Hety rolik na telebačańni vypuścili da suda Ihara, a ŭžo paśla jaho źjaviłasia pašyranaja viersija intervju ź SIZA na kanale supracoŭnicy BT Ksienii Lebiedzievaj. Raskazvajem, jakim čynam jano rychtavałasia i što dziaržaŭnyja žurnalisty nie ŭklučyli ŭ kančatkovy mantaž.
Ina Žyharava niekalki razoŭ na miesiac nakiroŭvajecca ŭ Minsk z Mahilova, kab pryvieźci Iharu pieradaču. Biez uliku darohi kožnaja abychodzicca nie mienš čym u 200 rubloŭ. Žančyna pakazvaje nam standartny nabor praduktaŭ dla svajho adzinaha syna: kaŭbasa, piercy, arechi, frukty, syr, zielanina. Voś i siońnia jana razam z mužam pazyčyła ŭ znajomych mašynu, kab zranku stać u čarhu na Vaładarcy.
Apošnim časam Ina Žyharava šmat płača i drenna śpić, ale starajecca trymacca. «U mianie mocny ŭnutrany stryžań, prosta kryŭdna za syna», — kaža jana.
«Niechta moža skazać, kudy vy tak šykujecie. Ale ž nie budu ja synu adpraŭlać suchi rołtan. Ën siadzić u zamknionaj prastory, nie chapaje vitaminaŭ, psujecca zdaroŭje — treba padtrymlivać ich choć tak, — kaža žančyna. — 600 hramaŭ arechaŭ — užo minus 20 rubloŭ.
I Ihar u mianie miłaserny chłopiec. Prosić nie tolki sabie, a chłopcam, jakija siadziać ź im razam. Pa vosieni ja niekalki razoŭ pieradavała ŭ SIZA kurtki — viedaju, što taksama dla sukamiernikaŭ».
Ina ź Iharam.
Ina pracuje ŭ Maskvie, i heta siezonnaja praca na budoŭli ź viasny pa vosień. Kaža, što ŭ 2020 hodzie zarobak byŭ zusim słaby. Pryčyna hetamu, jak i ŭ mnohich, — karanavirus, praź jaki zamovaŭ było mienš.
«Viarnułasia amal z pustymi rukami, a tut hetaja situacyja z synam… Tolki za adnu kansultacyju advakata — 300 rubloŭ. Ahułam na jaho pracu syšło ŭžo kala 9 tysiač», — pieraličvaje žančyna.
Na advakata hrošy dapamahali źbirać, ale Ina ŭsio adno, jak jana śćviardžaje, była vymušanaja pradać svaju staruju mašynu — «Piežo» 2005 hoda. Pobytavym raschodam siamja jašče dała b rady sama, kali b nie pazoŭ ad «Minsktransa»: na Ihara paviesili amal 19 tysiač rubloŭ — mienavita stolki, zhodna z zajavaj prakurora, straciła transpartnaja arhanizacyja padčas pierakryćcia ruchu pratestoŭcami 4 kastryčnika. Z ulikam usich finansavych składanaściaŭ Ina pačała hrukacca va ŭsie fondy. I, pa raspoviedach žančyny, paśla niekalkich admoŭ i ihnaravańnia prośbaŭ dapamahčy synu, jana adčajałasia i vyrašyła paskardzicca na situacyju na biełaruskim telebačańni.
«Mianie vielmi pakryŭdziła, što mianie praihnaravali pradstaŭniki arhanizacyi dissidentby. Im nibyta pieraličyli kala 400 rubloŭ dla Ihara na PayPal — ja ŭ hetym nie raźbirajusia. Jany nie mahli mnie ich pieravieści, ja zadała narmalnaje pytańnie: «Navošta tady hrošy vyvodzić z krainy, kali my paśla nie možam ich pieravieści tym, chto ŭ ich maje patrebu? Paśla hetaha ja trapiła ŭ čorny śpis. Papiaredziła, što raskažu pra vypadak na ŭsiu krainu — nu i pajechała ŭ Minsk, sama paprasiła Biełteleradyjokampaniju źniać pra nas siužet», — zhadvaje Ina.
