«Hołas Radzimy» pačynaŭsia jak biełaruski dadatak da ahulnasavieckaha vydańnia «Hołos Rodiny», jakoje było raźličanaje na emihrantaŭ z SSSR.
Zasnavanaje ŭ 1955 vydańnie, jakoje spačatku nazyvałasia «Za viartańnie na radzimu», namahałasia stvaryć pazityŭny imidž BSSR i prapahandavać viartańnie byłych savieckich hramadzianaŭ. A taksama vykonvała zadańni KHB pa psichałahičnaj vajnie suprać emihracyi i inšych praciŭnikaŭ savieckaha režymu.
U padšyŭkach «Hołasu Radzimy» čaho tolki nie znojdzieš.
Reakcyja ''HR'' na spravu Sałžanicyna.
Karykatura na Nadzieju Abramavu - na malunku ažno 6 butelek.
Maci kliča syna viartacca ŭ BSSR.
Natalla Arsieńnieva i Franc Kušal - svastyki, čerap i kości, niamieckaja forma i amunicyja.
Siarhiej Hutarčyk.
Siarhiej Hutarčyk.
Typovyja padziaki emihrantaŭ, jakija pabyvali ŭ BSSR.
Toje, što hazieta pačała vychodzić praz 10 hadoŭ paśla zakančeńnia vajny, taksama nievypadkova. Bolšaść biełarusaŭ apynułasia na Zachadzie akurat paśla vajennaj zaviruchi: kahości pahnali na pracu padčas akupacyi, niechta pajechaŭ sam, nie majučy iluzijaŭ nakont chutkaj sustrečy z savietami… Z apošniaj katehoryjaj, asabliva ź jaje aktyŭnaj častkaj, u krainy savietaŭ byli asablivyja adnosiny.
«Hrafamany, pjanicy, hałavarezy…»
Nabor štampaŭ dazvalaŭ zaklajmić absalutna luboha aktyvista emihranckaha ruchu. Pišaš – značyć «hrafaman», udzielničaŭ u vajskovych farmavańniach – «hałavarez» (ale pry hetym prafan u vajskovaj spravie), mužčyna – «ałkaholik», žančyna – «drapiežnaja błudnica» (časam naadvarot), nu i ŭsie hurtam — niaŭdachi pa žyćci, jakija pabirajucca ŭ «zamiežnych haspadaroŭ».
Voś charakterny pasaž: «Niekali havarkaja i viasiołaja, ciapier Natalla Arsieńnieva, (…) cicha snoŭdaje pa ciomnych haradskich uskrainach «boham abietavanaj Amieryki» i horka płača pa radzimie. Ale jaje ślozy nikoha nie kranajuć. Ź ich jašče nie vydychaŭsia pierahar tannaha zamorskaha viski…» i h.d.
«Byŭ škalik viski, i toj Stankievič vysmaktaŭ…»
Ałkahol, darečy, jak i ciapier, — asobnaja tema dla prapahandystaŭ: «tanny zamorski viski», «nacyjanalistyčnyja knajpy» prysutničajuć faktyčna ŭ kožnym narysie, pryśviečanym aktyvistam dyjaspary. Cikava, jak aŭtar, jaki, chutčej za ŭsio, nikoli nie byŭ u krainach «zahnivajučaha Zachadu», ujaŭlaŭ «nacyjanalistyčnuju knajpu»? Chiba niečym nakštałt lvoŭskaha bara «Krijivka», dzie na ŭvachodzie ŭ naviednikaŭ žartam zapytvajuć, ci nie maskali jany albo kamunisty…
Časam fihurujuć i narkotyki: «…Možna było b zabycca na ŭsio, prahłynuŭšy trajnuju dozu kakainu abo jakoj-niebudź inšaj padbadziorvalnaj atruty. Ale za narkotyki treba płacić vialikija hrošy, a staroj biazzubaj hadzinie zaraz nie lohka ich naskrebci», — heta ŭžo pra Nadzieju Abramavu, byłuju kiraŭničku junačak SBM. …Jašče paru hadoŭ tamu dziaržaŭnyja ŚMI hetaksama abmaloŭvali atmaśfieru ŭ inšaj moładzievaj arhanizacyi – «Maładym Froncie».
