Святлана Матушэўская, майстрыха са Шклова. Жнівень 2023 года
Святлана і Віктар вучыліся ў адным інстытуце — Мінскім педагагічным. Ажаніліся яшчэ студэнтамі, а заканчвалі ВНУ ўжо ўтрох, разам з маленькім сыночкам. Размеркаванне выбралі ў Шклоў, на радзіму Святланы. Там працавалі ў школе і яе маці, і сястра, вось і вырашылі стаць свайго роду прадаўжальнікамі настаўніцкай дынастыі.
«Вось толькі гэтая самая «дынастыя» з мяне паздзекавалася, — смяецца жанчына. — Я па спецыяльнасці выкладчыца геаграфіі, а ўсе стаўкі былі занятыя. Мне, праўда, прапанавалі пайсці ў вясковую школу, але ў мяне ж дзіця маленькае, фізічна немагчыма было далёка ездзіць.
А ў горадзе была стаўка настаўніка працы. Кажуць: «Пойдзеш? Ты ж вядомая майстрыха (я з дзяцінства шыла і вязала), у цябе атрымаецца». Дзень праплакала — я што, дарма, атрымліваецца, інстытут з чырвоным дыпломам скончыла? — а потым пагадзілася. І не шкадую, што так выйшла.
У прафесійным плане ў мяне ўсё склалася, працу сваю вельмі люблю, ніколі нават думкі не было сысці са школы. Можа і таму, хоць я гадоў з пяць рамесніцай лічылася, а цяпер перааформіла на самазанятасць, і думкі не дапускаю аб тым, каб кінуць школу і сур'ёзна заняцца толькі рамяством. Можа, калі-небудзь потым, калі на пенсію пайду…»
Тым больш што па жаночай лініі ў Святланы ўсе добрыя рукадзельніцы. Бабуля шыла добра, мама вышывала, вязала, выставы яе работ неаднаразова ў Шклове ў мясцовым Доме культуры былі, у краязнаўчым музеі. Сястра таксама вязаннем захапляецца, а сама Святлана з дзяцінства і вязала, і шыла, з восьмага класа ўсю сям'ю апранала, сяброўкам сарафанікі-спаднічкі страчыла. І калі пяць гадоў таму рамесніцтва афармляла, то менавіта гэтыя віды дзейнасці былі асноўнымі, ні пра якія пасцілы яшчэ і гаворкі не было.
Вось такая апетытная пасціла атрымліваецца ў Святланы
Першую пасцілу зрабіў Віктар і паднёс яе жонцы
Пачалося новае хобі са звычайнага пачастунку. Мужа Святланы калега пачаставаў пасцілой, якую сам рабіў для ўнукаў. Віктару яна так спадабалася, што той стаў раз-пораз намякаць: «Можа, і нам паспрабаваць? Вунь колькі яблыкаў ды сліў прападае».
«Чаму б і не, думаю, — успамінае Святлана. — Я тады закаткамі захаплялася, вельмі шмат усякага-рознага закрывала, і для сябе, і суседзяў частавала. А ў апошнія гады народ стаў актыўна здаровым ладам жыцця захапляцца, мы таксама пачалі на банкі з кансервацыяй коса глядзець, там жа соль, воцат, зусім не па ЗЛЖ. Так што ідэя з пасцілой на добрую глебу ўпала.
Сыны нашы размовы-абмеркаванні паслухалі і падарылі бацьку на дзень нараджэння (гэта ўжо верасень быў) дэгідратар. Чаго мы толькі ў тую восень на ім не сушылі! Фасолю, шыпшыну, глог…
З пасцілой, праўда, няўдача выйшла: не было ў гэтай сушылцы спецыяльнага паддона, толькі секцыі з дзірачкамі. І дакупіць нельга было, не рабілі для гэтай мадэлі».
Потым Святлана паехала на экскурсію ў Гомель, а калі вярнулася, муж горда паднёс ёй… тую самую пасцілу! Знайшоў у інтэрнэце рэцэпт, выразаў з пергаменту кругі, каб маса ў дзірачкі не выцякала, і — частуйцеся на здароўе!
Пергамент, праўда, ад вільгаці зморшчыўся, так што пасціла атрымалася гафрыраванай, але хіба гэта самае галоўнае?! Затое які прастор для эксперыментаў з'явіўся — спыніцца не маглі. Да чаю — толькі пасціла, у халадзільніку запас, знаёмых частавалі направа-налева. Адзін узор нават у сябе ў інстаграме выклала, пахваліцца.
Кававы ласунак. А чаму б і не?
«І тут інтэрнэт мне — як адчуў, — стаў падкідаць акаўнты майстрых, якія менавіта пасцілой займаюцца, — расказвае Святлана. — Сярод іх аказаўся і інстаграм дзяўчыны з Самары, якая прапаноўвала навучанне. Яна якраз курс набірала на пачатак студзеня, даслала мне спіс, якое абсталяванне абавязкова трэба мець, паколькі там не толькі тэорыя, але і практыка, з хатнімі заданнямі.
Самым дарагім з усяго быў «правільны» дэгідратар. Ну, мы з Віктарам і дамовіліся, што не будзем адзін аднаму рабіць на Новы год падарункі, а купім сушылку. Так што да пачатку заняткаў я падышла з поўным «узбраеннем».
Месяц вучобы праляцеў на адным дыханні, хоць было цяжкавата. Кожны дзень, як з працы вярталася, трэба і на анлайн-урок паспець, і сушылку загрузіць, каб чарговае заданне выканаць. Ноч сушыцца, з раніцы крыху раней здымаю, скочваецца ў трубачкі пэўнага памеру, і бягом на працу.
