Pry frantalnym pračesvańni zamiežnych archivaŭ možna budzie adkapać jašče niamała sensacyj, miarkuje Adam Maldzis.
Słavuty zbornik staroj biełaruskaj muzyki «Połacki sšytak» nijaki nia połacki. Jon astramiečaŭski ci, prynamsi, bieraściejski. Znojdzieny ŭ biblijatecy Jahielonskaha ŭniversytetu ŭ Krakavie ŭ 1960-ch unijacki trebnik byŭ paznačany Astramiečavam. Vioski z takoj nazvaj jość na Połaččynie i Bieraściejščynie. Vybar zrobleny na karyść połackaj versii. Ale jašče ŭ 1973 h. polski daśledčyk Ježy Hołas abhruntavaŭ słušnaść bieraściejskaj versii.
Čamu ž stałasia tak, što muzyka stała viadoma jak połackaja? U tydnioviku «Litaratura i mastactva» hety paradoks tłumačyć Adam Maldzis. Nazvu «Połacki» prapanavali pieršyja vykanaŭcy — muzyki z «Kantabile». Zroblena heta było dziela «brendavaj raskrutki»: maŭlaŭ, nichto nia viedaje hetaha Astramiečava. Pra «bieraściejskuju» ž versiju Je.Hołasa ŭ Biełarusi nia čuli.
U hutarcy z karespandentam «NN» sp.Maldzis dadaŭ, što ŭ savieckija časy nie pryznavali, što ŭ Biełarusi mahła być svaja muzyka epochi baroka. Jak prykład tahačasnaje «zašoranaści» daśledčyk pryhadaŭ historyju z adšukanym u Lenihradzie zbornikam XVIII st.: «Hety zbornik byŭ układzieny ŭ Maskvie, ale tam byli zapisany i biełaruskija, i ŭkrainskija tvory. Ja prynios u «LiM» publikacyju, ale jana lažała tam hod, paśla čaho vyjšła ŭ abrezanym vyhladzie — biaz tekstaŭ». Novaje žyćcio «Kurantam» daŭ Arnołd Makmilin, jaki niadaŭna «pieraadkryŭ» ich. «Jon apublikavaŭ heta ŭ zborniku słavistyčnych daśledavańniaŭ jak sensacyju stahodździa. A ja ciapier vymušany pry publikacyjach spasyłacca na jaho, choć i znajšoŭ zbornik raniej», — zaznačaje praf.Maldzis.
Na dumku navukoŭca, adkryćci takoha kštałtu jašče nia skončylisia, muzyčnyja j litaraturnyja skarby našaje spadčyny buduć znojdzieny, «kali zaniacca frantalnym pračesvańniem zamiežnych archivaŭ».
