Mastak Zachar Kudzin.
Dobraachvotna pakinuŭ žyćcio adzin z samych prykmietnych maładych mastakoŭ Biełarusi Zachar Kudzin. Jamu było 33 hady, u jaho zastalisia baćki, žonka i maleńkaja dačka. Jahonyja siabry zhadvajuć, jak ambitny tvorca imkliva ŭvarvaŭsia ŭ kulturny kantekst Biełarusi i jakim byŭ jahony tvorčy darobak, piša Radyjo Svaboda.
Zachar Kudzin na fonie svajoj karciny.
Svoj styl vypusknik mienskaha kaledžu mastactvaŭ imia Hlebava nazyvaŭ «neŭramastactvam» — žyvapisam uździejańnia, abo abjektyŭnym realizmam. Adšturchnuŭšysia ad tradycyjnych hieametryčnych formaŭ a-la Kazimir Malevič, jon stvaryŭ ułasnyja analahi, niezaležnyja ad «dyktatury pramych linij».
«Jon prosta nia moh nie pisać»
Prafesijny kantrabasist, bas-hitaryst Arciom Frenkiel byŭ adnym z najbližejšych siabroŭ mastaka. Razam jany stvarali muzyčna-mastackija performansy, hitara Arcioma čaściakom była muzyčnym fonam na prezentacyjach Zachara. Kaža, što dla jaho toj nazaŭsiody zastaniecca ŭzoram addanaści svajoj spravie.
Arciom Frenkiel na vystavie Zachara Kudzina.
«Čałaviek pierš za ŭsio dumaŭ pra mastactva, — havoryć Arciom. — Jaho nie cikavili hrošy, jaho mała chvalavała, u čym jon chodzić, dzie žyvie. Biez čaho nie ŭjaŭlaŭ isnavańnia, dyk heta biaz žyvapisu. Jak sam kazaŭ, mastak nia toj, chto piša karciny, a toj, chto nia moža ich nie pisać. Voś takim byŭ… Na žal, u jaho daŭno byli roznyja zmročnyja dumki, tamu asabista dla mianie trahičnaja navina nia stała asablivaj niečakanaściu. Čužy bol ciažka zrazumieć. Ale ciapier jakraz taki čas, u ludziej zanadta ŭražlivych abvastrajecca ŭnutrany stan… I ja na jaho mocna złujusia, što jon takoje ŭčyniŭ».
Pracy Zachara Kudzina.
Jašče ŭ maładości Zachar pačaŭ tracić zrok na levaje voka. I heta, jak ni paradaksalna, vykarystaŭ u svajoj dziejnaści: nievyraznyja pradmiety, dakładna nie zafiksavanyja mozham, źmiešvalisia ŭ tatalnuju abstrakcyju. Zatrymka ŭśviedamleńnia stvarała paralelnaje vymiareńnie realnaści. Na asnovie hetaha sfarmavałasia «neŭramastactva»: hledziačy na tvory, nie adrazu razumieješ, što bačyš i jak heta ŭsprymać. Ale praź imhnieńnie ŭsio stanovicca na svaje miescy.
Pracy Zachara Kudzina.
Niestandartnaje ŭsprymańnie rečaisnaści Zachar Kudzin pradstaviŭ u seryi «Žyvapis levym vokam». Z-pad pendźla mastaka vychodzili maštabnyja pałotniščy ŭ ekspresiŭnaj manery, na jakija nie zamachvalisia navat pryznanyja metry.
Zachar Kudzin siarod prychilnikaŭ svajho talentu.
Pamiatny i jašče adzin persanalny prajekt. Sutnaść zadumy sam jon apisvaŭ tak: «Skulptura «Žyćcio vakoł» ujaŭlaje saboj zvarny metaličny kub. Pry adsutnaści śviatła i pavietra ŭsiaredzinie źmieściva kuba taksama maje ŭ sabie atrutnaje rečyva. Ad hetaha płoskaści i hrani skulptury stanoviacca ŭmoŭnymi miežami pamiž žyćciom i śmierciu, realnaściu i vieraj».
«Vybraŭ absalutnuju svabodu»
U svaich interviju Zachar Kudzin niaredka pryznavaŭsia, što na jaho vielmi istotna paŭpłyvała amerykanskaje sučasnaje mastactva, asabliva abstraktny ekspresijanizm: dva hady jon žyŭ u Ńju-Jorku, vandravaŭ aŭtaspynam pa Złučanych Štatach i naviedvaŭ halerei. Viarnuŭsia dadomu ŭ peŭnaj stupieni «amerykanizavany».
Stanisłaŭ Bahdzievič fatahrafuje prezentacyju siabra.
Jašče adzin jahony siabra, fatohraf Stanisłaŭ Bahdzievič, u hetym sensie zaznačaje, što atrymany za akijanam dośvied zrabiŭ mastaka inšym — jon navat vonkava adroźnivaŭsia ad kaleh pa cechu.
