Jon vielmi zaniaty čałaviek. A jašče jon — doktar fiłałahičnych navuk, prafiesar, akademik Mižnarodnaj Akademii navuk Jeŭrazii, siabra Vučonaha savieta fiłałahičnaha fakulteta Biełdziaržuniviersiteta i Vučonaha savieta Nacyjanalnaha
Mahčyma ja nie ŭsio pieraličyŭ, dzie pracuje i čym zajmajecca hety apantany biełaruskaj fiłałohijaj navukoviec, rupliviec, encykłapiedyst i prosta cudoŭny čałaviek, jakim ja zaŭsiody hanaryŭsia i hanarusia, biaru ź jaho prykład, vučusia ŭ jaho być pracaholikam. I ŭsio ž mnie pašancavała spatkacca ź Viačasłavam Piatrovičam i pahutaryć pra jaho tvorčaść, pra naša niaprostaje žyćcio i miesca litaratury ŭ im.
— Viačasłaŭ Piatrovič, Vas ličać
— Ale pierš čym pačać našu hutarku, Siarhiej, dazvolcie mnie pradstavicca čytačam «Szasopisa», jakija mianie viedajuć nie tak, jak Vy.
— Viadoma ž. I z hetaha, liču, abaviazkova treba pačać.
— Naradziŭsia ja ŭ vajennym 1942 hodzie ŭ miastečku Rakaŭ siońniašniaha Vałožynskaha rajona Minskaj vobłaści.U 1963 hodzie skončyŭ adździaleńnie biełaruskaj movy fiłałahičnaha fakulteta Biełaruskaha dziaržaŭnaha ŭniviersiteta ŭ Minsku (BDU) pa śpiecyjalnaści «Fiłołah. Vykładčyk biełaruskaj i ruskaj movy i litaratury», zatym — aśpiranturu pry kafiedry biełaruskaj litaratury hetaha ŭniviersiteta. U 1967 hodzie abaraniŭ kandydackuju dysiertacyju (doktarskuju — pavodle polskaj navukovaj kłasifikacyi) «Paetyka Maksima Tanka: Kultura vobraza. Charaktar vierša» i z taho času vykładaju ŭ Biełdziaržuniviersitecie. Dysiertacyju na stupień doktara fiłałahičnych navuk (habilitacyjnuju) — «Biełaruskaja paezija XX stahodździa ŭ kantekście ŭschodniesłavianskich litaratur: typałohija, recepcyja, mastacki pierakład» — abaraniaŭ u 1993 hodzie ŭ Instytucie suśvietnaj litaratury imia Maksima Horkaha ŭ Maskvie. Takim čynam, ja doktar habilitavany, prafiesar. Z 1994 hoda zahadvaju kafiedraj teoryi litaratury Biełdziaržuniviersiteta. Pracuju ŭ roznych halinach litaraturaznaŭstva. Asnoŭnaja śfiera navukovych zacikaŭleńniaŭ — teoryja litaratury, historyja biełaruskaj litaratury, kulturałohija, kamparatyvistyka, vieršaznaŭstva, pierakładaznaŭstva, tekstałohija. Vyjaviŭ šerah nieviadomych archiŭnych materyjałaŭ pa biełaruskaj litaratury ChICh — XX stahodździaŭ, braŭ udzieł u napisańni šmatlikich encykłapiedyčnych artykułaŭ, u stvareńni navučalnych dapamožnikaŭ dla vyšejšych navučalnych ustanovaŭ i starejšych kłasaŭ ahulnaadukacyjnych škoł. Pierakładaju paeziju i prozu sa słavianskich movaŭ (najpierš ukrainskaj) na biełaruskuju. Vydaŭ i ŭłasny zbornik vieršaŭ «Polus ciapła» (2007). Źjaŭlajusia aŭtaram zvyš 20 asobnych knih i bolš čym 1000 roznych publikacyj u pieryjodycy i kalektyŭnych zbornikach.
