Адна з галоўных магчымых змен — перагляд штатаў бюджэтных арганізацый. Прасцей кажучы, гаворка пра аптымізацыю колькасці работнікаў. Кіраўнік Мінфіна ў артыкуле часопіса «Фінансы. Улік. Аўдыт» распавёў, якія змены варта чакаць бюджэтнікам, піша Tut.by.
Міністр фінансаў Юрый Селіверстаў адзначае, што «ва ўмовах сціскання рэсурснай базы бюджэту, павелічэння выдаткаў на абслугоўванне пазык, а таксама падтрымку рэальнага сектара эканомікі і банкаўскай сістэмы на першы план выходзіць задача пошукі ўнутраных рэзерваў для нарошчвання сацыяльных выдаткаў».
Паводле яго слоў, на павышэнне ўзроўню аплаты працы ў бюджэтнай сферы пры выхадзе на параметры праграмы сацыяльна-эканамічнага развіцця на 2021—2025 гады спатрэбіцца, паводле ацэнак, 7,2 мільярда рублёў у год, або больш за 3% да ВУП.
Нагадаем, чыноўнікі абяцаюць у гэтай пяцігодцы асобным катэгорыям бюджэтнікаў падняць у 1,5—2 разы заробак. Гэта настаўнікі, выкладчыкі, дактары і сярэдні медперсанал, работнікі сферы сацыяльнага абслугоўвання, культуры.
Павышаць заробкі будуць за кошт аптымізацыі штату
Павышэнне зарплаты ў бюджэтнай сферы будзе забяспечвацца сярод іншага за кошт аптымізацыі структуры і колькасці работнікаў, пра гэта гаворыцца ў Праграме сацыяльна-эканамічнага развіцця на гэтую пяцігодку. Гэта можа выклікаць дадатковае напружанне ў сферы, асабліва ў рэгіёнах, дзе праблематычна знайсці новае працоўнае месца. Іншыя магчымасці павелічэння заробкаў бюджэтнікаў, якія агучылі чыноўнікі, — паэтапнае павелічэнне базавай стаўкі і развіццё пазабюджэтнай дзейнасці.
Юрый Селіверстаў у сваім артыкуле кажа пра «трансфармацыю сістэмы» і кажа, што «шукаць рэсурсы (на павышэнне заробкаў) прыйдзецца ў тым ліку і за кошт унутрыгаліновай аптымізацыі». «Як вынік вымушанага працэсу, новае аблічча набудзе ўся сістэма бюджэтных арганізацый, — піша міністр. — Бюджэтнаму сектару прыйдзецца сыходзіць ад статычнага стану, рэфармуючыся паралельна са зменай эканамічнай сітуацыі».
Кіраўнік Мінфіна прыводзіць «дастаткова пазітыўны прыклад» - стварэнне ў 2020 годзе цэнтраў па забеспячэнні дзейнасці бюджэтных арганізацый. «Упарадкаванне нарматываў колькасці работнікаў, занятых забеспячэннем фінансава-гаспадарчай дзейнасці такіх устаноў у рэгіёнах, дазволіла скараціць штатную колькасць іх супрацоўнікаў на 1,2 тысячы адзінак і на гэтай аснове павысіць узровень аплаты працы занятых».
Як піша Юрый Селіверстаў, з улікам ужо напрацаванага вопыту ў сярэднетэрміновым перыядзе спатрэбіцца далейшы перагляд штатаў бюджэтных арганізацый.
Міністр распавёў пра ўкараненне c 1 студзеня 2023 года механізму медыцынскай акрэдытацыі арганізацый аховы здароўя. «Бюджэтнае фінансаванне на іх утрыманне будзе выдаткоўвацца пры ўмове адпаведнасці прадстаўляных паслуг базавым (эталонным) патрабаванням аказання медыцынскай дапамогі насельніцтву», — удакладніў кіраўнік Мінфіна.
«Стымуляванне рублём — самы эфектыўны інструмент аптымізацыі выдаткаў»
Паводле яго слоў, яшчэ адзін вектар аптымізацыі выдаткаў — упарадкаванне сеткі бюджэтных арганізацый. «У кожным галіновым Міністэрстве трэба выпрацаваць «дарожную карту» мер па развіцці «эканамічных» формаў абслугоўвання насельніцтва (нестацыянарных, мабільных, міжрэгіянальных), — піша Юрый Селіверстаў. — Паралельна мэтазгодна працягваць укараненне нарматыўнага фінансавання найбольш бюджэтаёмістых сацыяльных галін. Усім відавочна, што стымуляванне рублём — самы эфектыўны інструмент аптымізацыі выдаткаў у сектары».
