Pravaabaronca Valancin Stefanovič śćviardžaje, što ŭ Biełarusi majuć miesca vypadki, kali biełaruskamoŭnyja zaznajuć dyskryminacyju pa moŭnaj prykmiecie, a vypadak Hienadzia Łojki ŭ spravie «Łojka suprać Bielinvestbanku» maje dobryja perspektyvy dla razhladu ŭ Kamitecie pa pravach čałavieka ŭ AAN.
11 krasavika Valancin Stefanovič jak siabra Tavarystva biełaruskaj movy ŭdzielničaŭ u pracesie «Hienadź Łojka suprać Bielinvestbanku».
Sud Centralnaha rajonu razhladaŭ skarhu Hienadzia Łojki na dziejańni banku, jaki admoviŭsia pradstaŭlać jamu damovy na biełaruskaj movie. Sudździa Alena Siamak skarhu nie zadavoliła, spasłaŭšysia na toje, što nivodnaja norma zakanadaŭstva nie abaviazvaje bank składać dakumenty pa-biełarusku. Pavodle sudździ, bank nie admaŭlaŭ Łojku ŭ absłuhoŭvańni i nie zabaraniaŭ jamu karystacca biełaruskaj movaj.
Padčas sudu Hienadź Łojka nia raz zajaŭlaŭ, što nie vałodaje rasiejskaj movaj, nie razumieje vystupaŭ udzielnikaŭ pracesu pa-rasiejsku, u tym liku słovaŭ sudździ i pradstaŭnika «Bielinvestbanku» Jaŭhiena Japiškina. Dać jamu pierakładčyka za dziaržaŭny košt sudździa taksama admoviłasia, arhumentujučy tym, što pierakładčyk z rasiejskaj na biełaruskuju movu moža być dadzieny tolki za košt samoha Hienadzia Łojki.
U toj ža čas pradstaŭnik Bielinvestbanku Jaŭhien Japiškin u sudzie zajaviŭ, što patrabavańnie Łojki vydać jamu blank na biełaruskaj movie abmiažoŭvaje pravy banku:
«U nas takoha blanka na dadzieny momant niama».
Pavodle Japiškina, «prymušeńnie banku da zaklučeńnia zajavy na biełaruskaj movie budzie źjaŭlacca parušeńniem pravoŭ i zakonnych intaresaŭ banku, harantavanych artykułam 17 Kanstytucyi».
Valancin Stefanovič: «U dadzienym vypadku hramadzianinu admaŭlajuć u zaklučeńni damovy na biełaruskaj movie, u absłuhoŭvańni pa moŭnaj prykmiecie, heta i jość dyskryminacyja. A dzie tady čałaviek moža realizavać svajo prava na biełaruskuju movu va ŭsich sferach žyćcia, jak heta piša Zakon ab movach? Kudy b vy ni pryjšli, vy bačycie adnu i tuju ž karcinu — vam nichto ničoha nie abaviazany, usio budzie pa-rasiejsku.
Kali Biełaruś deklaruje, što jana bilinhvistyčnaja kraina, jana sapraŭdy musić zabiaśpiečyć pravy hramadzianina ŭ hetaj sfery. Ja liču, što hetaja sprava maje dobryja perspektyvy dla zvarotu ŭ Kamitet pa pravach čałavieka AAN. Pavodle mižnarodnaha Paktu ab hramadzianskich i palityčnych pravach dyskryminacyja zabaronienaja, u tym liku i pa moŭnaj prykmiecie. I tam ja nia budu spasyłacca na nacyjanalnaje zakanadaŭstva, a budu malavać karcinu ŭ cełym. Pačynajučy z Kanstytucyi — da faktyčnaj sytuacyi sa spadarom Łojkam. A sutnaść sytuacyi takaja: čałavieku admovili ŭ vydačy damovy na biełaruskaj movie».
Kamentujučy rašeńnie sudździ Siamak, Stefanovič adznačyŭ niedaskanałaść biełaruskaha zakanadaŭstva:
Valancin Stefanovič: «Mechanizmaŭ, jakija b harantavali roŭny status dźviuch dziaržaŭnych movaŭ, jak heta zafiksavana ŭ Kanstytucyi, niama. Aproč zakanadaŭča zafiksavanaha abaviazku słužbovych asobaŭ adkazvać na zvarot na movie zvarotu. I to heta źjaviłasia niekalki hod tamu, a raniej i hetaha nie było. Tolki paśla krytyki, u tym liku i na mižnarodnym uzroŭni, kali Biełaruś prachodziła ŭniversalny peryjadyčny ahlad u Radzie pravoŭ čałavieka AAN i my rychtavali razam ź inšymi pravaabarončymi arhanizacyjami alternatyŭny dakład i adznačyli, što dyskryminacyjnyja normy znachodziacca ŭ Zakonie ab movach, u tym liku — niama abaviazańnia adkazvać hramadzianam na movie zvarotu. Ja nia viedaju, ci heta paŭpłyvała na našu dziaržavu, ale norma takaja źjaviłasia.
Kali ŭ kompleksie razhladać, to atrymlivajecca, što ŭ nas na praktycy realizacyi normaŭ Kanstytucyi niama. Zakanadaŭstva samo pa sabie faktyčna ŭsio pa-rasiejsku. Choć kali ŭ nas dźvie dziaržaŭnyja movy, jany majuć roŭny status, to mnie niezrazumieła, čamu dziaržava nie pierakładaje zakanadaŭčyja akty na biełaruskuju movu. Naprykład Hramadzianska-pracesualny kodeks, jaki ja cytavaŭ siońnia ŭ sudzie, — jon isnuje tolki ŭ rasiejskamoŭnym varyjancie. Ale my musim zychodzić z pryncypaŭ Kanstytucyi, dzie havorycca, što movy majuć roŭny status».
Hienadź Łojka budzie padavać apelacyju na rašeńnie sudu, a taksama abskardzić dziejańni sudździ Aleny Siamak, jakaja viała praces i na biełaruskaj, i na rasiejskaj movach. Pavodle Hienadzia Łojki, heta supiarečyć zakanadaŭstvu.
