Valery Łabko
7 kastryčnika nia stała Valerja Łabka. Jon pamior u Vilni, raptoŭna. Spyniłasia serca.
Bijahrafii ci nia ŭsich biełaruskich fatohrafaŭ, čyje imiony siońnia viadomyja ŭ śviecie, abaviazkova majuć radok «vučyŭsia ŭ Valerja Łabka. Dla papiaredniaje henieracyi biełaruskich fatohrafaŭ jahonaje imia było lehiendaju. U 1980‑ia hady ramantyki vyrašyli viarnuć fotahrafii byłuju značnaść, viarnuć jaje ŭ mastactva. Hetak paŭstaŭ fotaklub «Miensk» i studyi pry im, jakoj kiravaŭ i Valery Łabko. Jon vyjaviŭ siabie hienijalnym pedahoham, jaki nazapašvaŭ usio novyja i niaznanyja raniej sposaby vykładańnia. U vyniku aŭtarskaja studyja Łabka mieła ŭsio novyja nabory: byli i druhaja i j treciaja studyi. Hetak Valery Łabko staŭ lehiendaju, nastaŭnikam, jaki svaim vopytam i pracami paŭpłyvaŭ na tvorčy los mnohich fatohrafaŭ Biełarusi.
Mienavita
sa źjaŭleńniem hetych studyjaŭ i nastupnym burnym tvorčym rostam jaje vypusknikoŭ, pieradusim «studyi 3», stała mahčymym havaryć što ŭnikalny eksperymient udaŭsia — paŭstała nacyjanalnaja škoła fotamastactva.Jahonyja vypuśniki pačali arhanizoŭvać ułasnyja studyi i tvorčyja hrupy z padobnych hienezisam. Z aŭtarami, jakija źjavilisia ŭ vyniku raboty studyj Łabka źviazvajuć źjaŭleńnie «mienskaj škoły tvorčaj fatahrafii». Asabliva zaŭvažnymi stali tvorčyja hrupy «Pravincyja»,
«Panarama», «Biełaruski klimat», «Mieta».
Uvieś śviet daznaŭsia pra vučniaŭ Łabko paśla vydańniaŭ manahrafijaŭ «Inšabačcy», što vyjšła ŭ Finlandyi j Photo Manifesto, što vyjšła ŭ Amerycy, paśla biełaruskich vystavaŭ u Ńju‑Jorku i Bałtymary.
Paśla taho, jak Valery Łabko zapačatkavaŭ hruntoŭnuju rubryku «Tvorčaja fatahrafija» u časopisie «Mastactva», adradžeńnie hetaha dramatyčnaha vidu tvorčaści ŭ Biełarusi stała faktam. U pačatku burnych 1990‑ch hadoŭ im byli padrychtavanyja knihi pa fataharafii, šerah vystavaŭ i bahata publikacyjaŭ, vialikaja vystava ŭ Berlinie, kataloh «Fotografie aus Minsk». Tvory biełaruskich fatohrafaŭ, vučniaŭ Łabka, traplajuć ciapier u muzejnyja kalekcyi Eŭropy i Ameryki. Tvory ich nastaŭnika, samoha majstra, źbierahajucca ciapier u kalekcyjach Muzeju sučasnaha mastactva ŭ Stakholmie i ŭ Dackaj karaleŭskaj biblijatecy.
Valery Łabko staŭ adnym ź biełaruskich pieršaprachodcaŭ śvietu Internetu. Jašče ŭ 1996‑m hodzie jon u adnym ź pieršych ahladaŭ internetu vysłaviŭ słavutuju sentencyju: «čym bolš internetu, tym mienš sacyjalizmu, i naadvarot ‑‑ čym bolš sacyjalizmu, tym mienš internetu». Valery Łabko byŭ aŭtaram i ŭdzielnikam šmatlikich prajektaŭ biełaruskaha internetu: «New Town — Novy Horad», «Ecohome — Ekadom», «Nature — Pryroda», «Poetry — Paezija» dy inšych. Ale, pieradusim, heta prajekt partału «Zniata».
Apošnim jahonym vialikim prajektam było vykładańnie ŭ Eŭrapiejskim humanitarnym universitecie. Pad jahonym kirŭnictvam uzimku ździejśniŭsia studencki eksperymientalny fotaprajekt «Niaisnaja Eŭropa».
Napisać jahony žyćciapis nialohka. Jak majstar fotaspravy Valery Łabko staŭ aŭtaram šerahu ŭnikalnych technalohijaŭ u halinie prajaŭki i druku. Niesupynnaje eksperymentatarstva j asabisty nonkanfarmizm Valerja Łabka spałučalisia ź viernaściu klasyčnym tradycyjam. Pranios jon i vialikuju luboŭ da svaich vučniaŭ, jakim nie škadavaŭ ani času, ani čałaviečaje ciapłyni.
Byvaj, siabra, kaleha i nastaŭnik. Śvietłaja pamiać!
