Vybitny kampazitar, adzin ź pieršych biełaruskich avanhardystaŭ Dźmitry Smolski pamior sioleta, 29-ha vieraśnia, paśpieŭšy adśviatkavaŭ ułasnaje 80-hodździe. Za niekalki miesiacaŭ da skonu maestra daŭ interviju TuzinFM, u jakim zrabiŭ šerah pryznańniaŭ.
Ciaham žyćcia Dźmitry Smolski napisaŭ 15 symfonijaŭ, 3 opery dy masu inšaje arkiestravaje, kamernaje, vakalnaje muzyki.Bolej za paŭstahodździa vykładaŭ u Biełaruskaj akademii muzyki j vyhadavaŭ niekalki hieneracyjaŭ akademičnych aŭtaraŭ. Za niekalki miesiacaŭ da skonu maestra daŭ interviju Viktaru Siamašku, u jakim zrabiŭ šerah pryznańniaŭ.
Pra aŭto
Raniej, u maładyja hady ja mieŭ šmat mašynaŭ. Pačynaŭ z harbataha «Zaparožca», a potym dajšoŭ da «Vołhi». Jana ž nie pradavałasia nidzie j nikomu, dziaržaŭnaja mašyna dla čynoŭnikaŭ. I kab pryvatna kupić, patrebnaje było rašeńnie Viarchoŭnaha Savietu z podpisam staršyni Savieta ministraŭ. Aksionaŭ mnie padpisaŭ toj dazvoł, i ja atrymaŭ «Vołhu». Zapłaciŭ 9 tysiačaŭ rubloŭ, pa-mojmu. Sama hadkaja mašyna!
A samaja lepšaja mašyna, jakaja ŭ mianie była — heta «kapiejka», «Žyhuli», ja atrymaŭ jaje pieršym u Miensku.
Sprava ŭ tym, što jaje źbirali ŭ Savieckim Sajuzie italjanskija pracaŭniki. Jany paŭhady pracavali ŭ Taljaci, naładžvali ŭsiu systemu, usie kanvejery. Ja prajeździŭ na joj 6 hod i tolki zapraŭlaŭ palivam, nivodnaj hajki nie padkruciŭ! Da mianie tady dajšło, što značyć eŭrapiejskaja cyvilizacyja j kultura vytvorčaści.
Dźmitry Smolski, 1955 hod
Pra Saviety
Ja nie trybun. Nikoli na mitynhi nie chadziŭ. I ja ž nia z tych ludziej, jakich hnaili. Ja atrymaŭ ad savieckaje ŭłady ŭsie ŭznaharody, jakija tolki jość — zvańni, premii, ordeny, medali. Bo nikoli ahresiŭna nie vystupaŭ, nia rvaŭ na sabie kašulu.
U muzycy ja moh vykazvać usio, što nakipieła. Bo ja viedaju, što takoje savieckaja ŭłada.
Ja pražyŭ u hetaj eposie ŭsio svajo žyćcio. Jana ŭsia prajšła praź mianie, praz majo nutro. U pryncypie, usie maje tvory — heta nia toje, kab pratest… Ja nikoli pra heta aficyjna nie havaryŭ, ale ŭ mianie šmat kamernych sačynieńniaŭ, dzie ja nia toje, kab ździekvajusia… Iranizuju z himnu Savieckaha Sajuzu, z padtekstam, ale mnohija hetaha nia čujuć.
Dźmitry Smolski, 1967 hod
Pra partyju
Z 1961 hodu ja staŭ siabram Kamunistyčnaje partyi. Pierad tym rajkam nastojliva patrabavaŭ ad Sajuzu kampazytaraŭ novych papaŭnieńniaŭ kamunistaŭ. Praŭda, ja nikudy nie ŭvachodziŭ. Mianie rekamendavali ŭ abkam, rajkam, harkam. Ale ja kateharyčna admoviŭsia, skazaŭšy, što ja tvorčy čałaviek, ja nikudy nie chaču.
I ŭ 1990-ym, jak mnie paviedamili paśla, ja staŭ pieršym u Biełarusi, chto padaŭ zajavu na vychad z partyi dy zdaŭ partbilet.