«Ni pierad kim nie stanaviłasia na kaleni, ale maliła syna dać intervju BT»
Z samoj Inaj rabiła hutarku viadučaja Vijaleta Sakałovič (Zona Ch), a ź Iharam u SIZA jašče da suda pahutaryła Ksienija Lebiedzieva.
«Ja nie mahu raskazvać pra ŭsie abstaviny padrychtoŭki intervju, jaho mahčymaść uzhadniali na vyšejšym uzroŭni. Ale ja była tam pobač.
Maje repliki zahadzia ŭzhadnialisia. Naprykład, ja nie liču, što moj syn mianie rasčaravaŭ, ja hanarusia svaim synam — chacia i nie ŭchvalaju zaklejvańnie kamier. I ŭ mianie jość svaja pazicyja adnosna padziej u krainie — ja nie padtrymlivaju dziejańni milicyi i dyktaturu, kali dobra adnamu čałavieku. Ale jość peŭnyja patrabavańni Pieršaha kanała. Ja viedała, na što išła», — raskazvaje žančyna.
Ina kaža, što pajšła na hety krok u tym liku kab uratavać syna: jana vieryła, što raskajańnie dapamoža źmienšyć termin prysudu ci mieru ŭtrymańnia. Praŭda, u vyniku intervju na BT pryniesła joj bolš prablem.
«Ihar byŭ kateharyčna suprać intervju, da śloz. Ja ni pierad kim nie stanaviłasia na kaleni, ale syna maliła dać intervju. Ën ža zajmajecca akciorskim majsterstvam, i ja jamu tak i skazała: synok, ujavi, što ty ŭ teatry, prosta treba syhrać. I jon pahadziŭsia, chacia vielmi ciapier za heta pieražyvaje.
Ën mnie napisaŭ: «Mama, ja ciabie prasiŭ, nikudy nie chadzi, ničoha nie rabi. Ja pajšoŭ na ŭsio tolki dziela ciabie. Ty skazała, što ŭ ciabie buduć prablemy.
Ja tolki dziela ciabie addaŭ svajo słova — adzinaje, što ŭ mianie było. Ja viedaŭ, što ja budu siadzieć i siadzieŭ by spakojna. Ale čaho ciapier vartaje majo słova?»
Ludzi pačali paśla krytykavać mianie za taki krok, ale dla mianie heta była i jość vajna za syna: časam treba prahnucca, kab sistema nie złamała ciabie kančatkova, treba być strateham. Nie ŭ intaresach źniavolenaha adstojvać svaju pazicyju ŭ chistkim stanoviščy.
Ja nie jabaćka, ja — jamatka, jakaja budzie zmahacca za syna lubymi sposabami. Kali treba było b — vyjšła b hołaja z transparantam, i chaj mianie asudžaje za heta pałova krainy».
Ciapier Ihar pieražyvaje, što praz zdymki ŭ prapahandysckim roliku ad jaho mahli adviarnucca siabry.
Ën prosić pieradać, što jaho pierakanańni nie źmianilisia: jon usio toj ža Ihar, jakim byŭ raniej.
A što ź finansavaj dapamohaj palitźniavolenym ad fondaŭ salidarnaści?
U roliku na «Biełaruś-1» śćviardžałasia: «Ina adpraŭlała zajaŭki va ŭsie arhanizacyi, jakija vyklikalisia dapamahčy. Prymali ich boty. I adkazaŭ nie było. Adkazaŭ nie pastupiła ni ad kaho». Uvieś siužet metanakiravana padkreślivajecca: pratestoŭcam, palitźniavolenym u biadzie nichto nie dapamahaje, ale nasamreč usio nie zusim tak. Na pieršuju niedakładnaść uvahu źviartaje sama surazmoŭca:
«Ja prasiła pakinuć momant pra toje, što nam dapamahali i dapamahajuć zvyčajnyja biełarusy. Voś dniami siastra adpraŭlała pasyłku, i niejki mužčyna stajaŭ ź joj u čarzie na pošcie. Jon spytaŭ, kamu jana źbiraje rečy na Vaładarku. I prosta tak daŭ joj 200 rubloŭ. Ale heta vyrazali ŭ mantažy».
Što tyčycca niepasredna fondaŭ, to toje, što jany całkam praihnaravali prośby maci Ihara — taksama niapraŭda. Naprykład, BYSOL zmahli pieravieści siamji 500 jeŭra — mienavita stolki adnarazova vypłočvajuć palityčnym źniavolenym.
