Vital Makaranka
U KDB nazvali proźviščy 9 čałaviek, jakija prachodziać u jakaści abvinavačanych pa spravie «dziaržaŭnaha pieravarotu»
Jeŭraradyjo źviazałasia ź Vitalom Makarankam. Jon raspavioŭ, jak staŭ datyčny da zum-kanfierencyjaŭ «zmoŭščykaŭ» i što dumaje nakont kryminalnaj spravy.
Jeŭraradyjo: Jak zdaryłasia, što vy pryciahnuli ŭvahu siłavikoŭ?
Vital Makaranka: Maja vyjava była ŭ prapahandysckich filmach: heta byli zapisy razmovy ŭ zumie, tam ja pradstaŭlaŭsia. Ale ja navat nie viedaju, jakim čynam možna mianie prypleści da pieravarotu ci zamachu. Ja tolki adnojčy vykazaŭsia pra toje, što pieramožcy ŭ revalucyi vyrašajuć, zakonnymi byli ich dziejańni ci nie. I pryvioŭ prykład balšavisckaha pieravarotu.
Na tyja razmovy ja trapiŭ nie vypadkova — mianie tudy zaprasili. Ale padčas razmovy nie było nijakich momantaŭ, jakija možna było b źviazać z zamacham ci ź niejkim pieravarotam. Pieršaja razmova ŭvohule mieła charaktar palitałahičnaj lekcyi.
U druhoj lekcyi abmiarkoŭvałasia pieravažna dekłaracyja, jakaja mahła b stać padstavaj dla abjadnańnia ŭsich apazicyjnych sił. Tam taksama ničoha kryminalnaha niama. Ni proźvišča Łukašenki, ni niečaha takoha ja nie čuŭ. Abmiarkoŭvałasia kožnaja koska, što ŭ jakim abzacy pastavić. Padčas razmovy ja prosta pastaviŭ telefon na stoł i zajmaŭsia svaimi spravami.
Byli razmovy pra mahčymyja varyjanty raźvićcia padziej. Niejkija histaryčnyja paraleli pravodzilisia. Usio heta mieła charaktar intelektualna-dyskusijnaha kłuba.
Jeŭraradyjo: Jak vy apynulisia va Ukrainie?
Vital Makaranka: Ja znachodziŭsia ŭ Biełarusi da 17 krasavika 2021 hoda. 12 krasavika pieršych fihurantaŭ zabrali. Kali ja taki niebiaśpiečny zmoŭca, saŭdzielnik dziaržaŭnaha pieravarotu, čamu za 5 dzion mianie navat na dopyt nie vyklikali? Ja ž nikudy nie chavaŭsia, siadzieŭ doma ŭ Mahilovie, zajmaŭsia zvyčajnymi spravami. Da Kastusiova ŭ Ciechcin dajechali, a da mianie ŭ Mahiloŭ nie?
Ja ŭ pryncypie nie płanavaŭ źjazdžać, ale śpiral pačała raskručvacca. U nas, jak kažuć, «byvaje nie da zakonaŭ», i ŭ mianie pačali źjaŭlacca sumnievy. Tamu ja vyrašyŭ źjechać, ale nijakaj viny za saboj nie adčuvaju. I abjektyŭna niama za što adčuvać. Dla mianie ŭvohule zahadka, što ja ci Kastusioŭ mahli zrabić dla zamachu na Łukašenku. Zbroi ŭ nas niama, my ludzi zvyčajnaha prybytku, vychadaŭ na siłavyja struktury niama, niejkich hłybinnych suviaziaŭ z čynoŭnictvam niama, sotniaŭ tysiač bajevikoŭ niama. Ja prosta baču tatalnuju dekvalifikacyju hienprakuratury, KDB i hetak dalej.
Jeŭraradyjo: Navošta vy brali ŭdzieł u dyskusijach?
