KNR upieršyniu prademanstravała šerah novych typaŭ uzbrajeńniaŭ padčas paradu ŭ honar 90-hodździa zasnavańnia Narodna-vyzvalenčaj armii Kitaja (NVAK). Parad prajšoŭ u niadzielu na najbujniejšym u krainie vajskovym palihonie Čžužyche (paŭnočny aŭtanomny rajon Unutranaja Manholija).
U im uziali ŭdzieł 12 tysiač vajskoŭcaŭ i 600 adzinak techniki, siarod jakoj bolš za 100 samalotaŭ. Jak paviedamiła Centralnaje telebačańnie Kitaja, kala 40% vidaŭ uzbrajeńniaŭ demanstravalisia ŭpieršyniu.
Ułady da apošniaha času chavali fakt padrychtoŭki hetaha mierapryjemstva — dziaržaŭnyja ŚMI ŭpieršyniu paviedamili pra jaho tolki ŭ subotu ŭviečary. Zamiežnaja presa da aśviatleńnia parada dapuščanaja nie była. Tranślacyju ź miesca padziej viali Centralnaje telebačańnie, Mižnarodnaje i Narodnaje radyjo Kitaja.
Technika na paradzie
«Techničnuju» častka parada adkryła vajskovaja avijacyja. Dźvie hrupy z 17 i 24 bajavych viertalotaŭ Z-19 sfarmavali ličby «81» (1 žniŭnia - dzień zasnavańnia NVAK) i «90» (u honar 90-hadovaj hadaviny).
Siarod naziemnaj techniki byli prademanstravanyja asnoŭny bajavy tank Typ-99A, bajavyja mašyny piachoty Typ-04A (inšaja nazva - ZBD-04) i bronietransparciory Typ-08 (ZBL-08), samachodnyja supraćtankavyja rakietnyja kompleksy HJ-10, 155 i 122-milimietrovyja samachodnyja artyleryjskija ŭstanoŭki Typ-89 (PLZ-89) i Typ-05 (PLZ-05), a taksama reaktyŭnaja sistema załpavaha ahniu kalibram 300 mm.
Akramia taho, u paradnym strai na aŭtamabilach prajšli padraździaleńni vojskaŭ stratehičnaj padtrymki, marskoj piachoty, VDV, sił śpiecyjalnych apieracyj, inžyniernych i inšych rodaŭ vojskaŭ. Pierad trybunaj prajechali mabilnyja kompleksy elektronnaj raźviedki i radyjoelektronnaj baraćby, a taksama aŭtamabili z raźviedvalnymi bieśpiłotnymi latalnymi aparatami.
Rakietnaje ŭzbrajeńnie
Padčas parada Kitaj taksama ŭpieršyniu prademanstravaŭ najnoŭšuju mižkantynientalnuju balistyčnuju rakietu (MBR) nacyjanalnaj raspracoŭki DF-31AG. Jak adznačałasia ŭ repartažy, maksimalnaja dalokaść hetaha kompleksu pieravyšaje 10 tys. km.
Akramia jaje ŭ paradnym strai byli pakazany balistyčnyja rakiety siaredniaj dalokaści DF-16, DF-26, a taksama pieršaja ŭ śviecie pryniataja na ŭzbrajeńnie supraćkarabielnaja balistyčnaja rakieta DF-21D, jakuju miascovyja i zamiežnyja ŚMI časta nazyvajuć «zabojcam avijanoscaŭ».
Taksama byli prademanstravanyja zienitna-rakietnyja kompleksy HQ-9B i HQ-22, zvyšhukavyja supraćkarabielnyja kryłatyja rakiety YJ-12A, a taksama dahukavyja YJ-62A i YJ-83K.
Avijacyja
Adnym z najbolš doŭhačakanych udzielnikaŭ pavietranaj častki parada dla haściej i hledačoŭ staŭ skanstrujavany z užyvańniem technałohii radyjołakacyjnaj małazaŭvažnaści («Stełs») źniščalnik piataha pakaleńnia nacyjanalnaj raspracoŭki J-20. Nad palihonam ŭ adnym strai pralacieli adrazu try takija mašyny, što stała debiutam hetaj sieryi na padobnych ŭračystych mierapryjemstvach.
Upieršyniu šyrokaj publicy byŭ prademanstravany najnoŭšy źniščalnik dla zavajovy pieravahi ŭ pavietry J-16. Akramia taho, u «pavietranaj» prahramie była pakazanaja i pałubnaja avijacyja - źniščalniki J-15 z avijakryła adzinaha i pieršaha na ŭzbrajeńni VMS NVAK avijanosca «Laanin».
