U Tatarstanie nabiraje abaroty tak zvany moŭny skandał. Niekatoryja dabivajucca, kab vyvučeńnie tatarskaj movy ŭ škołach stała nieabaviazkovym. Ułady Tatarstana supraciŭlajucca.
Historyja pačałasia jašče ŭ siaredzinie lipienia, kali prezident Rasii Uładzimir Pucin padčas vystupu ŭ Joškar-Ale zajaviŭ pra niedapuščalnaść vyvučeńnia niarodnych movaŭ na škodu ruskaj movie. Jon daručyŭ Hienieralnaj prakuratury da 30 listapada pravieryć, ci źjaŭlajecca dobraachvotnym vyvučeńniem movaŭ narodaŭ Rasii.
Adrazu ŭ Tatarstanie pačaŭ nabirać siłu ruch suprać abaviazkovaha vyvučeńnia tatarskaj. Zrešty, nazvać hety ruch nadzvyčaj masavym niemahčyma. Tolki 1536 baćkoŭ z 92 tatarskich škołaŭ napisali admovu ad abaviazkovaha vykładańnia tatarskaj movy dla ich dziaciej.
Prezident Tatarstana Rusłan Minichanaŭ u svaju čarhu vykazaŭsia, što vyvučeńnie tatarskaj zastaniecca abaviazkovym. Na słovy baćkoŭ, što dzieci paśla škoły ŭsio adno nie mohuć razmaŭlać pa-tatarsku, Mińnichanaŭ adznačyŭ, što nieabchodna pavysić uzrovień vykładańnia.
Niekatoryja ŭžo paraŭnoŭvajuć situacyju ŭ Tatarstanie z ukrainskaj. «Pahladzicie, što adbyłosia ŭ ruskamoŭnaj častcy Ukrainy. Kali pačali paŭsiudna vyciaśniać ruskuju movu z usich uzroŭniaŭ, ukrainskaja mova tak i nie padniałasia na bolš vysoki ŭzrovień. U vyniku ciapier značnaja častka maładych ukraincaŭ nie tolko ŭkrainskaj, ale i ruskaj movy tołkam nie viedaje. A kali i viedaje ŭkrainskuju, to śfiera jaje prymianieńnia zastajecca vielmi abmiežavanaj. I padobnyja pracesy adbyvalisia i adbyvajucca ŭ tych nacyjanalnych respublikach na terytoryi Rasii, dzie ŭ škodu ruskaj movie naviazvajecca abaviazkovaje vyvučeńnie moŭ tak zvanych tytulnych etnasaŭ», — u intervju vydańniu «Svabodnaja presa» kaža dyrektar fonda «Narodnaja demakratyja» Alaksiej Kačatkoŭ.
Kamiła Hafurzianava.
Naprykład, alimpijskaja miedalistka ŭ fiechtavańni Kamiła Hafurzianava napisała na svajoj staroncy ŭ fejsbuku: «Zmahaješsia za admienu abaviazkovaha vyvučeńnia tatarskaj movy? Vydali mianie ź siabroŭ». Paźniej jana razharnuła svaju dumku: «Ja hanarusia tym, što ja tatarka, što ja vyrasła ŭ Tatarstanie. Ja hanarusia svaim narodam, svajoj kulturaj i movaj. Ja praciahvaju vyvučać tatarskuju movu, znachodziačysia ŭ inšaj krainie», — napisała Hafurzianava.
Na siońniašni dzień u tatarskich škołach šeść urokaŭ na tydzień tatarskaj movy i try ŭroki ruskaj.
Pieršaj admovu ad abaviazkovaha navučańnia tatarskaj napisała Ałsu Hazizava. «Nie viedaju, čamu ich vučać na ŭrokach, ale vykanać zadańni pa tatarskaj my nie ŭ siłach», — skazała Ałsu pra svajho syna.
Niešta padobnaje było sioleta i ŭ Baškartastanie, i tamtejšy prezident Rustem Chamitaŭ zajaviŭ ab admovie ad abaviazkovaha vyvučeńnia baškirskaj movy. Tatary pakul nie zdajucca.
Na siońnia etničnyja tatary składajuć bolšaść u Tatarstanie. Pavodle pierapisu 2010 hoda, ich dola ad ahulnaha nasielnictva składaje 53% — heta najbolšy pakazčyk na praciahu apošnich 100 hadoŭ.
Dziaržaŭnymi movami ŭ Tatarstanie źjaŭlajucca ruskaja i tatarskaja. Nie tak daŭno Tatarstan zhubiŭ svoj asablivy status. Tatarstan mieŭ śpiecyjalnuju damovu ź fiederalnym centram ad 1994 hoda. Jana praduhledžvała prava aŭtanomii vałodać svaimi pryrodnymi resursami i mieć svoj Nacyjanalny bank. Akramia taho, Tatarstan mieŭ simvaličnaje prava vydavać svaim hramadzianam układku ŭ pašpart na tatarskaj movie z hierbam Tatarstana.
Ciapier pa Tatarstanie i jaho tojesnaści moža być naniesieny novy ŭdar.
