Z artykuła rasijskaha žurnalista Uładzimira Jakaŭleva ab prapahandzie.
Ja vučyŭsia na žurfaku MDU, u nas była vajskovaja kafiedra. U abstanoŭcy sakretnaści nas vučyli bajavoj śpiecprapahandzie - mastactvu siejać razład u šerahach praciŭnika z dapamohaj dezinfarmacyi i manipulacyi śviadomaściu.
Strašnaja, skažu ja vam, reč. Biez žartaŭ.
Bajavaja, abo «čornaja», prapahanda dapuskaje luboje skažeńnie realnych faktaŭ dziela vyrašeńnia prapahandysckich zadač. Heta efiektyŭnaja zbroja, jakaja vykarystoŭvajecca z adzinaj metaj vybivańnia mazhoŭ praciŭniku.
Mietad «hniłoha sieladca». Mietad «pieraviernutaj piramidy». Mietad «vialikaj chłuśni». Pryncyp «40 na 60». Mietad «absalutnaj vidavočnaści». Usie hetyja mietady i techniki vy taksama viedajecie. Prosta nie razumiejecie hetaha. Jak vam i naležyć.
Nas vučyli vykarystoŭvać techniki bajavoj śpiecprapahandy suprać sałdat armii praciŭnika. Siońnia jany vykarystoŭvajucca suprać mirnaha nasielnictva. Užo dva hady, čytajučy rasijskija haziety abo prahladajučy televizijnyja šou, ja ź cikavaściu adznačaju, što ludzi, jakija kaardynujuć u Rasii ŭkid i interpretacyju navin, vidavočna vučylisia pa tym samym padručniku, u taho ž badzioraha pałkoŭnika abo jaho kalehaŭ.
Voś naprykład mietad «hniłoha sieladca». Pracuje tak. Padbirajecca iłžyvaje abvinavačvańnie. Važna, kab jano było maksimalna brudnym i skandalnym. Dobra pracuje, naprykład, drobny kradziež, abo, skažam, razbeščvańnie dziaciej, ci zabojstva, pažadana z prahnaści.
Meta «hniłoha sieladca» zusim nie ŭ tym, kab abvinavačvańnie dakazać. A ŭ tym, kab vyklikać šyrokaje, publičnaje abmierkavańnie jaho… NIEspraviadlivaści i NIEapraŭdanaści.
Čałaviečaja psichika ŭładkavanaja tak, što, jak tolki abvinavačvańnie stanovicca pradmietam publičnaha abmierkavańnia, niepaźbiežna ŭźnikajuć jaho «prychilniki» i «praciŭniki», «znaŭcy» i «ekśpierty», ašalełyja «abvinavaŭcy» i zaŭziatyja «abaroncy» abvinavačanaha.
Ale niezaležna ad svaich pohladaŭ usie ŭdzielniki dyskusii znoŭ i znoŭ pramaŭlajuć imia abvinavačanaha ŭ źviazku z brudnym i skandalnym abvinavačvańniem, ucirajučy takim čynam usio bolš «hniłoha sieladca» ŭ jaho «vopratku», pakul narešcie hety «pach» nie pačynaje iści za im usiudy. A pytańnie «zabiŭ-skraŭ-źvioŭ ci ŭsio ž taki nie» stanovicca hałoŭnym pry zhadvańni jaho imia.
Ci, naprykład, mietad «40 na 60», prydumany jašče Hiebielsam.
Jon zaklučajecca ŭ stvareńni ŚMI, jakija 60 adsotkaŭ svajoj infarmacyi dajuć u intaresach praciŭnika. Zatoje, zarabiŭšy takim čynam jaho davier, astatnija 40 pracentaŭ vykarystoŭvajuć dla nadzvyčaj efiektyŭnaj, dziakujučy hetamu davieru, dezinfarmacyi.
Padčas Druhoj suśvietnaj vajny isnavała radyjostancyja, jakuju słuchaŭ antyfašyscki śviet. Ličyłasia, što jana brytanskaja. I tolki paśla vajny vyśvietliłasia, što na samoj spravie heta była radyjostancyja Hiebielsa, jakaja pracavała pa raspracavanym im pryncypie «40 na 60».
Vielmi efiektyŭny mietad «vialikaj chłuśni», jaki trochi padobny na «hniłoha sieladca», ale na samoj spravie pracuje inakš. Jaho sutnaść zaklučajecca ŭ tym, kab z maksimalnaj stupieńniu ŭpeŭnienaści prapanavać aŭdytoryi nastolki hłabalnuju i žudasnuju chłuśniu, što praktyčna niemahčyma pavieryć, što možna chłusić ab takim.
Truk tut u tym, što pravilna skampanavanaja i dobra prydumanaja «vialikaja chłuśnia» vyklikaje ŭ słuchača abo hledača hłybokuju emacyjnuju traŭmu, jakaja zatym nadoŭha vyznačaje jaho pohlady nasupierak lubym dovadam łohiki i rozumu.