На думку міністра, «не аб'ёмы фінансавання павінны адпавядаць сетцы бюджэтных устаноў, а, наадварот, штаты, колькасць арганізацый, выдаткі на іх мадэрнізацыю і развіццё — падладжвацца пад існуючыя магчымасці».
«На першы план выйдзе тое, як арганізацыя рэалізуе сваё дзяржаўнае прызначэнне, наколькі людзі задаволеныя якасцю атрыманых паслуг, а не памер складзенага ўстановай каштарысу. Дадзены тэзіс тычыцца і сістэмы жыллёва-камунальнай гаспадаркі», — адзначае Юрый Селіверстаў.
Пра «кантралёраў» і праверкі дзяржпрадпрыемстваў (а не толькі бюджэтнікаў)
Міністр фінансаў лічыць, што «наспела ўзмацненне сістэмы кантролю, скіраванай на аператыўную ліквідацыю і прадухіленне парушэнняў».
«Ва ўмовах праведзенай аптымізацыі эфектыўна справіцца з гэтымі выклікамі сіламі толькі «кантралёраў», відавочна, не ўдасца. Таму стаўку лагічна зрабіць на сістэму так званага ўнутранага кантролю і аўдыту», — піша Юрый Селіверстаў.
Ён распавёў пра пілотны праект у цэнтры забеспячэння дзейнасці бюджэтных арганізацый Слуцкага раёна. «Функцыя ўнутранага аўдыту ў перыяд яго правядзення была ўскладзена на асобных работнікаў цэнтра — як дадатковая да асноўнай працы. Праведзеныя кантрольна-аналітычныя мерапрыемствы дазволілі выявіць шэраг недахопаў, звязаных як з афармленнем бухгалтарскіх дакументаў, так і з правядзеннем інвентарызацыі, спісаннем тэхнікі і іншымі пытаннямі», — адзначае Юрый Селіверстаў.
Ён лічыць, што адпрацаваўшы сістэму ўнутранага кантролю ў цэнтрах, пасля гэтага «мэтазгодна разгледзець стварэнне службаў унутранага кантролю і аўдыту ў буйных бюджэтных арганізацыях, а таксама прадпрыемствах рэальнага сектара эканомікі, уласнікам якіх з'яўляецца дзяржава». Гэта значыць, у гэтым выпадку гаворка ўжо ідзе не толькі пра бюджэтныя арганізацыі, але і ў цэлым пра дзяржаўныя прадпрыемствы.
Што цяпер адбываецца з заробкамі бюджэтнікаў
Паводле звестак Белстата, сярэдні заробак бюджэтнікаў у студзені знізіўся на 101 рубель у параўнанні з снежнем 2020-га — да 1099. рублёў (звесткі за люты яшчэ не апублікаваныя). Гэта сумы да выплаты падаткаў, гэта значыць на рукі выходзіць менш. Пры гэтым таксама рэальныя заробкі, якія разлічваюцца з папраўкай на рост цэнаў на тавары і паслугі, таксама ўпалі — больш як на 9 рублёў.
У 2020 годзе бюджэтнікам планавалі падняць зарплаты да 80% ад сярэдняй зарплаты па краіне. На гэты паказнік па выніках мінулага года ўдалося выйсці, суадносіны склалі 80,4% (за студзень-снежань мінулага года). Аднак тут ёсць нюанс: выйсці на гэты ўзровень шмат у чым атрымалася за кошт надбавак медыкам за барацьбу з каранавірусам.
На якія заробкі шукаюць медыкаў і настаўнікаў
У агульнарэспубліканскім банку вакансій цяпер значыцца 2956 прапаноў для дактароў-спецыялістаў. Пры гэтым 1289 прапаноў ад наймальнікаў з заробкам да 700 рублёў. Больш за 1000 рублёў абяцаюць па 703 вакансіях.
Як правіла, заробкі ў вакансіях паказваюць да выплаты падаткаў. Гэта значыць на рукі выйдзе менш.
Для настаўнікаў у банку размешчана 193 вакансіі. Большасць з іх (128 прапаноў) — на заробак да 600 рублёў.
