U čaćvier 22 maja ŭ Minsku adkrylisia novyja biaspłatnyja kursy biełaruskaj movy «Movavieda». Arhanizuje i viadzie «Movaviedu» fiłołah Alaksiej Šein.
Biaspłatnyja kursy biełaruskaj movy «Movavieda» raspačalisia ŭ Minsku.
«Hetyja kursy, nasamreč, byli pieršyja biaspłatnyja kursy biełaruskaj movy ŭ krainie. My pačali ŭ 2008 hodzie ciaham piaci hadoŭ praviali 6 siezonaŭ kursaŭ. Heta byli karotkija kursy, pa try miesiacy. Potym kursy syšli ŭ adpačynak, adnak za hety čas źjavilisia «Mova ci kava» i «Mova nanova».
Ciapier «Movavieda» viartajecca ŭ inšym farmacie. Ciapier my płanujem vieści zaniatki ciaham hoda», — paviedamiŭ Šein.
Usim achvotnym nie chapiła kresłaŭ u zale.
«Movaviedu» ładziać u kanfierenc-zale biznes-centra «Vielea» na vulicy Franciška Skaryny. Da «Vielea» nie zusim zručna dabiracca i mnohija prosta zabłukali — Šein asabista vychoziŭ sustrakać narod i pakazvać šlach da centra. Adnak niahledziačy na heta pryjšło kala 80 čałavak. Navat arhanizatary nie čakali takoha natoŭpu. Nie ŭsim chapiła kresłaŭ, tamu niekatoryja stajali ci siadzieli na padłozie.
Alaksiej Šein.
«Hałoŭnaja zadača «Movaviedy» — vyvieści movu z pasivu ŭ aktyŭ. Niejkija biełarusy kažuć, što nie viedajuć biełaruskaj movy, ale heta nie tak. Moj siabar, katalicki śviatar ź Mioraŭ, horada, dzie ŭsie razmaŭlajuć pa-biełarusku, pieradavaŭ mnie słovy svajoj babuli. Taja kazała, što biełaruskaja mova vielmi padobnaja na rasijskuju. Naprykład, pa biełarusku kažaš «ja pajšoŭ u kramu pa cukar». A pa-rasijsku «ja pošieł u kramu pa cukar».
Tamu bačycie, absalutna ničoha składanaha ŭ pierachodzie na biełaruskuju niama. Siaredniamu čałavieku patrabujecca kala troch miesiacaŭ, kab pačać bačyć sny pa-biełarusku. A heta ŭžo biełaruskamoŭnaść, bo ŭ śnie vy nie možacie kantralavać siabie», — skazaŭ Šein.
Na «Movaviedu» pryjšli ludzi roznych uzrostaŭ i zaniatkaŭ: studenty, pradprymalniki, ekanamisty, prahramisty, piensijaniery. Samym maładym udzielnikam byŭ 11-hadovy chłopčyk Anton. Zaniatak naviedaŭ i siryjec Muchamad, jaki vučycca ŭ mieduniviersitecie na farmakołaha.
Hościem viečara staŭ akcior Teatra imia Janki Kupały Pavał Charłančuk, jaki matyvavaŭ vyvučać biełaruskuju movu kranalnymi historyjami z asabistaha žyćcia:
Pavał Charłančuk.
«Doma maja siamja havoryć pa-biełarusku. Ale i ŭ mianie byŭ svoj šlach da movy. Bolšuju častku žyćcia mianie akružali rasijskamoŭnaje asiarodździe. Hadavaŭsia ja ŭ Homieli, dzie ŭsio pa-rasijsku, maja maci i babula jość vykładčycami rasijskaj movy i litaratury. Maja žonka — z rasijskaha Murmanska.
Na «Movaviedu» pryjšli nie tolki biełarusy. Na fota: Muchamad, student BDMU ź Siryi.
Ja i sam byŭ adnym z tych, chto dumaŭ, što biełaruskaja mova kałhasnaja, nie razumieŭ, navošta jaje vučyć. Adnak ja zaŭsiody zaŭzieju za aŭtsajderaŭ, takaja maja natura. Tamu ja staŭ dumać čamu biełaruskaja mova jość aŭtsajderam u Biełarusi? Pahłybiŭsia ŭ historyju i zrazumieŭ, nakolki heta naša, rodnaje.
I ja staŭ razmaŭlać pa-biełarusku. Pamiataju, kali daŭ pieršaje intervju pa-biełarusku. Vielmi saromieŭsia, bo pastajanna pekaŭ-mekaŭ… I tady moj svajak pazvaniŭ mnie i spytaŭ ździŭlena: «A adkul ty viedaješ biełaruskuju movu?» Pa-rasijsku, viadoma. spytaŭ.
Samy małady ŭdzielnik «Movaviedy» — 11-hadovy Anton.
Ja dahetul nie mahu zrazumieć, adkul takoje hreblivaje staŭleńnie da biełaruskaj movy jak da niejkaj kałhasnaj ci druhajakasnaj. U škole hetaha nie kažuć… Kaho nie pytaŭ — nichto nie viedaje, ale staŭleńnie jość.
Rasijskija babuli našych dziaciej, naprykład, niejak padazrona staviacca da taho, što my vučym dziaciej biełaruskaj, razmaŭlajem ź imi pa-biełarusku. Čamuści heta ŭsprymajecca jak niejkaja zdrada, kali my tut, u Biełarusi, havorym pa-biełarusku.
Uvohule, ja nie suprać čahości, ja za. Ja za rasijskuju movu i inšyja movy. Treba viedać movy svaich susiedziaŭ, ale pakul jany nie zamiaščajuć svajo, kab nie zhubić heta svajo».
Paśla vystupu Charłančuka pačaŭsia infarmacyjny błok — praviły vitańnia i zvarotu pa-biełarusku. Na nastupnych zaniatkach Šein paabiacaŭ bolš interaktyvu: abmierkavańni, debaty i šmat moŭnaj praktyki.
Kursy «Movavieda» prachodziać štočaćvier u kanfierenc-zale centra «Vielea» pa adrasie: vuł. Francyska Skaryny, 12. Pačatak a 19-j.
