1 vieraśnia Hienieralny vikaryj Minska-Mahiloŭskaj archidyjacezii biskup Juryj Kasabucki daŭ śpiecyjalnaje intervju Catholic.by, u jakim vykazaŭ acenku siońniašniaj niaprostaj situacyi Kaścioła ŭ Biełarusi.
— Vaša Ekscelencyja, z-za vymušanaj adsutnaści arcybiskupa Tadevuša Kandrusieviča ciapier Vy jak Hienieralny vikaryj ažyćciaŭlajecie pastyrskaje kiravańnie Minska-Mahiloŭskaj archidyjacezijaj. Što zdaryłasia?
— Situacyja składanaja i niezrazumiełaja. Na hety momant pa-raniejšamu niama nijakich aficyjnych tłumačeńniaŭ ad pradstaŭnikoŭ ułady. Arcybiskup źviarnuŭsia niepasredna da staršyni Dziaržaŭnaha pahraničnaha kamitetu Anatola Łapo, ale adkazu na pytańnie, čamu pahraničniki nie dazvolili jamu viarnucca na Radzimu, ad jaho nie atrymaŭ.
Ź Biełastoka, dzie arcypastyr ciapier vymušana znachodzicca, jon skiravaŭ da pastvy našaha Kaścioła zvarot, u jakim zaklikaje nas malicca ab vyrašeńni hetaj prykraj situacyi i ŭsiaho hramadska-palityčnaha kryzisu ŭ našaj krainie. Naš Mitrapalit nie choča, kab toje, što jamu nie dazvolili viarnucca na radzimu, jašče bolš pahoršyła i biez taho niaprostuju situacyju ŭ hramadstvie.
Ale pakul arcybiskup nie moža viarnucca, naša archidyjacezija zastajecca biez pastyra, a katalicki jepiskapat Biełarusi — biez svajho kiraŭnika.
Tamu nam treba być asabliva salidarnymi i abjadnanymi ŭ hety niaprosty čas, a Boh nas nie pakinie.
— Alaksandr Łukašenka siońnia zajaviŭ u Baranavičach, što arcybiskup Kandrusievič nibyta «ŭlez u palityku», vyjazdžaŭ u Varšavu dla niejkich «kansultacyj» i atrymaŭ tam «peŭnyja zadačy», a taksama, što praviarajecca najaŭnaść u jaho nie adnaho hramadzianstva? Jak Vy možacie heta prakamientavać?
— Usie zajavy arcybiskupa Kandrusieviča znachodziacca ŭ adkrytym dostupie, kožny ich moža pračytać i rabić vysnovy samastojna. Pradstaŭniki Kaścioła, pieradusim biskupy, majuć prava i abaviazak nie być abyjakavymi da taho, što adbyvajecca ŭ hramadstvie, asabliva ŭ takoj situacyi, jakaja siońnia skłałasia ŭ našaj krainie. Heta ŭžo nie palityka, heta — sapraŭdny humanitarny kryzis, jaki pahražaje stać katastrofaj, kali ničoha nie rabić.
Pra jakuju palityku havorka? Naš Mitrapalit nie padtrymlivaŭ nikoha z kandydataŭ da vybaraŭ i paśla ich, nie rabiŭ nijakich palityčnych zajaŭ, a tolki zaklikaŭ da sumlennaści, adkaznaha padychodu, spynieńnia nasilla i dyjałohu.
Usie jaho dziejańni i vykazvańni znachodziacca ŭ miežach sacyjalnaha vučeńnia Katalickaha Kaścioła i dziejučaha zakanadaŭstva Respubliki Biełaruś.
Heta pieradusim maralnyja aśpiekty hramadskaha žyćcia, chryścijanskija i ahulnačałaviečyja kaštoŭnaści, adychod ad jakich stanovicca pryčynaj kryzisaŭ u hramadstvie.
Mnie zdajecca, Alaksandra Łukašenku niedastatkova dobra infarmavali. Zrešty, jon i sam pryznaŭ, što nie maje poŭnaj infarmacyi. Arcybiskup Tadevuš Kandrusievič moža vyjazdžać dla kansultacyj u Vatykan i atrymlivać zadačy ad Papy Franciška, ale nie ad kahości inšaha, naprykład, u Varšavie, u Maskvie ci dzieści jašče.
Jaho pajezdka ŭ Polšču była źviazana pieradusim z tym, što arcybiskupa zaprasili ŭziać tam udzieł u šerahu ŭračystych nabaženstvaŭ. Heta zvyčajnaja ŭ Kaściole praktyka.
Da hetaha ŭ žniŭni naš Mitrapalit uznačalvaŭ uračystyja nabaženstvy ŭ Vałkałacie (Viciebskaja vobłaść), u Minsku, u Brasłavie (Viciebskaja vobłaść), u Hrodnie, adkul vyjechaŭ u Polšču. U najbližejšuju niadzielu jon płanavaŭ malicca razam ź viernikami ŭ Zasłaŭi, jakija ŭračysta adznačajuć 600-hodździe isnavańnia svajoj parafii. I my spadziajomsia, što da hetaha času jon vierniecca na radzimu, kab być razam z nami i malicca ab miry i zhodzie ŭ Biełarusi.
