Upieršyniu ŭ svaim žyćci ja padtrymaŭ prajekt «Biełaruśfilma». Padtrymaŭ asabistym udziełam. Ja źniaŭsia ŭ filmie «Janka Kupała» Uładzimira Jankoŭskaha. Źniaŭsia tam i moj syn Hleb. Padtrymali siamiejna, pa poŭnaj.
Andrej Kurejčyk, facebook.com
Čamu? Tamu što ŭpieršyniu za šmat hadoŭ hetaja ledź žyvaja, niepatrebnaja kampanija, jakaja spalvaje tony narodnych hrošaj, biessensoŭnaja i darahaja, jak maŭzalej «Lenina», simvał niezvarotnaha minułaha, z karyściu tracić hrošy padatkapłacielščykaŭ. Heta značyć, nakiroŭvaje ich tudy, kudy jany i pavinny pajści — na prasoŭvańnie i raźvićcio nacyjanalnaj kultury.
Film «Janka Kupała» ŭ jaho ciapierašnim vyhladzie (a jon kardynalna adroźnivajecca ad taho školnaha likbiezu, jaki vyjhraŭ konkurs, dziakuj tym, chto pierapisaŭ hetuju badziahu całkam, — Uładzimiru Jankoŭskamu i Alaksandry Barysavaj) — heta pieršy realna nacyjanalna aryjentavany, ja b navat skazaŭ, nacyjanalistyčny kinaprajekt.
U «Janku Kupału» arhanična i šmat havorać na «taraškievicy». Tam jasna pastulujecca i danosicca najvažniejšaja dumka: biełarusy — nijakija nie ruskija, što heta nacyja, vartaja svajoj nacyjanalna aryjentavanaj dziaržavy, a naša mova — heta kruta! Kali takoje kino zdymaŭ «Biełaruśfilm»?
Heta pieršy prajekt kampanii, jaki naohuł nie aryjentavany na rasiejski rynak. Kali takoje było?!
«Biełaruśfilm» zaŭsiody ličyŭsia pravincyjnym prydatkam rasijskaha rynku pa vytvorčaści tannych vajenfilmaŭ i mieładramak. Tamu zaŭsiody tam hałoŭnyja roli hrali rasiejskija «zorki». Tut niama ni adnoj. A hałoŭnuju rolu hraje pradstaŭnik Jeŭrasajuza — łatyš. Nijakich prarasiejskich ekivokaŭ.
Nijakaj nastalhii pa žyćci ŭ «vialikaj krainie». SSSR — jak trahiedyja dla narmalnych biełarusaŭ, dla biełaruskaj intelihiencyi, dla hałoŭnaha biełaruskaha piśmieńnika i paeta — Janki Kupały. SSSR — jak hłabalnaja histaryčnaja strata dla našaha naroda, a nie nabytak. Kali takoje ŭ nas zdymałasia na nacyjanalnym uzroŭni za dziaržhrošy?!
Kali hałoŭnyja piersanažy na biełaruskaj movie havaryli ŭ kole litoŭskaj i biełaruskaj intelihiencyi na fonie karcin Čurlonisa: «My, biełarusy, zajzdrościm litoŭskamu nacyjanalnamu ruchu i chočam taksama!» Kali takoje zdymałasia na «Biełaruśfilmie»?Heta kruta. Heta pieršy dziaržaŭny nacyjanalny kinaprajekt. Prosta pieršy. Nadzvyčaj ideałahična i palityčna važnaje i karysnaje kino. Toje, što navučylisia rabić va Ukrainie (a da hetaha ŭ Hruzii i Bałtyi) — źleźci z rasijskich stereatypaŭ i rynku i zdymać pra svaju historyju, svaju nacyju, svaju kulturu i na svajoj movie, narešcie pačynajuć rabić i ŭ Biełarusi. Daŭno para było.
