Siarhiej Šapran. Biełaruski histaryčny aniekdot
Kniha Siarhieja Šaprana, žurnalista i daśledčyka biełaruskaj litaratury, bijohrafa Vasila Bykava, Ryhora Baradulina, Hienadzia Buraŭkina i Uładzimira Nieklajeva, — pieršaje vydańnie ŭ žanry histaryčnaha aniekdota, dzie sabranyja časam dakładnyja, časam mifałahizavanyja kamičnyja i dramatyčnyja historyi z žyćcia viadomych biełaruskich litarataraŭ, a taksama dziejačaŭ kultury i palityki, siarod jakich S. Aleksijevič, U. Arłoŭ, R. Baradulin, H. Buraŭkin, V. Bykaŭ, Z. Vajciuškievič, Ja Hlebaŭ, U. Karatkievič, Ja. Kołas, Ja. Kupała, U. Mulavin, U. Nieklajeŭ, M. Stralcoŭ, M. Čarniaŭski, S. Šuškievič i mnohija inšyja.
Sven Nurdkvist. Kaladny hnom dla Findusa
Sapraŭdny kaladny raman z 17 častak, u jakich raskazvajecca, jak stary Petsan sprabuje zmajstravać dla svajho lubimaha kocika Findusa Kaladnaha hnoma. Ale potym zdarajucca cudy.
Siarhiej Piasiecki. Kachanak Vialikaj Miadźviedzicy
U «Kachanku» vačyma maładoha kantrabandysta Uładaka Łabroviča pierad čytačom paŭstaje terra incognita — polska-savieckaje pamiežža, ubačanaje «znutry», a nie sa staličnaj Varšavy. U hetym žyćci jość kachańnie, viernaść i zdrada, spadziavańni i rasčaravańni, siabry i vorahi. Adnak u luboj situacyi hieroj ćviorda datrymoŭvajecca svojeasablivaha kodeksu, jadrom jakoha źjaŭlajecca charastvo sapraŭdnaha mužčynskaha siabroŭstva. A małady, adčajny i razumny hieroj, jaki nie baicca ryzykavać i prajhravać, jakomu ŭłaściva pačućcio spraviadlivaści i honaru, zaŭsiody karystajecca pośpiecham u čytača.
Załataja šarścinka, srebranaja pavucinka
U knizie 14 narodnych kazak, upieršyniu zapisanych daśledčykami ŭ 19 stahodździ i pierakazanych piśmieńnikam Uładzimiram Jahoŭdzikam. Bolšaść kazak małaviadomyja šyrokaj publicy. Malunki da knihi, stvoranyja suśvietna viadomym biełaruskim hrafikam Paŭłam Tatarnikavym, adznačany samymi vysokimi ŭznaharodami mižnarodnaj prafiesijnaj supolnaści.
Jakub Kołas. Symon-muzyka
Sto hadoŭ tamu Jakub Kołas vydaŭ pieršy varyjant svajoj paemy «Symon-muzyka». A pisać pačaŭ jašče raniej — u 1911 hodzie. Paema prabivała sabie šlach va ŭmovach carskaha samadziaržaŭja, a paśla i savieckaj cenzury. Małodšy syn Jakuba Kołasa Michaś Mickievič usio žyćcio trymaŭ u pamiaci niepadcenzurnuju viersiju tvora, jakaja i stała asnovaj hetaj knihi.
Dziciačy atłas Biełarusi. Słavutyja asoby
Ci viedali vy, što piśmieńnica Sałamieja Pilštynova — pieršaja ŭ Biełarusi žančyna-doktarka, jakaja lačyła žonak tureckaha sułtana, pracavała pry impieratarskich dvarach? Navukoviec Mikałaj Sudziłoŭski vałodaŭ dziesiaćciu movami i byŭ prezidentam Havajskaj respubliki. Nadzieja Chadasievič-Leže ŭ 15 hadoŭ źbiehła z domu, kab stać mastačkaj i skaryć Paryž, a 15-hadovy Iosif Žynovič, nie viedajučy not i hrajučy na słych, uraziŭ usich na prasłuchoŭvańni i byŭ pryniaty ŭ trupu Biełaruskaha dziaržaŭnaha teatra. Pra hetych i mnohich inšych talenavitych, mužnych, vynachodlivych ludziej ziamli biełaruskaj apaviadaje «Dziciačy atłas Biełarusi. Słavutyja asoby». Nievierahodnyja fakty i malaŭničyja ilustracyi, raźmieščanyja na staronkach knihi, zacikaviać nie tolki dziaciej, ale i darosłych.
