U artykule pad nazvaju «Što vam (pa-sapraŭdnamu) nieabchodna viedać», apublikavanym u New York Times u studzieni 2012 hoda były rektar Harvardskaha ŭniviersiteta Samiers zaklikaŭ skaracić vydatki na vyvučeńnie studentami zamiežnych movaŭ. Ale ŭstanova, jakoju jon peŭny čas ruliŭ, kirujecca, adnak, inšaj łohikaj, a tamu ŭviała mahčymaść vyvučeńnia bretonskaj movy na fakultecie kielckich moŭ i litaratur Harvarda. Kab zrabić heta, była padpisana damova ab supracoŭnictvie pamiž Hadvardam i ŭniviersitetam Ren II, jaki znachodzicca ŭ stalicy francuzskaha rehijona Bretań, dzie i razmaŭlajuć pa-bretonsku.
Vyvučeńnie bretonskaj movy budzie adbyvacca na moŭnych kursach i sieminarach, taksama budzie adbyvacca aktyŭny abmien pamiž supracoŭnikami ŭniviersitetaŭ.
Tyja 300 studentaŭ, jakija vučacca na kafiedry kielckich daśledavańniaŭ u Renie, zaraz buduć mieć mahčymaść pravieści siemiestr ŭ adnym z samych prestyžnych univiersitetaŭ u Paŭnočnaj Amierycy.
Kielcki fakultet Harvarda našmat mienšy: na im pracujuć usiaho 9 aśpirantaŭ i 3 vykładčyki, jakija śpiecyjalizujucca na movach, na jakich havaryli ci havorać va Uelsie, Irłandyi, Šatłandyi i Kornuele.
Bretonskaja mova adnosicca da kielckaj hrupy indajeŭrapiejskich moŭ. Bretoncy pierasialilisia na terytoryju sučasnaj Francyi ŭ druhoj pałovie V stahodździa z poŭdnia Brytanii, adkul ich vycisnuli anhłasaksonskija zachopniki. Z CHII stahodździa šlachta, a paśla i buržuazija pryniali francuzskuju movu jak movu štodzionnaha ŭžytku, a bretonskaja zastałasia movaj sialan i ramieśnikaŭ.
Na praciahu stahodździaŭ bretonskaja mova i kielckaja kultura pryhniatalisia, bo svaim isnavańniem pieraškadžali stvareńniu centralizavanaj francuzskaj dziaržavy. Navat u Treciaj, Čaćviortaj i Piataj respublikach pieravažała palityka vykaranieńnia bretonskaj movy i kultury ź dziaržaŭnaj škoły. Palityka abmiežavańnia praciahvałasia ažno da 1960-ch.
Vynikam takoj palityki stałasia toje, što bretonskaja mova ciapier zmahajecca za vyžyvańnie. Choć Ethnologue śćviardžaje, što 1,2 miljona čałaviek «viedajuć movu, ale nie vykarystoŭvać jaje rehularna», usiaho kala 225 tys. čałaviek havaryli na adnoj z čatyroch jaje dyjalektaŭ u 1989 hodzie, i z tych časoŭ ich kolkaść jašče pamienšała.
Pavodle źviestak 2009 hoda, mienš čym 200 tys. čałaviek u Francyi razmaŭlajuć pa-bretonsku, bolšaść ź ich starejšyja za 65 hadoŭ. Daśledavańnie pakazała, što tolki 12 000 čałaviek va ŭzroście ad 15 da 40 hadoŭ mohuć havaryć na movie.
Bolšaść jaje nośbitaŭ pražyvaje ŭ zachodniaj častcy Bretani, u toj čas jak tolki 2–5% nasielnictva — u rajonie stalicy rehijona, horada Ren. Nievialikaja kolkaść dziaciej vučyć bretonskuju movu, ale nie jasna, ci praciahnuć jany vykarystoŭvać jaje, kali vyrastuć.
Tamu Ethnologue kłasifikuje bretonskuju movu jak «pamirajučuju», i Atłas movaŭ śvietu JUNIESKA źmiaščaje jaje ŭ «katehoryi surjoznaj niebiaśpieki». Budučyni bretonskaj movy nie spryjaje taja akaličnaść, što jana źjaŭlajecca adzinaj žyvoj kielckaj movaj, jakaja nie pryznana ŭ jakaści aficyjnaj abo rehijanalnaj movy.
Tym nie mienš, u apošnija dziesiacihodździ Francyja pravodzić libieralnuju palityku, nakiravanuju na zachavańnie kulturnaj spadčyny rehijanalnych moŭnych hrup.
U toj ža čas u Bretani raspačynajecca ruch, jaki patrabuje aficyjnaha statusu dla bretonskaj movy i pašyreńnia jaje ŭ škołach, srodkach masavaj infarmacyi i hramadskim žyćci.
Bretonamoŭnaja televizijnaja stancyja, telekanał Breizh, u ciapierašni čas dastupnaja va ŭsim rehijonie.
Radyjo Kerne, jakoje bazujecca ŭ horadzie Finister, nadaje vyklučna pa-bretonsku.
Niekatoryja filmy i sieryjały taksama tranślujucca na bretonskaj. Značnyja srodki byli inviestavany ŭ vykładańnie movy.
U 2009–2010 hadach € 2,5 młn było vydatkavana na navučańnie bretonskaj movie. U 2007 hodzie 2,8% dziaciej Bretani byli zaličany ŭ 30 dvuchmoŭnych pačatkovych škoł, a kolkaść dziaciej, jakija naviedvajuć hetyja škoły, niaŭchilna raście.
Navat komiksy ciapier pierakładajucca na bretonskuju, i pierš za ŭsio sieryi Asteryksa, bo halskaja vioska, dzie žyvie Asteryks, znachodzicca ŭ samoj Bretani.
Bretonskaja mova zajmaje 69-je miesca jak samaja raspaŭsiudžanaja mova ŭ Vikipiedyi (bolš čym 46 000 artykułaŭ, napisanych 28 tysiačami karystalnikaŭ). Było b zachaplalna, kab adukavanyja biełarusy hetaksama družna zapaŭniali biełaruskuju Vikipiedyju.
U červieni 2013 hoda było padpisana pahadnieńnie ab supracoŭnictvie pamiž Harvardskim i Renskim univiersitetami, ale karani prajekta sychodziać da 2010 hoda, kali Centr bretonskich i kielckich daśledavańniaŭ (CRBC) pačaŭ arhanizoŭvać kanfierencyi na bretonskaj movie ŭ Harvardzie. Harvardski ŭniviersitet źjaŭlajecca adnoj ź niamnohich škoł u ZŠA, što mohuć prapanavać doktarskuju prahramu ŭ halinie kielckich daśledavańniaŭ.