— Mnie ciapier, paśla taho jak Vy raskazali pra svaju pracu i plon u joj, niejak niajomka i zadavać Vam pieršaje pytańnie, jakoje hučyć tak: skažycie ščyra, Viačasłaŭ Piatrovič, a Vam asabista padabajecca hetym zajmacca? Ci prosta niama vyjścia, bo hetaha patrabuje praca ŭ Biełdziaržuniviersitecie?
— Mnie sapraŭdy «padabajecca hetym zajmacca». Praca va ŭniviersitecie — asablivaja praca. Jana sumiaščaje abaviazki zvyčajnaha vykładčyka (nakštałt nastaŭnickaj pracy ŭ škole) i navukoŭca. Toje, što ty jak navukoviec, daśledčyk adšukaŭ, vyjaviŭ, vynajšaŭ, tut ža, na lekcyi, možaš paviedamić svaim vučniam, studentam, uvieści adrazu, jak kažuć, u navukovy i kulturny abychodak. «Čystamu» navukoŭcu (skažam, supracoŭniku litaraturnaha
— Viačasłaŭ Piatrovič, akramia teoryi litaratury Vy zaŭsiody zajmalisia i zajmajeciesia daśledavańniem uzajemasuviaziaŭ litaratur, asabliva
— Kažučy pra litaraturnyja ŭzajemasuviazi, Vy zadali rytaryčnyja pytańni, na jakija možna rytaryčna i adkazvać: nie, nie zadavalniajuć; tak, patrebnyja. Pry hetym skažu: my, biełarusy, pra susiednija słavianskija litaratury — polskuju, ukrainskuju, nie kažučy pra ruskuju, — viedajem namnoha bolš (choć, zrazumieła, jašče niedastatkova), čym viedajuć
Skažam, u našaj dvanaccacihodcy vučni pastupova, z kłasa ŭ kłas, znajomilisia ź niekatorymi prazaičnymi i paetyčnymi tvorami Tarasa Šaŭčenki, Ivana Katlareŭskaha, Ivana Franko, Michajła Kaciubinskaha, Lesi Ukrainki, Vasila Stafanika, Paŭło Tyčyny, Maksima Rylskaha (ukrainskaja litaratura), Adama Mickieviča (bałady, paemy «Pan Tadevuš», «Hražyna»), Juljuša Słavackaha (vieršy, paema «U Šviejcaryi»), Juzafa Krašeŭskaha («Papiery Hlinki»), Elizy Ažeški («Cham», «Zimovym viečaram», «Ramanicha»). My z Taćcianaj Kabržyckaj navat vydali dla siaredniaj škoły vialikuju chrestamatyju «Maje braty, maje susiedzi: tvory piśmieńnikaŭ blizkaha zamiežža» (Minsk, 2008, 752 staronki), kudy ŭvajšli tvory hetych piśmieńnikaŭ, a taksama łatyša Janisa Rajnisa, litoŭca Kryścijonasa Daniełajcisa, češki Baženy Niemcavaj, artykuły pra ich tvorčaść. Pieravod siaredniaj škoły na adzinaccacihodku, likvidacyja kłasaŭ z pašyranym i pahłyblenym vyvučeńniem pradmietaŭ pryviali, na žal, da skaračeńnia aŭtaraŭ i tvoraŭ. Adnak asobnyja ŭsio ž zastalisia. Ź inšaha boku, nakolki mnie viadoma, ni ŭ polskich, ni va ŭkrainskich škołach ni z adnym ź biełaruskich
— Kali my hutarku raspačali pra susiedziaŭ, dyk mnie pryhadaŭsia vialiki biełaruski publicyst, prazaik, litaraturaznaviec Siarhiej Pałujan (1890–1910), jaki pražyŭ usiaho 20 hadoŭ i pachavany ŭ Kijevie. Vy razam sa svajoj žonkaj Taćcianaj Kabržyckaj u 1986 hodzie sabrali i skłali adziny zbornik tvoraŭ Siarhieja Pałujana «Listy ŭ budučyniu». A ŭ 1990 hodzie vyjšła vaša sumiesnaja kniha «Ślady źnički: pra Siarhieja Pałujana». Što za hetyja 23 hady znojdziena novaje pra Siarhieja Pałujana? Ci ŭžo niemahčyma niečaha novaha pra našaha zdolnaha litaratara znajści?