Z hetaje nahody ŭ kanservatoryi sabrali schod z pradstaŭnikami CK partyi, tych ža abkamaŭ, rajkamaŭ, harkamaŭ. Prymusili mianie vystupić i patłumačyć, čamu ja pryniaŭ takoje rašeńnie. Ja chvilin 15 tłumačyŭ. Bo ja zaŭždy cikaviŭsia temaj represijaŭ, vielmi blizka prymaŭ heta da serca. Nie padzialaŭ hetaj filazofii, hetaj idealohii. Na tytulnym liście majoj apošniaj Symfonii №15 napisanyja słovy Rejhana: «Imperyja Zła».
Anisimaŭ dyryhavaŭ na maim aŭtarskim kancercie da 75-hodździa, ale skazaŭ: «Ja bajusia hetuju symfoniju vykonvać». Bo jon byŭ na dobrym rachunku va ŭładzie. U vyniku dyryhavaŭ Buškoŭ.
Vokładka dysku Best of Dmitry Smolski
Pra kansu
Kali pamior Ałoŭnikaŭ, mnie skazali: «Jość mierkavańnie prapanavać Vam pasadu rektara kanservatoryi». Ja adkazaŭ, što ja — zusim inšy čałaviek, nie vałodaju talentam kiraŭnika, što dla mianie hałoŭnaje ŭ žyćci — stvarać muzyku dy vykładać. Jany pasłuchali j pryznačyli Łučanka. Kali da jaho za podpisam prychodzili buhaltary, jon dakumentaŭ zusim nie čytaŭ, a tolki zaŭždy pytaŭsia: «Nia siadu?» I padpisvaŭ.
Dźmitry Smolski z synam Viktaram, słavutym suśvietnym hitarystam (1999)
Pra paetaŭ
Pa žyćci ja siabravaŭ z usimi paetami. My amal adnahodki byli z Buraŭkinym, z Baradulinym. Biezumoŭna, ja čytaŭ ich paeziju, jany chadzili na maje kancerty. A najbolš siabravaŭ z Vałodziem Karatkievičam — voś heta byŭ moj samy lubimy, samy blizki siabar. Kali jon pisaŭ libreta da «Sivoje lehiendy», dyk, ja ŭ jaho faktyčna žyŭ na vulicy Karła Marksa: prychodziŭ ranicoju dy ŭviečary sychodziŭ.
I Hilevič žyŭ pobač. Hilevič mnie da apošnich časoŭ telefanavaŭ, štodzień my pa hadzinie havaryli. I za dzień da jahonaje śmierci taksama. Jon mianie nazyvaŭ «moj paplečnik».
My adnadumcy ź im byli poŭnaściu, i ŭ adnosinach da ŭłady. Tolki z paetami ja mieŭ asałodu razmaŭlać na biełaruskaj movie. Z usich maich vučniaŭ, a ich było kala 70, pa-biełarusku razmaŭlali tolki Stoma j Simakovič. Mnohija viedajuć movu, ale nie razmaŭlajuć.
Pra nastupnikaŭ
Kožny čałaviek adčuvaje, što jamu patrebna, da jaho jon ciahniecca. Sapraŭdy amatar muzyki budzie joj słužyć. Materyjalnaje dla jaho - nie asnova. I kali ŭ jaho jość patreba vykazacca, jość talent i ciaha, to jon pavinien pracavać, pavinien rabić svaju spravu, niahledziačy na ciažkaści. Heta jaho kryž, jaho pryzvańnie.
I chaciełasia b, kab takich ludziej było bolš. Jany jość! Biezumoŭna, jość. Ale atmasfera nia nadta spryjalnaja dla taho, kab raźvivaŭsia čałaviek u takim napramku. Ale pavinnyja pryjści novyja ludzi, chacia žyćcio vielmi składanaje j niepradkazalnaje.
Z bukleta boks-setu Best of Dmitry Smolski
Pra nastalhiju
Hałoŭnaja tema majoj Symfonii №1 prachodzić praz usio žyćcio. I ja napisaŭ «Nastalhiju», symfaničny tvor, pabudavany tolki na hetaj temie. Moj apošni tvor.
Uzory avanhardnych tvoraŭ 1960-ych i frahmenty symfonijaŭ Dźmitryja Smolskaha z kamentarami aŭtara možna pačuć u dvuch vydańniach radyjoprahramy «Krakatuk» (pieršaje vydańnie/druhoje vydańnie).
