«Пра гэта наш начальнік шакаладнага цэха ўжо гадоў дзесяць марыў…» — намеснік генеральнага дырэктара па вытворчасці СААТ «Камунарка» Таццяна Сайганава паказвае шэсць велізарных машын у невялікім памяшканні шакаладнага цэха. Маштабная мадэрнізацыя адной з найбуйнейшых кандытарскіх фабрык краіны дайшла да аднаго з самых важных, хоць і не самых прыкметных для спажыўца этапаў.
Каб шакалад «раставаў ў роце», даводзіцца папрацаваць млынам і конш-машынам. «Важна зрабіць шакалад дробнадырперсным, аднародным. У «Камунаркі «гэта было праблемай апошніх гадоў 10. Мы не маглі дасягнуць высокай ступені драбнення — трапляліся крупінкі, былі нараканні», — тлумачыць Сайганава.
Асноўныя кампаненты шакаладу — какава цёртая, і какава-алей — папярэдне змешваюцца, да іх дадаюць астатнія кампаненты, і маса трапляе на драбненне — на пятивалковыя млыны. «Валам неабходна датыкацца — літаральна мікрон павінны быць паміж імі, а за 10 гадоў яны знасіліся, паміж імі павялічыліся зазоры. Натуральна, маса здрабнялася недастаткова. Даводзілася выкарыстоўваць дадатковыя млыны, па 12—18 гадзін круціць масу, затрачваючы на гэта энергію, і ўсё роўна патрэбную ступень драбнення — 92% для звычайнага шакаладу, 98% і вышэй для дэсертнага — можна было атрымаць з цяжкасцю», — распавядае намеснік дырэктара.
А самы важны працэс пры вытворчасці шакаладу — каншыраванне. «Каншыраванне — гэта і перамешванне, і тэмперыраванне, і аэрацыя адначасова. У масе адбываюцца такія фізіка-хімічныя працэсы, пры якіх выдаляюцца непатрэбныя кіслоты, кетоны, альдэгіды (водар, што лунае над заводам — гэта і ёсць тыя самыя кетоны і альдэгіды). Для глазуры працэс доўжыцца 6 гадзін, для шакаладу — 12 гадзін», — тлумачаць на вытворчасці.
Замена трох пяцівалковых млыноў і трох конш-машын аказалася справай няпростай — і дарагой, і надзвычай працаёмкай. І конш, і млын — гэта абсталяванне вагой да васьмі тон. Дэмантаж старога і мантаж новага, італьянскага і германскага, абсталявання заняў тры месяцы. Усяго ў цэх ўнеслі амаль 50 тон абсталявання на суму больш за мільён еўра. Як атрымалася ўцягнуць у сціплае памяшканне шэсць велізарных машын, немагчыма ўявіць. «Сцяну ламалі і кранамі уцягвалі. Пякельная праца. Пякельная», — кажуць на прадпрыемстве.
Ускладняла задачу тое, што гэтыя тры месяцы рабіць шакалад і шакаладную глазуру на фабрыцы не маглі. Прыйшлося працаваць на прывазных шакаладных масах, губляючы ў рэнтабельнасці. «Гэта такі подзвіг, на які адважыўся наш генеральны дырэктар і што дазволіла нам зрабіць вялікі крок наперад», — адзначае Таццяна Сайганава.
Зараз абсталяванне ўжо запушчана. «І калі раней на драбненне шакаладнай масы сыходзіла 10 гадзін, то цяпер да 4-х. Розніца ў якасці шакаладных мас вельмі прыкметная. Наш шакалад узлез на верхнюю прыступку», — цешыцца намеснік дырэктара. Сур'ёзнымі тэмпамі рухаецца і абнаўленне асноўных вытворчых ліній. Новая лінія па выпуску шакаладу з буйнымі дадаткамі ўжо прымацаваная належным чынам. Дацкая лінія, якая абышлася ў 4,5 млн еўра, зможа выпускаць 7 тон шакаладу ў змену — зараз на двух лініях 15 тон шакаладу можна вырабіць, толькі працуючы ў тры змены. Акрамя стандартных дадаткаў у выглядзе арэхаў на «Камунарцы» абяцаюць і дадаткі-»разынкі» — ад апельсінавай цэдры і жэлейных шарыкаў да сушаных чарніц з салёным арахісам. Лінію мяркуюць запусціць ужо ў сярэдзіне ліпеня.
А ў кастрычніку «Камунарка» рыхтуецца атрымаць магутную могульную лінію, здольную выдаваць у гадзіну 1,5 тоны цукерак, якія адліваюцца ў крухмал, — нугі, тофі, жэле ў жэле. Абышлася лінія ў 6,3 млн еўра.
Сур'ёзная перабудова чакае і карамельны цэх. Ён займаў плошчу каля 1,5 тысячы кв. м, і выпускалі тут да 60 тон прадукцыі ў суткі. Паступова з пяці ліній у эксплуатацыі засталося толькі дзве. Цяпер у цэху выразалі ўсё абсталяванне. Пасля рэканструкцыі дзве працоўныя лініі ў цэх вернуць, а замест астатніх трох будуць лініі шакаладныя. Ад былых карамельных магутнасцяў застанецца ў лепшым выпадку палова — спажыўцы ва ўсім свеце ўсё часцей аддаюць перавагу шакаладу.