— Ničoha novaha pra Siarhieja Pałujana my, na žal, pakul nie adšukali. Ale, nakolki nam viadoma, i inšyja daśledčyki ničoha istotnaha nie znajšli. Što zastajecca? Treba šukać!
— Trymaju ŭ rukach Vašu cudoŭnuju knihu «Moj Tryhłaŭ» pra Kupału, Kołasa, Bahdanoviča. Dziakuj Vam za jaje. Skažycie, kali łaska, a Vy cikavilisia pry jakich umovach i jak zahinuŭ u Maskvie Janka Kupała? Tym bolš što apošnim časam
— Pra śmierć Janki Kupały cikaviŭsia i ja. Viadomy list Bieryi Stalinu pra hibiel našaha pieśniara, jaki časta cytujecca, — heta adkaz na moj list (jak staršyni Mižnarodnaha fondu Janki Kupały) u KDB SSSR, ź jakim ja ŭ svoj čas źviartaŭsia. Niešta nie vierycca, što inšych dakumientalnych śviedčańniaŭ pra śmierć narodnaha paeta Biełarusi nie zastałosia, bo rasśledavańnie akaličnaściaŭ śmierci viali ažno try instancyi: milicyja, prakuratura, vajennaja raźviedka. Vidać, čas i ŭmovy jašče nie nastali, kab rassakrecić hetyja dakumienty. Ale ž «niama ničoha tajnaha, kab nie stała jaŭnym»…
— Viačasłaŭ Piatrovič, čamu da siońniašnich dzion jašče nie vydadzienaja encykłapiedyja «Jakub Kołas», tym bolš što jość užo encykłapiedyi Skaryny, Kupały, Bahdanoviča?
— Pytańnie nie da mianie. Chacia viedaju, što napisać i vydać sapraŭdnuju encykłapiedyju nie tak lohka i prosta. Lahčej sabrać, jak u torbu, roznyja artykulčyki ź internetu, znajści vydaŭca i z kamiercyjnymi metami — pad vyhladam encykłapiedyi — «cisnuć», dy jašče pad svaim proźviščam. Jak heta i robicca časam… Što da patrebnaści encykłapiedyi «Jakub Kołas», to ŭ hetym niama sumnievu.
— Viačasłaŭ Piatrovič, mnohich Vašych siabroŭ užo niama pobač z Vami. Kaho ź ich Vy najčaściej siońnia pryhadvajecie, škadujecie, uspaminajecie? Kaho Vam siońnia nie chapaje?
— Najčaściej zhadvaju svajho adnakašnika, byłoha zavuča Svatkaŭskaj siaredniaj škoły na Miadzielščynie Mikołu Paškieviča, jakomu pryśviečanaja apovieść Vasila Bykava «Abielisk», Aleha Łojku, majho ŭniviersiteckaha nastaŭnika, zatym kalehu pa pracy i blizkaha siabra, a taksama encykłapiedysta i falkłarysta Janku Sałamieviča, jaki nie tak daŭno pajšoŭ ad nas nazaŭsiody. Ich najbolš mnie i nie chapaje.
— Jaki čas u Vašym žyćci byŭ najciažejšym i jaki — plonnym i ščaślivym?
— Z vyšyni svajho ŭzrostu baču: najbolš plonnyja i ščaślivyja hady —
— Tak, u žyćci ŭsiaho chapała. A što siońnia chvaluje doktara fiłałahičnych navuk, prafiesara Viačasłava Rahojšu?
— Chvaluje mnohaje. Ale treba, navat chvalujučysia, pracavać, a nie siadzieć skłaŭšy ruki i chvalavacca. Pracavać, razumiejučy, što tolki aktyŭna pracujučy dziela rodnaj kultury, movy, litaratury, vychoŭvajučy adukavanych i nacyjanalna śviadomych maładych pracaŭnikoŭ, my ŭrešcie «dojdziem da Biełarusi».