Nijakich pieraškod dla hetaha być nie pavinna.
U arcybiskupa Tadevuša Kandrusieviča tolki adno hramadzianstva — biełaruskaje, i zhodna z zakonam jaho prava na ŭjezd nie moža być nijakim čynam abmiežavana.
Biełaruskija hramadzianie pa zakonie nie mohuć trapić u «śpis nieŭjaznych», tamu tut jaŭnaje nieparazumieńnie.
— Ci možna mierkavać, z-za čaho skłałasia takaja nienarmalnaja situacyja z Kaściołam u Biełarusi?
— Situacyja sapraŭdy nienarmalnaja. Vidavočna, što na Kaścioł sprabujuć akazvać cisk, a značyć, adbyvajecca pieraśled Kaścioła, choć pra heta nichto adkryta nie kaža. Zrešty, i ŭ savieckija časy zmahańnia ź vieraj i Kaściołam nichto adkryta nie kazaŭ pra pieraśled, choć jon byŭ vielmi žorstki. Pra toje, što situacyja ciapier padobnaja, havorać fakty.
Pa-pieršaje, naš arcybiskup nie moža ŭjechać u krainu, choć heta niezakonna i parušaje jaho pravy jak hramadzianina Respubliki Biełaruś.
Pa-druhoje, 31 žniŭnia ŭ Aparacie ŭpaŭnavažanaha pa spravach relihij i nacyjanalnaściej Leanida Hulaki adbyłosia pasiadžeńnie Kansultacyjnaj mižkanfiesijnaj rady, u skład jakoj uvachodziać kiraŭniki respublikanskich relihijnych abjadnańniaŭ — pravasłaŭnaj, ryma-katalickaj, judejskaj, musulmanskaj, staraabradskaj i pratestanckaj kanfiesij i relihijnych kirunkaŭ.
Niahledziačy na toje, što Katalicki Kaścioł u Biełarusi źjaŭlajecca druhoj pa kolkaści viernikaŭ tradycyjnaj kanfiesijaj, jaho pradstaŭnik nie byŭ zaprošany na pasiadžeńnie kansultacyjnaj rady, pra jakoje my navat nie viedali. Paśla pasiadžeńnia z nami źviazalisia pradstaŭniki inšych kanfiesij i padzialilisia, što na im nas, biełaruskich katolikaŭ, litaralna «palivali brudam».
Vidać, pradstaŭnika Kaścioła nie zaprasili tamu, što my zaŭsiody majem što adkazać na nieabhruntavanyja pretenzii.
Pa-treciaje, jak sproby akazańnia cisku na našu kanfiesiju možna rasceńvać i niezrazumiełyja dziejańni z boku roznych dziaržaŭnych struktur u adnosinach da adnoj z samych vialikich katalickich parafij Minska — kaścioła śviatoha Symona i śviatoj Aleny, Čyrvonaha kaścioła.
— Jak vy, Vaša Ekscelencyja, rasceńvajecie toje, što adbyvałasia i adbyvajecca ŭ Čyrvonym kaściole?
— Kuryja Minska-Mahiloŭskaj archidyjacezii ŭžo bolš za miesiac tamu vystupiła z zajavaj pa spravie Čyrvonaha kaścioła adnosna zapazyčanaści, jakaja ŭźnikła raptam, možna skazać, «z pavietra». Byli naličany vielizarnyja sumy, jakija parafija pavinna apłacić, choć heta vyhladaje davoli niespraviadliva i niepryhoža.
U suviazi ź niadaŭnim incydentam u Čyrvonym kaściole, kali pradstaŭniki siłavych struktur zabłakavali ŭ im usie ŭvachody, ja zajaviŭ rašučy pratest.
Zrazumieła, što padobnyja dziejańni absalutna niedapuščalnyja i my nikoli nie pahodzimsia z parušeńniem prava ludziej na svabodu vieravyznańnia.
— Jakim čynam možna paspryjać vyrašeńniu hetaj składanaj situacyi?
— Pieradusim malitvaj. Ja zaklikaŭ da asablivaj malitvy śviataroŭ i ŭsich viernikaŭ našaj archidyjacezii, kab hetaja situacyja najchutčej vyrašyłasia. Mianie paradavała, što moj zvarot imhnienna znajšoŭ vodhuk, pryčym nie tolki siarod katolikaŭ.
Ja vielmi ŭdziačny ŭsim ludziam, jakija sabralisia ŭčora na malitvu, na śviatuju Imšu ŭ našych kaściołach, a taksama ŭsim tym, chto nas padtrymaŭ.
Voś, naprykład, hrupa pravasłaŭnych žančyn pryjšła ŭčora ŭ našu katedru, kab razam z nami malicca ab miry i zhodzie, ab jak maha chutčejšym viartańni arcybiskupa Kandrusieviča na Radzimu. Dziakuj im za heta!
Ja liču, heta važna, što ciažkaści nas nie padzialajuć, a abjadnoŭvajuć. Razam my ich chutčej pieraadolejem. Tamu jašče raz zaachvočvaju ŭsich viernikaŭ da tryvałaj malitvy i salidarnaści ŭ kožnaj žyćciovaj situacyi.