Кожны вучань атрымаў кніжку з 22 рэцэптамі, амаль усе паспрабавалі. Але дзякуючы гэтай вучобе я зразумела логіку працэсу, асвоіла асноўныя правілы, без ведання якіх сапраўднай пасцілы проста не атрымаецца.
І цяпер у маёй «калекцыі» ўжо 110 відаў пасцілы з рознымі смакамі, у тым ліку і агародніннай. Многія з іх сама прыдумала. Напрыклад, падчас вучобы асвойвалі пасцілу з гарбуза, а цяпер у мяне ёсць і з морквай, балгарскім перцам, таматамі ды нават агуркамі!
Дарэчы, таматная з праванскай травой і часнаком — гэта ў мяне цяпер хіт продажаў. Хоць пачынала рабіць з асцярогай, бо людзі традыцыйна лічаць, што пасціла павінна быць фруктова-ягадная, кісла-салодкая.
Усе новыя смакі Святлана «апрабуе» ў першую чаргу на сабе і сваіх блізкіх. І калі нешта ёй ці сынам не падабаецца, ні за што рабіць не будзе. Хоць і разумее, што на ўсе могуць знайсціся свае кліенты, але аддае перавагу ўсё ж таму, што самой па душы.
Фрыксы карыстаюцца асаблівым попытам у прыхільнікаў здаровага ладу жыцця
Карысныя прысмакі «ад Святланы» спрабавалі нават у Фінляндыі
Сур'ёзна займацца вырабам пасцілы, — а пазней Святлана пачала рабіць яшчэ і фрыксы (фруктовыя чыпсы), якія таксама карыстаюцца попытам у прыхільнікаў здаровага ладу жыцця, — па словах майстрыхі, задавальненне не самае таннае. Абсталяванне, сыравіна — толькі тым, што расце ва ўласным садзе і на агародзе, не абыдзешся, — упакоўка, электраэнергія, не кажучы ўжо пра ўласны час і сілы.
«На першым этапе, калі лічыць яшчэ і вучобу, якая абышлася ў раёне 150 рублёў, прыйшлося ўкласці каля тысячы рублёў, — падлічвае яна. — Ды і цяпер хоць не ў такіх памерах, але ўкладаць грошы трэба.
Вось, да прыкладу, адна з маіх самых любімых — цытрынава-імбірна-мядовая пасціла. Зразумела, што ўсе інгрэдыенты, можа толькі за выключэннем яблыкаў для асновы, даводзіцца купляць. А аб'ём продажаў пакуль не настолькі вялікі, каб на гэтым можна было шмат зарабіць.
Выдаткі, па маіх падліках, адбіваю, але жыць толькі на даход ад гэтай справы пакуль наўрад ці магчыма. Так што, калі мяне пытаюцца, бізнэс гэта ці хобі, адказваю, што пяцьдзясят на пяцьдзясят».
Хоць продажамі сваіх фруктова-ягадна-агароднінных вырабаў Святлана займаецца ўжо паўтара года. У тым ліку і праз інстаграм, на кірмашах, у якіх рэгулярна ўдзельнічае.
Klukva Маркет у магілёўскім ГЦ «Парк Сіці». 11 чэрвеня 2022 года
«Самай першай пакупніцай была мая калега. Ехалі разам на машыне ў Магілёў, на курсы павышэння кваліфікацыі. Усе балбочуць, камунікуюць, а я раз-пораз засынаю. «Чым ты ноч займалася, што спіш на хаду?» — смяюцца спадарожніцы. Кажу: «Пасцілу сушыла…»
І адна адразу зацікавілася, папрасіла прадаць, ёй трэба было кагосьці павіншаваць, якраз думала над арыгінальным падарункам, — усміхаецца жанчына. —
Потым прапанавала ў школе калегам невялікія наборчыкі ў прыгожых скрыначках, справа якраз перад 8 сакавіка была, разабралі на падарункі.
У інстаграме замовы з'явіліся, нешта нават поштай прыйшлося адпраўляць, за межы вобласці. Цяпер ужо па ўсёй краіне ёсць кліенты, маю пасцілу нават за мяжой спрабавалі: у Расіі, Польшчы, Фінляндыі. Там, праўда, не заказчыкі: знаёмыя ў госці ездзяць і бяруць з сабой. Мне потым перадаюць захопленыя водгукі, гэта вельмі прыемна.
З'явіліся і пастаянныя кліенты, асабліва калі стала ўдзельнічаць у кірмашах вырабаў ручной работы Klukva Маркет, у магілёўскім ГЦ «Парк Сіці».
Калі ёсць магчымасць, Святлана абавязкова ездзіць у Мінск, на выставу-кірмаш аўтарскіх вырабаў «Чароўны Млын».
На выставе-кірмашы аўтарскіх вырабаў «Чароўны Млын». Мінск, 2023 год
«Там такая казачная атмасфера, — захапляецца яна. — І ўжо ёсць людзі, якія адразу мэтанакіравана ідуць да майго прылаўка, пытаюцца, што новенькага прывезла.
І «абноўкі» заўсёды знаходзяцца. Напрыклад, кошык з ружачкамі з фруктовых снэкаў, паштоўка або цацка з пасцілы або цукерка на палачцы з трох відаў ёгуртнай пасцілы. А можа, камусьці захочацца паспрабаваць агурочную? Або пасцілу «Праная вішня», «Глінтвейн», «Кававая», — ад адных назваў слінкі цякуць!
Калі я была маленькая, бабуля ездзіла ў Магілёў на рынак агуркі прадаваць, бульбу, мы ж шклоўскія, тут усе ездзілі гандляваць. І абавязкова мне які-небудзь падаруначак прывозіла. Я тады думала: «Вось вырасту, буду таксама на рынак ездзіць, а потым усё-ўсё сабе купляць!», — смяецца Святлана. — Вось і збылося…»
Чытайце таксама:
