Alaksandr Łukašenka 16 vieraśnia pazbaviŭ ranhu paŭnamocnaha i nadzvyčajnaha pasła Paŭła Łatušku i Ihara Laščeniu.
Łatuška ŭznačalvaŭ pradstaŭnictvy Biełarusi ŭ Polščy (2002 — 2008) i Francyi (2012 — 2019), a Laščenia — u Jehipcie (1998 — 2002), Izraili (2006 — 2012) i Słavakii (2016 — 2020). Heta adny z najbolš daśviedčanych ajčynnych dypłamataŭ.
I Łatuška, i Laščenia padtrymali ludziej, što vychodzili na vulicy biełaruskich haradoŭ, vystupajučy za novyja vybary i pratestujučy suprać hvałtu. Heta i stała nahodaj dla takoha rašeńnia.
U intervju «NN» Pavieł Łatuška padzialiŭsia svaimi dumkami ab pracy MZS.
«Naša Niva»: Jak vy pastavilisia da takoha kroku biełaruskich uładaŭ — pazbavić vas ranhu paŭnamocnaha i nadzvyčajnaha pasła?
Pavieł Łatuška: Z adnaho boku ŭłady ŭznaharodžvajuć tych, chto ažyćciaŭlaje hvałt u dačynieńni mirnych hramadzian, a ź inšaha boku — pryciahvajuć da adkaznaści tych, chto vystupaje suprać hvałtu. Heta daje vydatnaje razumieńnie, što źjaŭlajecca kaštoŭnym dla ŭłady, a što — nie.
Ale mnie nie chaciełasia b aceńvać rašeńnie nakont asabista mianie.
«NN»: Jak vy ŭvohule aceńvajecie pracu MZS apošnich hadoŭ?
PŁ: Toje, što adbyłosia sa źniešniepalityčnym kirunkam dziejnaści MZS, — heta absalutnaja frustracyja i dematyvacyja. Ja mahu skazać, što apošnija 2-3 hady dypłamaty nie pracujuć, hety čas jany pazbaŭlenyja kantrolu kiraŭnictva MZS. Niama realnych zachadaŭ i dziejańniaŭ pa vykanańni tych stratehičnych metaŭ, jakija nibyta staviŭ prezident. Ja kažu heta jak pasoł — faktyčna hetaja dziejnaść nie ažyćciaŭlałasia pasolstvami. Jana ažyćciaŭlałasia tolki pa inicyjatyvie asobnych pasłoŭ. Ahulnaj ža nakiravanaj stratehii nie było.
Kadravaja palityka MZS apošnich hadoŭ była nakiravanaja na toje, kab klučavyja pasady zajmali ludzi, jakija nie zacikaŭlenyja niešta mianiać ci niešta inicyjavać. Jany, chutčej, hatovyja rovarami jeździć vakoł jeŭrapiejskich stalic, źmiaščać hetyja fotki ŭ instahramie i ličyć, što na hetym ich misija vykananaja.
«NN»: Ci šmat dypłamataŭ siońnia padtrymlivaje ŭładu?
PŁ: Ja viedaju šmat dypłamataŭ, jakija ŭdzielničali ŭ akcyjach pratestu 90-ch hadoŭ. Jany majuć absalutnuju niazhodu z palitykaj dziejnaha prezidenta. Ale siońnia jany praciahvajuć vykonvać svaje funkcyi i pracavać moŭčki.
Kalehi, jakija pracujuć u Jeŭrasajuzie, najpierš pavinny zadavacca pytańniami, jak pavinna vyhladać demakratyčnaja dziaržava, jak pavinna raźvivacca Biełaruś, jakija reformy joj patrebnyja. Maŭčać na hvałtoŭnaje padaŭleńnie inšadumstva i razumieć, što jany i nadalej mohuć pracavać u intaresach dziaržavy, prabačcie, — heta samapadman. Bo jany ciapier pracujuć nie ŭ intaresach dziaržavy, a ŭ intaresach adnoj asoby.
Ja viedaju, što ich dzieci, ich rodnyja, ich blizkija rašuča vystupajuć suprać taho, što robicca ŭ Biełarusi. Tolki praz uvahu na toje, što ŭ ich jość vysokija pasady, dobryja zarobki, aŭtamabili, buduć moŭčki padtrymlivać hetuju ŭładu. Ale ž nastaŭ čas dla kožnaha dypłamata abirać: ci jon za hvałt, ci jon suprać hvałtu.
Kožny z pasłoŭ viedaje, što takoje falsifikacyja vybaraŭ. Dumaju, niama nivodnaha pasolstva Biełarusi, jakoje b nie sfalsifikavała vybary, i raniej, i ciapier.
«NN»: Što vy dumajecie na reakcyju ministra Makieja na apošnija padziei?
PŁ: Hetaja asabistaja paraza Makieja. Jon apošnija hady pravodziŭ palityku biełarusizacyi, demanstravaŭ, što jon prajeŭrapiejski palityk, što sychodzić z pryncypaŭ pabudovy demakratyčnaj dziaržavy šlacham evalucyi. Faktyčna ž toje, što adbyłosia ŭ Biełarusi paśla vybaraŭ — całkam supiarečyć usiamu, što rabiŭ Makiej. Da jaho ŭźnikaje pytańnie: ci nie pavinien jon zrabić vybar, ci jon za hvałt i falsifikacyi albo suprać? Jon pazbaŭlajecca aŭtarytetu ŭ Jeŭropie.
Što tyčycca kadravaj palityki, to vidavočny ŭpłyŭ Maksima Ryžankova, pieršaha namieśnika Administracyi prezidenta. Šmat hadoŭ jon znachodzicca ŭ pramym kanflikcie z Uładzimiram Makiejem. Jon vykarystoŭvaje ŭsie srodki, kab źniščyć Makieja na hetaj pasadzie.
Pasoł Biełarusi ŭ Łatvii Vasil Markovič — heta asabisty siabra Uładzimira Makieja. Jon zvolnieny, bo dvoje dypłamataŭ nie pahadzilisia z palitykaj siońniašnich uładaŭ. Zrazumieła, što Makiej baraniŭ svajho siabra, ale jamu heta nie ŭdałosia. Ryžankoŭ pierajhraŭ tut Makieja. Siońnia my možam kanstatavać, što źniešniaja palityka Biełarusi razvalenaja.
«NN»: Vaša krytyka Maksima Ryžankova — heta nie asabistaje? (Reč u tym, što pieršaja žonka Łatuški ciapier u šlubie z Ryžankovym — «NN».)
PŁ: Ja nie krytykuju, ja kanstatuju. Ja havaru fakty. Skaračeńnie centralnaha aparatu MZS, jakoje adbyłosia try hady tamu, — heta była inicyjatyva Ryžankova. Makiej supraćstajaŭ hetamu, ale prajhraŭ.
«NN»: Ci majecie vy kantakt z pasłami Pustavym i Laščeniem, jakija syšli sa svaich pasad u znak niazhody z palitykaj uładaŭ Biełarusi?
PŁ: Nie, ja nie inicyjavaŭ takich kantaktaŭ. Sa spadarom Laščeniem my kamunikavali adzin raz. Nijakaj zmovy tut niama. Ale heta pakazvaje, što faktyčna na 80-90% MZS składajecca ź ludziej, jakija suprać siońniašniaj palityki kiraŭnictva krainy. KDB cudoŭna viedaje pra heta, ale zvolnić stolki dypłamataŭ adnačasova niemahčyma. Adnak i na łajalnaść źniešniepalityčnaha viedamstva ŭłady raźličvać užo nie mohuć. Faktyčna, dypłamaty buduć znachodzicca ŭ stanie italjanskaj zabastoŭki.