Rolik na BT zdymali da taho, jak BYSOL paśpieli pieravieści Inie hrošy.
U samim siužecie na Biełaruś-1 zhadvajecca, što dissidentby na momant vychadu videa pieraviali žančynie 200 rubloŭ. Dalej heta ž inicyjatyva sabrała siamji jašče 400 rubloŭ.
«My paprasili skinuć kvitki z apłaty advakata, kali jana sama płaciła, ci kvitki na pieradačy Iharu, maci ničoha nie dasłała. Tamu my paviedamili, što nie pierašlom hetyja 400 rubloŭ, a adpravim na atavarku Iharu i źbiarom pieradačy. Pieradali hrošy vałancioram, i jany za miesiac dasłali try dobrych pieradačy (jašče ŭ studzieni) i na atavarku. Tym ludziam, jakija pieraličvali na jaho hrošy, napisali asabista e-mail, dzie patłumačyli situacyju i zapytali pieraraźmierkavać hrošy ci dazvolić nam napramuju dapamahčy Iharu. Chtości vyrašyŭ dasłać inšym viaźniam, chtości pahadziŭsia na pramuju dapamohu», — raskazali pradstaŭniki inicyjatyvy.
Svaju situacyju apisvajuć i ŭ inicyjatyvie IneedHelpBY: «Maci Ihara Pražeńnikava Ina Žyharava dvojčy zapaŭniała formu na atrymańnie praduktovaj dapamohi praz naš prajekt. Abodva razy my prasili Inu dasłać nam patrebnyja dakumienty dla ŭchvaleńnia jaje zajavy. U vyniku my ich nie atrymali. Admovy ŭ dapamozie ad prajekta INeedHelpBY nie było. Jak tolki Ina dašle nam zapytanyja dakumienty, jaje zajaŭka budzie zaćvierdžanaja».
Akramia taho, paśla publikacyi ŭ ŚMI, na kartku, paznačanuju Inaj, nieabyjakavyja čytačy pieraviali kala 1500 rubloŭ. Sprabavali Inie dapamahčy i inšyja inicyjatyvy, na jakija zaraz cisnuć ułady, pierakryvajučy mahčymaść dapamahać represavanym. Ale pra heta ŭ siužecie prapahandystaŭ zamoŭčvajecca. U lubym vypadku navat hetych faktaŭ chapaje, kab zrazumieć, što siužet Ksienii Lebiedzievaj pad hučnaj nazvaj ««Ad fondu mnie pryjšło 10 rubloŭ na rachunak» — fejk.
«Mnie nie patrebny psichołah, najlepšaja dapamoha — vyrašeńnie prablemy syna»
Za marš 4 kastryčnika hramadzianski pazoŭ u suviazi z naniesienaj materyjalnaj škodaj «Minsktrans» zajaŭlaŭ i ŭ dačynieńni da inšych padsudnych — naprykład, da palityčnaha źniavolenaha Dzianisa Dziemucha, asudžanaha ciapier na paŭtara hoda pazbaŭleńnia voli. Ale sud pazoŭ nie zadavoliŭ.
U spravie Ihara vyrazna prapisana, što pierakryty ruch transpartu (kala 50 adzinak) u miežach vulic Prytyckaha, Kalvaryjskaj, Niamihi, praśpiektaŭ Pieramožcaŭ, Puškina, Žukava, Dziaržynskaha — nastupstvy dziejańniaŭ Ihara i «hrupy niavyznačanych asobaŭ». Ale pazoŭ u intaresach «Minsktransa» na sumu 18 624 rubloŭ 45 kapiejek prakuror pradjaviŭ mienavita Iharu. Sam chłopiec pryznaŭ pazoŭ tolki častkova — na 10 rubloŭ. Spravu pa vyrašeńni kančatkovaj sumy kampiensacyi pieradali na razhlad u paradku hramadzianskaj sudavytvorčaści.
Pravaabaroncy ličać niemetazhodnym pačynać płacić pazoŭ da taho, jak hety momant vyrašycca.