Vital Makaranka: My ź Ziankovičam pryjacieli pa partyjnaj linii z pačatku 1990-ch. Raz na paŭhoda, hod stelefanoŭvalisia: jak spravy, jakija dumki nakont taho, što adbyvajecca. Adnojčy ja vykazaŭ ideju, što adzinaje, čym ciapier varta zajmacca, — heta abjadnańnie ŭsich apazicyjnych sił. I tradycyjnaj apazicyi, i kabinietu Cichanoŭskaj, i NAK, i astatnich. Bo drableńnie, uzajemnyja svarki i niedavier niedapuščalnyja. I mnie Juraś kaža: «Dobra, u nas jość abjadnańnie palityčnych ekśpiertaŭ. Kali chočaš, dałučajsia, my tam abmiarkoŭvajem u tym liku i takija varyjanty». Ja dałučyŭsia, ale tam abmiarkoŭvali absalutna roznyja temy. Nie zusim toje, dziela čaho ja pryjšoŭ. I mnie było, ščyra kažučy, nie cikava.
Ja skazaŭ pra heta Jurasiu i ź siaredziny studzienia my ź im nie kamunikavali. U hetych zum-kanfierencyjach ja bolš nie ŭdzielničaŭ.
Jeŭraradyjo: Jak vy ličycie, navošta hetaja sprava pra «zamach»? Što heta značyć?
Vital Makaranka: Ja čałaviek, jaki, jak kažuć, prosta mima prachodziŭ. Ja padazraju, što i ŭsie astatnija ŭ hetkim stanie, asabliva Kastusioŭ. Toje, što ciapier idzie z vusnaŭ ludziej, jakija siadziać, nie maje nijakaj vahi. Znachodziačysia ŭ kipciurach KDB, kazać možna ŭsio, što zaŭhodna. My nie viedajem, što tam robicca.
Ja liču, što heta dobra raspracavanaja pravakacyja. Ciažka skazać,ci heta biełaruski KDB, ci rasijskaja FSB, ci ich supolnaja sprava. Tolki im heta vyhadna.
Tut jość karyść biełaruskim uładam. «Zamach» na lidara — i adrazu jaho elektarat, paplečniki zmykajuć svaje šerahi vakoł jaho. Malujecca niehatyŭny vobraz apazicyi. U nas narod žałaślivy, tym bolš, kali pačali kazać, što tam dziaciej chacieli zabić. Moža, na niejkuju častku nasielnictva heta niejak paŭpłyvaje.
Taksama profit maje Rasija. Jana kaža: «Ty ž bačyš, Alaksandr Ryhoravič, my adzinyja, chto moža ciabie abaranić. Idzi da nas».
Viedajecie, nie robiacca zmovy, sproby zamachu ŭ zumie pad zapis. Ziankovič kožny raz papiaredžvaŭ, što razmova zapisvajecca. I kazać, što surjoznyja, adekvatnyja ludzi abmiarkoŭvajuć pytańnie takoha kštałtu ŭ zumie — heta niejkaja fantasmahoryja.
Jeŭraradyjo: Čym vy zajmalisia ŭ Biełarusi apošnim časam? Što budziecie rabić va Ukrainie?
Vital Makaranka: Ja siabra Partyi BNF z 1997 hoda, siabra Sojma Partyi BNF i apošnija hady byŭ kiraŭnikom mahiloŭskaj abłasnoj arhanizacyi BNF. U mianie siamja va Ukrainie, ja rehularna siudy jezdžu. Faktyčna apošnija hady ja žyŭ na dźvie krainy.
30 krasavika ja padaŭ zajavu na atrymańnie palityčnaha prytułku — jak tolki daviedaŭsia pra kryminalnuju spravu. Na pieryjad razhladu zajavy ŭkrainskija ŭłady nie majuć prava mianie vydavać. Adzinaje, što biełaruskija struktury mohuć vykraści mianie, jak Fiadutu i Ziankoviča z Maskvy. Ale spadziajusia, što ŭ ich niama mahčymaściaŭ tak pracavać va Ukrainie.
Naturalna, što ad palityčna-hramadskaj dziejnaści ja nie adydu. Nakolki mahčyma joj tut zajmacca, ciažka skazać, ale tym nie mienš. Płany zvyčajnyja: žyć, pracavać, čakać, pakul źmieny adbuducca. Ja nie źbirajusia kidać Biełaruś. Jak tolki budzie mahčymaść, ja viarnusia.