«Na zadvorkach Pientahona»
Raspalvańnie ŭnutranych kanfliktaŭ dy ŭzajemnaha niedavieru – asobnaja tema. U vusny adnych dziejačaŭ emihracyi układajucca abrazy ŭ adras inšych. Čaho kaštuje manałoh nibyta «z vusnaŭ» toj ža paetki Arsieńnievaj: «…Abramčyk – nikčemny chapuha i šyzafrenik, Miarlak – pustazvon, Vićbič – pjanica i hrafaman, a pra Stankieviča dyk i havaryć nie chočacca…» U adkaz na Arsieńnievu z takim ža impetam nibyta nakidvajecca emihrancki piśmieńnik Uładzimir Siadura… I tak da biaskoncaści.
Častka takich zapisaŭ hruntavałasia na daniasieńniach savieckich ahientaŭ, a častku vysmoktvali z palca, aby pasiejać niedavier miž dziejačami.
Nie zastajecca biez uvahi i «hrantavaja tema»: «Mnohija ź ich daŭno (…) pierabralisia bližej da Pientahona, na zadvorkach jakoha ciapier žyrujuć roznyja palityčnyja padonki, astatnija hryzucca pamiž saboju za «žyćciovuju prastoru», vyznačajuć hranicy svaich nieisnujučych dziaržaŭ, potym miracca i biahuć u amierykanski tak zvany «instytut pa vyvučeńni SSSR» pa «subsidyi» na antysavieckuju prapahandu». Ciapier na miesca instytuta pastavili b chiba NDI albo Fond Sorasa.
«Jamu ŭžo nichto nie vieryć»
Tema «vajskovych złačyncaŭ» taksama była zaŭždy aktualnaja ŭ «Hołasie Radzimy». U hetuju katehoryju aŭtamatyčna traplali ŭsie ŭdzielniki antysavieckich vajskovych farmavańniaŭ. Adna z achviaraŭ «vykryćcia» — Siarhiej Hutarčyk. «Jamu ŭžo nichto nie vieryć» — nazva artykuła, kab padkreślić moc prapahandy «Hołasu Radzimy» siarod dyjaspary.
«…Hetych hadaŭ treba rašuča vykryvać i pakazvać pierad biełaruskaj emihracyjaj», – emacyjna zakančvaje aŭtar svoj list u redakcyju, paznačany jak «A.R., były žaŭnier z Hutarčykavaha źviazu». Jon ža dadaje fotazdymak svajho byłoha kamandzira.
Dziŭna, pa ščyraści, usio heta čuć z vusnaŭ čałavieka, jaki sam pierabyvaje na Zachadzie i čamuści nie imkniecca viartacca ŭ SSSR. Ci isnavaŭ «A.R.» nasamreč, čym mahli zacikavić albo zapužać hetaha čałavieka, albo ŭvieś tekst — sfabrykavanaja śpiecsłužbami fikcyja — nieviadoma.
«Zmahary» ŭ dvukośsi
Paśla taho jak pahartaješ padšyŭku «Hołasu Radzimy», jak niekali napisaŭ Źmicier Pankaviec, chočacca staranna pamyć ruki. Charakterna, što bolšaść prapahandysckich pryjomaŭ zastalisia ŭ vykarystańni i siońnia: słova «zmahar» u dvukośsi, pastajannaja prystaŭka «tak zvany», zhadki pra ałkahol, narkotyki, subsidyi, žadańnie padkreślić, što biełaruski aktyŭ nadakučyŭ usim navat na Zachadzie… Niama chiba farmuloŭki «5-ja kałona», bo ŭ BSSR usie jaje mahčymyja pradstaŭniki ŭžo siadzieli, a ŭsie hieroi publikacyjaŭ užo niejki čas pierabyvali za miažoj.
Zrešty, dastatkova zamianić proźviščy Abramavaj, Kušala, Arsieńnievaj, Stankieviča na Pałažanku, Bandarenku, Radzinu, Paźniaka, kab ŭsio stała na svaje miescy… Čamuści nie dziŭna, što «Hołas Radzimy» z 2007 h. uvachodzić u miedyjachołdynh pry redakcyi «Sovietskaja Biełoruśsija — Biełaruś siehodnia».