Ale ŭ maci Ihara tut svaja bojaź:
«U mianie pytajucca, navošta karmić sistemu? Ja taksama nie chaču jaje karmić, ale hety pazoŭ usio adno nikudy nie padzieniecca, ja ŭpeŭnienaja. A ź im kazać pra niejkaje pasłableńnie ci źmianieńnie miery ŭtrymańnia na apielacyi, jakuju my padali, nie prychodzicca. Mnie prapanoŭvali psichołaha, ale lepšaj dapamohaj dla mianie budzie chacia b niejkaje vyrašeńnie losu syna».
Ličyć za lepšaje pahasić pazoŭ chacia b častkova i advakat asudžanaha — Andrej Dakućka. U razmovie z «NN» jon patłumačyŭ:
«Chacia b častkovaje pahašeńnie moža spracavać na karyść padadzienaj nami apielacyi. Kali abstrahavacca ad palityčnych spraŭ, to ŭ majoj raniejšaj praktycy taki krok moh usprymacca jak źmiakčalnaja akaličnaść», — kamientuje advakat.
Ina kaža, što listy synu dajucca joj vielmi ciažka: «Dumak šmat, chočacca šmat pieradać jamu, ale nie cenzaram. Pišu adzin list pa 3-4 dni. U nas było try spatkańni z kastryčnika, i na adnym ja pra heta skazała. Ale syn mianie i tak adčuvaje, heta hałoŭnaje».
Što viadoma pra Ihara Pražeńnikava?
Iharu 21 hod. Naradziŭsia ŭ Maryupali va Ukrainie, ale ŭžo z šaści hod žyŭ z maci ŭ Mahilovie. Ź dziacinstva chłopiec prafiesijna zajmaŭsia chakiejem, ale paśla pieranios apieracyju na nyrkach, i daroha ŭ prafiesijny sport dla jaho była zakrytaja. Zatoje staŭ kandydatam u majstry sportu pa šachmatach. Pa raspoviedach maci, niahledziačy na zabarony, Ihar usio adno ciškom hulaŭ u futboł i chadziŭ u sportzału. Niedachop fizičnaj aktyŭnaści i pastajannaje paleńnie ŭ kamiery — hałoŭnaje katavańnie dla maładziona siońnia.
Ihar nie hublaje nadziei pastupić na akciora, kali vyjdzie z kałonii. Ciapier ža piša ŭ kamiery vieršy.
U Mahilovie Ihar skončyŭ kaledž pa śpiecyjalnaści «technik-prahramist», i ŭ 17 hod pastaviŭ maci pierad faktam: pierajazdžaju ŭ Minsk. U stalicy ŭ Ihara była meta, pra jakuju jon nie raskazvaŭ blizkim: pastupić u teatralny. Dla hetaha chłopiec chadziŭ zajmacca ŭ studyju akciorskim majsterstvam. Kab apłočvać zaniatki, padpracoŭvaŭ nočču na myjni, a apošnim časam amal biez vychodnych rabiŭ u piceryi.
Niadziela 4 kastryčnika 2020 hoda, kali ŭ Minsku adbyŭsia marš vyzvaleńnia palitźniavolenych, była adnym ź jaho pieršych vychodnych za doŭhi čas. Na sudzie Ihar paśla raskazvaŭ, što adčuvaŭ siabie padmanutym paśla vybaraŭ i chacieŭ vykazać hramadzianskuju pazicyju.
Spačatku Iharu dali 13 sutak, ale paśla ich skančeńnia dadomu ŭžo nie adpuścili: zaviali kryminalnuju spravu za «arhanizacyju i padrychtoŭku dziejańniaŭ, jakija hruba parušajuć hramadski paradak» (častka 1 artykuła 342 KK). Praces Ihara viała sudździa Julija Čyž. Dziaržabvinavaŭca — Kryścina Asran.
Kali vy chočacie dapamahčy siamji Ihara Pražeńnikava, pakidajem numary kartak:
- Biełarusbank: 9112 0002 5096 6898, termin dziejańnia da 06/21. Karta aformlenaja na Citovu Alenu Siarhiejeŭnu.
- VTB-bank (u rasijskich rublach): 5368 2900 9925 9436, termin dziejańnia da 01/23. Karta aformlenaja na Vasilija Siarhiejeviča Žyharava.
