca śniežnia jon dasłaŭ užo bolš za 1100 pasłańniaŭ za kraty, a atrymaŭ kala 100 adkazaŭ. Praŭda, havoryć surazmoŭca, ciaham apošniaha miesiaca situacyja ź listavańniem pahoršyłasia: jon atrymlivaje vielmi mała adkazaŭ. Jość mierkavańnie, što ad tych, chto piša šmat, listy viaźniam nie pieradajuć cenzary. Tamu ciapier Illa nabyvaje paštoŭki i pieradaje tym, chto choča dasłać viestku palitźniavolenym.
Byvajuć historyi, kali źniavolenamu pieradajuć pusty kanviert z čystymi arkušami, a paštoŭku ci list, jakija ŭ im lažali, — nie. Ale navat heta dla zakratavanaha źjaŭlajecca śviedčańniem taho, što pra jaho pamiatajuć i imknucca padtrymać.
Illa pryznajecca, što situacyja, kali šmat pišaš, a ŭ adkaz ničoha nie atrymlivaješ, demaralizuje i pryvodzić da vyharańnia. Ale jon nie spyniajecca.
— Ludzi, jakija znachodziacca za kratami, pišuć listy ź vielmi mocnaj enierhietykaj. Hetyja ludzi, mahčyma, pazbaŭleny mahčymaści atrymlivać listy, časam im nie pieradajuć pieradačy, raz-poraz jany siadziać u karcary. Ale jany pišuć vielmi mocnyja listy. Ich enierhietyka i daje siły, — dzielicca vałancior.
U Illi jość svojeasablivy łajfchak: kali jon sam nie atrymlivaje zvarotnaj suviazi ad viaźniaŭ, jon čytaje listy, jakija prychodziać inšym ludziam, apublikavanyja ŭ fejsbuk-supołcy «Piśma solidarnosti 2020». I heta dla jaho — taksama krynica natchnieńnia.
— Časam užo noč, i ranicaj treba ŭstavać, a ty siadziš i čytaješ, i za kožnaha pieražyvaješ da śloz, šukaješ, jak padtrymać, — pryznajecca Illa.
Recept pa supraćdziejańni cenzarskim pieraškodam u Illi adzin — praciahvać pisać źniavolenym. Ale važna, kab i jany pisali ŭ adkaz.
— Heta vielmi jadnaje ludziej, u nas narešcie źjaviłasia hramadzianskaja supolnaść, i heta źviazana z padtrymkaj adno adnaho i akazańniem dapamohi, — padkreślivaje Illa Mironaŭ.
Moc salidarnaści
U Illi šmat historyj pra moc salidarnaści. Tak, niadaŭna ŚMI ablacieła historyja 18-hadovaha palitviaźnia z Bresta Dzianisa Chazieja. Chłopiec napisaŭ svajakam, što za 37 dzion, praviedzienych u SIZA, jon nie atrymaŭ listoŭ ni ad kaho, aproč samych blizkich ludziej. Illa Mironaŭ napisaŭ pra heta ŭ svaich sacyjalnych sietkach, i ŭsiaho praz tydzień Dzianis ź vialikaj udziačnaściu napisaŭ pra toje, što jaho litaralna zavalili listami sa słovami padtrymki.
Taksama vałancior atrymaŭ vielmi sumny list ad homielskaha palitviaźnia Siarhieja Vieraščahina, jaki pisaŭ pra toje, jak jamu składana i što jon nie razumieje, za što trapiŭ u turmu. Hety list Illa taksama raźmiaściŭ u sacyjalnych sietkach, jon razyšoŭsia pa ŚMI, i ludzi stali cikavicca, jak možna padtrymać Siarhieja. Tamu Illa spadziajecca, što nastupny list ad viaźnia budzie bolš pazityŭnym.
Adnak usio jašče jość i tyja, chto baicca pisać źniavolenym, ukazvać svajo imia i adras (chacia hetaha možna nie rabić). Ale Illa havoryć, što ludzi da hetaha prychodziać z časam, kali razumiejuć, nakolki važnaja ich padtrymka.
Vałanciorstva — zaniatak, jaki vymahaje šmat resursaŭ, pieradusim unutranych. Adnavić siły, aproč listoŭ, Illu vielmi dapamahaje padtrymka blizkich, asabliva jon udziačny svajoj maci. Aproč hetaha, ratujuć kancerty i lubimaja muzyka, a jašče, jak ni dziŭna, inšaja vałanciorskaja dziejnaść.
— Niekalki tydniaŭ tamu ja ŭ jakaści vałanciora jeździŭ na pasadku lesu pad Rečycu. Ludzi ŭ volny čas, u asnoŭnym pa vychodnych, jeździać sadžać les, i ja źjeździŭ na adzin dzień — heta nadało mnie mocy. Kali pakidaješ doma telefon, zastaješsia z pryrodaj sam-nasam i sadžaješ les, ty viedaješ, što jon vyraście i daść kamuści enierhiju, — dzielicca Illa.
Illa Mironaŭ starajecca nie dumać pra toje, kolki jašče času biełarusam daviadziecca žyć pad ciskam i represijami, ale jon absalutna pierakanany: pieramoha mahčymaja, tolki kali budzie ŭsieahulnaja salidarnaść i ŭzajemadapamoha.
— Kali pracoŭny i fiermier buduć całkam adzin adnamu daviarać, nie buduć bajacca i buduć padtrymlivać adzin adnaho. Kožny maje svaje resursy i suviazi, i kali ŭsio heta abjadnać, my zmožam damahčysia svaich metaŭ.
Illa razvažaje, što zvalnieńnie najlepšych kadraŭ na pradpryjemstvach, jakoje ciapier adbyvajecca, pastupova moža pryvieści da spynieńnia vytvorčaści. Ekanamičnaja situacyja ŭ krainie paharšajecca, adpaviedna, padaje i ŭzrovień žyćcia ludziej. I heta niepaźbiežna pryviadzie da taho, što pačnucca zabastoŭki, jakija padtrymaje ŭsia kansalidavanaja hramadzianskaja supolnaść.