«Kali adkinuć santymenty, zdajecca, što heta jahony chitry plan — mienavita tak možna acanić samaachviarnaść na karyść mastactva. Prynamsi vyhladaje na asensavany vybar… Nichto nia budzie spračacca, što Zachar — vielmi jaskravy pradstaŭnik sučasnaha mastactva. I značnuju častku bačańnia evalucyi svajoj tvorčaści ŭvabraŭ jakraz u Štatach. Ciažka skazać, jak jon raźvivaŭsia b, kab varyŭsia ŭ tutejšaj kuchni. Havaryŭ, što klasyčnaja škoła, jakaja zahaniaje tvorcu ŭ žorstkija ramki, tolki psuje mastaka. Tamu vybraŭ absalutnuju svabodu. Va ŭsim…»
Pracy Zachara Kudzina.
Zachar Kudzin staŭ pieršym maładym tvorcam, čyja praca trapiła ŭ kalekcyju Nacyjanalnaha mastackaha muzeju Biełarusi. Pryznańniu paspryjaŭ niadaŭna prezentavany dakumentalny film režysera Maksima Švieda «Čystaje mastactva» z Kudzinym u hałoŭnaj roli. Stužka nie atrymała šyrokaha prakatu; ciapier siabry dumajuć pra toje, kab vykłaści jaje ŭ šyroki dostup u siecivie.
Režyser Maksim Švied.
Tym nia mienš padčas zdymkaŭ udałosia źviarnuć uvahu na vuličny symbijoz cenzury i antyvandalizmu. Heta kali ananimnyja hrafitysty razmaloŭvajuć budynki, a supracoŭniki ŽESaŭ ich zafarboŭvajuć. U vyniku atrymlivajecca «vypadkovaje mastactva». Adnu z pracaŭ, jakuju mastak zrabiŭ pa matyvach takoha zavočnaha «dvuboja», kiraŭnictva muzeju prapanavała pieradać u dar. Ciapier jana tam.
«Zastalisia imklivyja karciny-kryły»
Jak i Zachar Kudzin, mastak Andrej Anro adnosić siabie da eksperymentalnaj mastakoŭskaj chvali. Jany z Zacharam adnahodki, ale kankurentami nie byli — zanadta roznyja padychody mieli da samarealizacyi.
Mastak Andrej Anro.
«Ja vielmi vostra adčuŭ hetuju stratu, — pryznajecca jon. — Mahčyma, tamu, što my adnaho ŭzrostu, abodva sa sfery sučasnaha mastactva, i mova naša ahulnaja — žyvapis. U hetaj halinie chiba adzinki pa-sapraŭdnamu apantanyja pošukam i ekspresijaj, ciapier voś na adnaho mocnaha tvorcu stała mieniej. Heta ciažka prymać jak asabista, tak i ŭ cełym dla biełaruskaj kultury. Ja niadaŭna bačyŭ jaho na scenie paśla pakazu filmu «Čystaje mastactva». Heta nievierahodna ŭdvaja: stužka jašče idzie, a hieroja ŭžo niama. Ad Zachara zastaŭsia tolki vobraz — taki ž, jak jahonyja apošnija imklivyja karciny-kryły».
Zachar Kudzin ź siamjoj i muzykam Andrusiom Takindanham.
Niekalki hadoŭ tamu Zachar dałučyŭsia da kalonii daŭnšyfteraŭ, jakija ablubavali vakolicy Vialikaha i Małoha Zaprudździa na Vałožynščynie. Nabyŭ damok, pryjaždžaŭ siudy ź siamjoj, kantaktavaŭ ź siabrami-susiedziami, jakija śviadoma pamianiali horad na viaskovy anturaž. Atrymlivali asałodu ad pryrody, abmiarkoŭvali sumiesnyja prajekty, plany na budučyniu.
Ale sapraŭdnaje natchnieńnie mastak usio ž znachodziŭ pasiarod mehapolisu — mienavita tut elementy jahonaha «neŭramastactva» składvalisia ŭ najbolš zrazumiełuju kanfihuracyju. Jon navat źviartaŭsia da mienskich uładaŭ z prapanovaj pastavić na vulicach jahonyja abstraktnyja skulpturnyja kampazycyi jak alternatyvu tradycyjnym pomnikam. Ale razumieńnia takaja inicyjatyva tak i nie znajšła.
Neŭramastactva Zachara Kudzina.
Za svajo niepraciahłaje žyćcio ŭ mastactvie Zachar Kudzin paśpieŭ arhanizavać šerah zapaminalnych persanalnych ekspazycyj. Akramia Biełarusi, vystaŭlaŭsia ŭ ZŠA, Niamieččynie, Polščy, Litvie, prezentavaŭ krainu na mižnarodnaj bijenale ŭ Pekinie.
Mastacka-muzyčny performans «Šum» Zachara Kudzina i Arcioma Frenkiela
