Мармур Элгіна ў Брытанскім музеі. Фота: pixabay
Прэм’ер-міністр Грэцыі Кірыякас Міцатакіс меўся сустрэцца з прэм’ер-міністрам Вялікабрытаніі Рышы Сунакам у Лондане, аднак у апошнюю хвіліну брытанцы адмянілі сустрэчу. Пра гэта піша агенцтва Бі-бі-сі.
Прычынай канфлікту стала інтэрв’ю Міцатакіса агенцтву Бі-бі-сі за дзень да сустрэчы, у якім той выказаў надзею на тое, што Вялікабрытанія верне Грэцыі скульптуры Парфенона. Грэчаскі міністр тады сказаў, «што мець частку артэфактаў у Афінах, а частку ў Лондане, гэта як падзяліць Мона Лізу на дзве часткі».
«Тыя, хто верыць у правільнасць і сумленне сваіх рашэнняў, ніколі не адмаўляюцца ўступаць у канструктыўную аргументацыю і дэбаты», — сказаў Кірыякас Міцатакіс з расчараваннем з-за раптоўнай адмены сустрэчы са сваім брытанскім калегам Рышы Сунакам.
Міцатакіс дадаў, што пазіцыі Грэцыі ў пытаннях адносна вяртання мастацкіх каштоўнасцяў на радзіму вядомыя ўсяму свету. Аднак у аўторак, акрамя гэтага, палітык спадзяваўся абмеркаваць з брытанскім калегам праблемы Украіны, Ізраіля, кліматычны крызіс і міграцыю.
Брытанскі ўрад пацвердзіў, што адмяніў сустрэчу з грэчаскім прэм'ерам, і прапанаваў яму замест гэтага сустрэцца толькі з намеснікам Рышы Сунака Оліверам Даўдэнам. Аднак тут адмовілася ўжо дэлегацыя Грэцыі.
Крыніцы Бі-бі-сі кажуць, што правядзенне такой сустрэчы стала немагчымым пасля таго, як у СМІ з’явіліся каментары Міцатакіса адносна мармураў Элгіна (Elgin Marbles) — скульптур і рэльефаў Парфенона Афінскага Акропаля, створаных старажытнагрэцкім скульптарам Фідыем паміж 447 і 432 гадамі да н. э.
Сваю назву мармуры бяруць ад прозвішча брытанскага лорда Томаса Бруса Элгіна, брытанскага пасла ў Асманскай імперыі, які ў пачатку XIX стагоддзя вывез скульптуры з Грэцыі, пасля чаго іх у 1816 набыў брытанскі ўрад і перадаў Брытанскаму музею.
Аднак Элгін тады атрымліваў ад туркаў дазвол толькі на вываз «некаторых абломкаў камянёў з надпісамі і фігурамі». У выніку брытанскі пасол забраў з сабой амаль палову ўсіх мармуровых каштоўнасцяў Парфенона, бо хацеў «захаваць іх ва ўмовах нестабільнай палітычнай абстаноўкі ў Турцыі і абараніць іх ад рабавання з боку прыватных калекцыянераў».
Грэцыя, у сваю чаргу, дзесяцігоддзямі намагаецца вярнуць каштоўнасці Парфенона назад, а таксама ставіць пад сумнеў законнасць дзеянняў лорда Элгіна і праўдападобнасць дазволу на вываз каштоўнасцяў, які быў дадзены туркамі.
Па законах Вялікабрытаніі, вяртаць старажытныя каштоўнасці на іх радзіму няможна. Перадача экспанатаў магчымая, толькі калі іх стварылі пасля 1850 года, калі яны вельмі моцна сапсаваныя альбо маюць дублікаты ў лепшым за арыгінал стане. Адзіны магчымы варыянт у выпадку з Грэцыяй — гэта пазычыць экспанаты на абмежаваны час, адзначае Бі-бі-сі.
У той час як кансерватыўныя палітыкі адмаўляюцца вяртаць Грэцыі мармуры, апазіцыйная партыя лейбарыстаў, наадварот, заяўляе, што яна б не стала перашкаджаць пагадненню аб пазычанні гэтых скульптур Грэцыі для вяртання гістарычных каштоўнасцяў на іх радзіму.
Чытайце таксама:
Жэрар Дэпард'ё прадаў скульптуру ўраджэнца Беларусі — прадстаўніка Парыжскай школы
Загадкавая гісторыя адной скульптуры. Як Лукашэнка падарыў тое, чым не валодаў
Што стала з расійскімі помнікамі, якія імперыя ставіла ў нацыянальных правінцыях