Andruś Horvat. Radziva Prudok. Dziońnik
Žurnalist, dvornik, darmajed, haspadar, piśmieńnik. Aŭtar hetaj knihi — čałaviek, jaki šukaje svajo miesca ŭ hetym śviecie. Takim miescam mahła b stać utulnaja redakcyja staličnaha časopisa abo modny chipstarski kavorkinh. Ale stała dziedava chata na Paleśsi, na ŭskrajku Biełarusi, na pierakryžavańni suśvietaŭ. Heta kniha nie pra toje, jak adnavić napaŭrazburany dom, sadžać aharod, daić kazu, žyć u vioscy i nie śpicca. Heta kniha pra toje, jak adnavić napaŭrazburanaha siabie. Moža być, jana pra toje, jak viarnucca da karanioŭ, da rodnaj moŭnaj i kulturnaj stychii i pra toje, jak važna nie zhubić babuliny apoviedy. A moža, pra toje, jak stać svaim dla samoha siabie.
Sven Nurdkvist. Kaladnaja kaša
U Šviecyi na Kalady dzieci čakajuć Kaladnaha Hnoma i hatujuć jamu admysłovuju kaladnuju kašu z rysu i małaka. Ale hnomy, jak i Dziady Marozy, byvajuć sapraŭdnyja i nie. Sapraŭdnych hnomaŭ nichto nie bačyć, ale mienavita jany dapamahajuć ludziam i viedajuć pra ich usio. Kožnyja Kalady hnomy vielmi čakajuć svajho kaladnaha pačastunku. Što moža zdarycca, kali ludzi zabyvajuć pačastavać hnomaŭ kaladnaj kašaj, ty daviedaješsia z hetaj historyi.
Uładzimir Karatkievič. Kałasy pad siarpom tvaim
Uładzimir Karatkievič — honar i sumleńnie biełaruskaj litaratury. Jaho tvor «Kałasy pad siarpom tvaim» u 2016 hodzie pryznany čytačami samaj važnaj knihaj, jakaja paŭpłyvała na raźvićcio biełarusaŭ jak nacyi. Raman apisvaje stanaŭleńnie biełaruskaj nacyi na prykładzie šlachieckaj siamji Zahorskich. Padziei adbyvajucca na Mahiloŭščynie, Hrodzienščynie, u Vilni, Pieciarburzie, Maskvie, Varšavie — u sialanskim asiarodździ i ŭ dvaranskich pałacach, na studenckich schodkach i ŭ navučalnych ustanovach, u sałonach i haścinych vyšejšych sanoŭnikaŭ i na vulicach šmatludnych haradoŭ. U knizie dziejničajuć jak litaraturnyja piersanažy, narodžanyja mastackaj fantazijaj, tak i realnyja histaryčnyja asoby: K. Kalinoŭski, Z. Sierakoŭski, V. Dunin-Marcinkievič, S. Maniuška, T. Šaŭčenka, U. Syrakomla.
Siarhiej Piasiecki. Zapiski aficera Čyrvonaj armii
«Zapiski…» źjaŭlajucca adnym z najbolš paśladoŭnych, źniščalnych, bieskampramisnych, ale ŭ toj ža čas talenavitych i pa-sapraŭdnamu śmiešnych (humar, što praŭda, «čorny») prykładaŭ satyryčnaha adlustravańnia antyčałaviečaj sutnaści tatalitarnaj savieckaj sistemy.
Raman lehiendarnaha j suśvietna viadomaha polska-biełaruskaha piśmieńnika Siarhieja Piasieckaha ŭ žorstkaj satyryčnaj formie apisvaje realnyja padziei, što adbyvalisia na Vilenščynie j Lidčynie ad momantu «uźjadnańnia» Uschodniaje j Zachodniaje Biełarusi j da «vyzvaleńnia» Vilni savieckimi vojskami ŭ 1944 hodzie. Apovied viadziecca ad asoby «vyzvaliciela», małodšaha čyrvonaha aficera. Napisany ŭ 1948 hodzie, raman pryznavaŭsia sučaśnikami hienijalnym zboram pokazak pra rasiejcaŭ uvohule j Čyrvonuju armiju ŭ pryvatnaści, što apaviadalisia ŭ toj čas pa ŭsioj Jeŭropie. U «Zapiskach…» jany pradstaŭleny poŭnym śpiektram ad pabytovych kpinaŭ, da źniščalnaje palityčnaje satyry j «čornaha» humaru. Varta adznačyć, što hety tvor biassprečna byŭ zabaronieny ŭ savieckija časy, navat u Polščy aficyjna byŭ upieršyniu apublikavany tolki ŭ 2000 hodzie.