Asabliva dobra pracujuć u hetym sensie iłžyvyja apisańni žorstkich ździekaŭ ź dziaciej abo žančyn.
Dapuścim, paviedamleńnie ab ukryžavanym dziciaci za košt hłybokaj emacyjnaj traŭmy, jakuju jano vyklikaje, nadoŭha vyznačyć pohlady čałavieka, jaki atrymaŭ hetuju infarmacyju, kolki b jaho potym ni sprabavali pierakanać, vykarystoŭvajučy zvyčajnyja łahičnyja dovady.
Ale asabliva šanavaŭ naš badziory pałkoŭnik mietad «absalutnaj vidavočnaści», jaki daje choć i nie chutki, ale zatoje nadziejny vynik.
Zamiest taho kab niešta dakazvać, vy padajecie toje, u čym chočacie pierakanać aŭdytoryju, jak niešta vidavočnaje, što samo saboj razumiejecca i tamu biezumoŭna padtrymanaje pieravažnaj bolšaściu nasielnictva.
Niahledziačy na svaju źniešniuju prastatu, hety mietad nieimavierna efiektyŭny, pakolki čałaviečaja psichika aŭtamatyčna reahuje na mierkavańnie bolšaści, imknučysia dałučycca da jaho.
Važna tolki pamiatać, što bolšaść abaviazkova pavinna być pieravažnaj, a jaje padtrymka absalutnaj i biezumoŭnaj - u inšym vypadku efiektu dałučeńnia nie ŭźnikaje.
Adnak, kali hetyja ŭmovy vykonvajucca, to kolkaść prychilnikaŭ «pazicyi bolšaści» pačynaje pastupova, ale niaŭchilna raści, a ź ciaham času pavialičvajecca ŭžo ŭ hieamietryčnaj prahresii — u asnoŭnym za košt pradstaŭnikoŭ nizkich sacyjalnych słajoŭ, jakija najbolš schilnyja da «efiektu dałučeńnia».
Adnym z kłasičnych sposabaŭ padtrymki mietadu «absalutnaj vidavočnaści» źjaŭlajecca, naprykład, publikacyja vynikaŭ roznaha rodu sacyjałahičnych apytańniaŭ, jakija demanstrujuć absalutnaje hramadskaje adzinstva pa tym ci inšym pytańni.
Mietodyki «čornaj» prapahandy, naturalna, nie patrabujuć, kab hetyja spravazdačy mieli choć niejkaje dačynieńnie da realnaści.
Mietady «čornaj» prapahandy ŭździejničajuć na aŭdytoryju na ŭzroŭni hłybokich psichałahičnych miechanizmaŭ takim čynam, što nastupstvy hetaha ŭździejańnia niemahčyma źniać zvyčajnymi łahičnymi dovadami.
«Vialikaja chłuśnia» dasiahaje hetaha efiektu z dapamohaj emacyjnaj traŭmy. Mietad vidavočnaści - praz «efiekt dałučeńnia». «Hniły sieladziec» - za košt ukaranieńnia ŭ śviadomaść aŭdytoryi pramoj asacyjacyi pamiž abjektam ataki i brudnym, skandalnym abvinavačvańniem.
Praściej kažučy, bajavaja śpiecprapahanda pieratvaraje čałavieka ŭ zombi, jaki nie tolki aktyŭna padtrymlivaje ukaranionyja ŭ jaho śviadomaść ustanoŭki, ale i ahresiŭna supraćstaić tym, chto prytrymlivajecca inšych pohladaŭ abo sprabuje jaho pierakanać, karystajučysia łahičnymi dovadami.
Inakš, ułasna, i być nie moža. Usie mietady bajavoj śpiecprapahandy abjadnoŭvaje adzinaja meta. Jana zaklučajecca ŭ tym, kab asłabić vojska praciŭnika za košt uniasieńnia ŭ jaje šerahi ŭnutranaj varožaści, uzajemnaj nianaviści i niedavieru adzin da adnaho.
I siońnia hetyja mietady prymianiajucca suprać nas samich. I vynik, da jakoha jany pryvodziać, roŭny tamu, dla dasiahnieńnia jakoha jany i byli stvorany. Tolki ŭzajemnaja nianaviść i ŭnutranaja varažnieča ŭźnikajuć nie ŭ armii praciŭnika, a ŭ našych damach i siemjach.
Prosta vyjdzicie na vulicu i pahladzicie, jak źmianiłasia Rasija za apošnija try hady. Mnie zdajecca, suprać ułasnaha nasielnictva bajavaja śpiecprapahanda pracuje navat bolš efiektyŭna, čym suprać sałdat praciŭnika.
Napeŭna, tamu, što ŭ adroźnieńnie ad sałdat praciŭnika mirnaje nasielnictva nie moža siabie abaranić.