U paradzie taksama brali ŭdzieł źniščalniki J-10B, J-11B i stratehičny bambavik H-6K (apošniaja madyfikacyja licenzijnaj kopii savieckaha Tu-16).
Siarod avijacyi śpiecyjalnaha pryznačeńnia ŭ paradnym strai pralacieli samaloty dalokaha radyjołakacyjnaha vyjaŭleńnia i kiravańnia KJ-2000 i KJ-500, a taksama pryniaty na ŭzbrajeńnie tolki letaś ciažki vajskova-transpartny samalot Y-20 i šmatmetavy transpartny samalot Y-9.
Pramova hałoŭnakamandujučaha
Parad prymaŭ staršynia KNR, hienieralny sakratar CK Kamunistyčnaj partyi Kitaja Si Czińpin. Kiraŭnik dziaržavy taksama zajmaje pasadu staršyni Centralnaj vajskovaj rady KNR i źjaŭlajecca viarchoŭnym hałoŭnakamandujučym uzbrojenych sił krainy.
Paśla zaviaršeńnia paradu jon zajaviŭ vajskoŭcam, što Kitaju jak nikoli raniej u jaho historyi nieabchodna sfarmavać mahutnyja ŭzbrojenyja siły dla abarony suvierenitetu i intaresaŭ krainy.
«Siońnia my jak nikoli blizkija da dasiahnieńnia mety pa adradžeńni kitajskaj nacyi. I nam jak nikoli raniej u historyi nieabchodna pabudavać mocnuju armiju», - skazaŭ jon. «Sałdaty i aficery, vy pavinny niaŭchilna prytrymlivacca pryncypaŭ i sistemy absalutnaha kiraŭnictva partyi nad armijaj, zaŭsiody słuchać i vykonvać zahady partyi i imknucca da luboj mety, jakuju jana vam pakaža», - padkreśliŭ hałoŭnakamandujučy, źviartajučysia da ŭdzielnikaŭ parada.
«Ćviorda vieru, što našy ŭzbrojenyja siły vałodajuć jak advahaj, tak i zdolnaściu raźbić luboha ahresara. U našaha vojska jość rašučaść i mahčymaści abaranić nacyjanalny suvierenitet, biaśpieku i intaresy raźvićcia krainy», - reziumavaŭ Si Czińpin.
Pieršy ŭ svaim rodzie
Historyja NVAK uzychodzić da Nańčanskaha paŭstańnia 1 žniŭnia 1927 hoda, kali raskvataravanyja ŭ horadzie Nańčan čaści hamińdanaŭskaj armii vystupili suprać antykamunistyčnaha pieravarotu, arhanizavanaha partyjaj Hamińdan. U časie Nańčanskoho paŭstańnia skłałasia jadro budučaha vajskova-palityčnaha kiraŭnictva KNR.
Parad staŭ pieršym takim mierapryjemstvam, pryśviečanym hadavinie zasnavańnia NVAK.
Vajskovyja parady ad 1949 da 1959 pravodzilisia štohod u Dzień utvareńnia KNR - 1 kastryčnika. Adnak zatym u metach ekanomii biudžetu kiraŭnictva krainy vyrašyła ładzić takija ahlady tolki z nahody kruhłych dat - kožnyja 10 hadoŭ. Tak, parad byŭ praviedzieny ŭ honar 15-hodździa abviaščeńnia respubliki ŭ 1964 hodzie, adnak užo ŭ 1966-m u Kitai pačałasia Kulturnaja revalucyja, i padobnyja mierapryjemstvy byli znoŭ skasavanyja.
U 1980-ja «druhoje pakaleńnie» kiraŭnikoŭ KNR na čale z Den Siaapinam vyrašyła adnavić tradycyju. Užo ŭ 1984 hodzie ŭ ramkach nacyjanalnaha śviata pa hałoŭnych płoščach krainy znoŭ uračystym maršam prajšli vojski. Paśla hetaha parady pravodzilisia tolki z nahody kruhłych dat - jany adbylisia ŭ 50-ju i 60-ju hadavinu ŭtvareńnia KNR u 1999 i 2009 hadach adpaviedna.
Apošni vajskovy parad Kitaj zładziŭ 3 vieraśnia 2015 hoda ŭ honar 70-hodździa pieramohi ŭ Druhoj suśvietnaj vajnie i Vajnie supracivu kitajskaha naroda japonskim zachopnikam (1931 - 1945).
