Biełaruskija VNU atrymali daručeńnie ŭrada ab tym, što ŭsie vypuskniki pavinny być pracaŭładkavanyja. Univiersitetam i instytutam treba «dadatkova prapracavać» pytańnie i «zabiaśpiečyć stapracentnaje raźmierkavańnie». U redakcyju Tut.by napisali aburanyja vypuskniki BDU — daviedku ab svabodnym pracaŭładkavańni niekatorych padpisali jašče ŭ krasaviku, a raśpisacca za ich nie dajuć, patrabujučy zajaŭku ad pracadaŭcy.
Studenty BDU dasłali fatahrafii listoŭ, jakija pakazvajuć na ich fakultecie. Heta daručeńnie ŭrada ab tym, što pracaŭładkavańnie vypusknikoŭ pavinna być stapracentnym, i VNU treba zabiaśpiečyć stapracentnaje raźmierkavańnie.
«My, miakka kažučy, aburanyja. Kančatkovaje raźmierkavańnie adbyłosia ŭ krasaviku, a papiaredniaje było ŭ sakaviku. U krasaviku ŭ prysutnaści ŭsioj kamisii byŭ padpisany zahad ab pradastaŭleńni daviedki ab svabodnym pracaŭładkavańni. U haradach, kudy pavinny byli raźmierkavać, nie było vakansij. Ciapier, za tydzień da vypusku, nam telefanujuć i kažuć, što svabodny dypłom davać nielha i nas treba raźmierkavać. Prosiać prynieści zajaŭki ad kampanij, dzie my ciapier pracujem, — raspaviadaje adzin sa studentaŭ. — U pałažeńni ab raźmierkavańni jość 7-y artykuł, pavodle jakoha miesca raźmierkavańnia my pavinny viedać jak minimum za dva miesiacy da vypusku. A dypłom atrymlivać užo ŭ kancy tydnia».
Student raspaviadaje: u VNU ad chłopcaŭ, u jakich užo jość prava na «svabodny dypłom», patrabujuć prynieści zajaŭku na raźmierkavańnie ad pracadaŭcy. Pry hetym vykładčyki nie chavajuć: ad niekatorych pryvatnych kampanij zajaŭki prymać nie buduć.
«Niezrazumieła, što ciapier buduć rabić z zahadami ab našym raźmierkavańni, jakija byli padpisanyja jašče ŭ krasaviku, — niepakojacca studenty. — Padpisvać novyja zadniaj dataj? U rasparadžeńni skazana, što ŭsim vypusknikam pavinny dać status maładoha śpiecyjalista i adpaviednyja lhoty. My hatovyja napisać zajavu, što dobraachvotna ad ilhot i statusu admaŭlajemsia i ni da kaho pretenzij nie majem. Ale taki varyjant taksama nie zadavalniaje ŭniviersitet».
Načalnik upraŭleńnia vyšejšaj adukacyi Ministerstva adukacyi Siarhiej Kaśpiarovič fakt praviadzieńnia ŭstanovami vyšejšaj adukacyi pracy pa stopracentnym raźmierkavańni i najaŭnaści adpaviednych daručeńniaŭ Ministerstva adukacyi paćviardžaje.
«Užo na praciahu jak minimum dvuch hadoŭ i ŭrad, i ministerstva, i ŭniviersitety imknucca zabiaśpiečyć usich biudžetnikaŭ pracoŭnymi miescami, — adznačaje Siarhiej Kaśpiarovič. — Kali ŭ čałavieka jość lhota, naprykład, kali žonka jedzie da muža, ci muž da žonki jedzie tudy, dzie niama pracy, — viadoma, taki student atrymlivaje daviedku ab samastojnym pracaŭładkavańni. Zakonnyja pravy na lhotu nichto nie adbiraje. Ale tych vypusknikoŭ, jakija atrymali adukacyju za biudžetnyja srodki i jakija padlahajuć raźmierkavańniu, imknucca pracaŭładkavać».
Viasnovyja rašeńni ab «svabodnych dypłomach» pradstaŭnik Ministerstva adukacyi nazyvaje «papiarednimi».
«Možna vykazać zdahadku, što hetyja rašeńni prymalisia z-za niedastatkovaj kolkaści miescaŭ na momant praviadzieńnia papiaredniaj pracy pa raźmierkavańni. Raźmierkavańnie faktyčna da vypusku moža vieścisia. Bolš za toje, nichto nie admianiaŭ pieraraźmierkavańnie».
Vypusknikam, jakija ŭžo sami ŭładkavalisia na pracu, Siarhiej Kaśpiarovič prapanuje nie chvalavacca, a prasić u pracadaŭcaŭ zajaŭki na raźmierkavańnie.
«Pracaŭładkavańnie pa raźmierkavańni — heta jašče i sacyjalnyja harantyi. Kali čałaviek pracuje pa raźmierkavańni — jaho nie mohuć zvolnić, kali jon nie parušaje pracoŭnaje zakanadaŭstva. Heta kłopat dziaržavy. Toje, što va ŭrada i Ministerstva adukacyi jość žadańnie pracaŭładkavać usich — ničoha drennaha niama ŭ situacyi, kali niama lišku pracoŭnych miescaŭ u asobnych siektarach ekanomiki».
Što ž rabić tym vypusknikam sa svabodnym dypłomam, jakija ŭžo znajšli pracu ŭ niedziaržaŭnych kampanijach? Pa słovach Siarhieja Kaśpiaroviča, VNU nie majuć prava nie prymać zajaŭki na raźmierkavańnie ad pradpryjemstvaŭ pryvatnych formaŭ ułasnaści.
«Zajaŭki prymajucca ad arhanizacyj usich formaŭ ułasnaści: pryvatnaj, dziaržaŭnaj, źmiešanaj. Inšaja sprava, kali zajavak zališniaja kolkaść, spačatku zadavalniajucca zamovy bazavych arhanizacyj, potym tych, dzie studenty byli na praktycy, potym usich astatnich. U adpaviednaści ź dziejnym zakanadaŭstvam ab adukacyi usie arhanizacyi ŭ hetym płanie roŭnyja, usie majuć prava na vypusknika. Ale miarkuju, što situacyi ź liškam zajavak tam, dzie ich nie chapała na stadyi papiaredniaha raźmierkavańnia, ciapier niama».
