Новая адміністрацыя ЗША пакладзе край замежнай палітыцы ізаляцыянізму, якая праводзілася папярэднім амерыканскім лідарам Дональдам Трампам, актывізуе свае дэмакратызацыйныя намаганні за мяжой і ўзмоцніць супрацьдзеянне варожым крокам Расіі і Кітая. Такім стаў лейтматыў першага выступу прэзідэнта ЗША Джо Байдэна па пытаннях замежнай палітыкі. Прамову кіраўнік амерыканскай адміністрацыі сказаў у чацвер у Дзярждэпартаменце, піша ТАСС.
«Я хачу, каб свет сёння пачуў наступны сігнал: Амерыка вярнулася. Амерыка вярнулася. Дыпламатыя вярнулася ў цэнтр нашай замежнай палітыкі», — абвясціў Байдэн.
Сімвалічны быў і сам факт прыезду кіраўніка дзяржавы ў замежнапалітычнае ведамства ўсяго праз два тыдні пасля ўступлення на пасаду. Трамп упершыню з'явіўся ў Дзярждэпе праз год з нечым пасля інаўгурацыі.
Аўтарытарызм насоўваецца
Як казаў кіраўнік Белага дома, Вашынгтон сутыкаецца з «насоўваннем аўтарытарызму, у тым ліку з ростам амбіцый Кітая», яго імкненнем «супернічаць са Злучанымі Штатамі, а таксама рашучасцю Расіі нанесці шкоду» амерыканскай дэмакратыі.
«Глабальныя выклікі, якія ўзмацняюцца» — ад пандэміі да выкліканага зменай клімату крызісу і распаўсюду ядзернай зброі — могуць быць «вырашаны толькі краінамі, якія працуюць разам», падкрэсліў Байдэн. «Мы (Злучаныя Штаты) не можам дамагчыся гэтага ў адзіночку», — прызнаў прэзідэнт.
З яго пункту гледжання, новаму ўраду ў Вашынгтоне трэба пачынаць « з дыпламатыі, якая сыходзіць каранямі ў самыя запаветныя дэмакратычныя каштоўнасці Амерыкі: абарону свабоды,<…> адстойванне усеагульных правоў, павагу да вяршэнства закона, годнае стаўленне да кожнага чалавека». «Гэта наша невычэрпная крыніца сілы, — мяркуе Байдэн. — Гэта нязменнае перавага Амерыкі».
У сувязі з гэтым 46-ы амерыканскі прэзідэнт выказаў меркаванне, што саюзы і альянсы ЗША з іншымі краінамі з'яўляюцца «найвялікшым здабыткам» Вашынгтона. «Дыпламатыя азначае стаяць плячом у плячо з нашымі ключавымі саюзнікамі і партнёрамі. <…> Мы маем намер [аднавіць] нашу надзейнасць і маральны аўтарытэт, што ў большасці сваёй былі згубленыя», — сказаў Байдэн.
На яго погляд, новыя амерыканскія ўлады ўжо пачалі аднаўляць свае міжнародныя сувязі і вяртаць сваёй краіне «лідарскія пазіцыі ў свеце».
Акрамя таго, Байдэн выказаўся за тое, каб ЗША ўсталі на чале міжнародных намаганняў па «барацьбе з экзістэнцыйнай пагрозай» змены клімату. «Як і ў выпадку з пандэміяй, гэта патрабуе глабальнага супрацоўніцтва», — канстатаваў кіраўнік амерыканскай адміністрацыі.
Расія
Закрануўшы тэму расійска-амерыканскіх стасункаў, Байдэн заявіў, што Злучаныя Штаты не будуць вагацца ў імкненні дамагчыся наступстваў для тых крокаў Масквы, якія Вашынгтон палічыць не адпаведнымі сваім інтарэсам. «Падышлі да канца тыя дні, калі ЗША ішлі на саступкі», — сказаў Байдэн, сцвярджаючы, што Расія рабіла ў дачыненні да ЗША «агрэсіўныя дзеянні».
«Мы будзем больш эфектыўныя ў тым, што тычыцца дзеянняў у дачыненні да Расіі, калі станем працаваць у кааліцыі і ў каардынацыі з іншымі партнёрамі, якія прытрымліваюцца падобных поглядаў», — перакананы кіраўнік Белага дома.
Ён таксама заклікаў улады Расіі забяспечыць неадкладнае вызваленне Аляксея Навальнага «без усялякіх умоў».
У той жа час, па словах Байдэна, Вашынгтону проста не абысціся без супрацоўніцтва з Масквой.
«Лідарства з дапамогай дыпламатыі павінна таксама азначаць узаемадзеянне з нашымі праціўнікамі і супернікамі дыпламатычным шляхам, калі гэта ў нашых інтарэсах і спрыяе бяспецы амерыканскага народа. Менавіта таму ЗША і Расія пагадзіліся падоўжыць ДСНУ (Дагавор аб мерах па далейшым скарачэнні і абмежаванні стратэгічных наступальных узбраенняў — заўв. ТАСС) на пяць гадоў, каб захаваць адзіны дагавор паміж нашымі краінамі, які забяспечвае ядзерную стабільнасць», — заявіў прэзідэнт.
Кітай
Прэзідэнт удакладніў, што цяперашні амерыканскі ўрад лічыць галоўным канкурэнтам Злучаных Штатаў Кітай. «Мы наўпрост сутыкаемся з выклікамі для нашай бяспекі, росквіту і дэмакратычных каштоўнасцяў з боку найбольш сур'ёзнага праціўніка — Кітая. Мы будзем процідзейнічаць парушэнню Кітаем [правілаў] у сферы эканомікі, супрацьстаяць яго агрэсіўным дзеянням, даваць адпор нападам на правы чалавека і інтэлектуальную ўласнасць», — папярэдзіў Байдэн.
«Але мы, — запэўніў амерыканскі лідэр, — гатовыя працаваць з Кітаем, калі гэта адпавядае нашым інтарэсам».
Ваенная прысутнасць за мяжой
Закрануў у сваёй прамове Байдэн і пытанне аб размяшчэнні амерыканскіх войскаў за мяжой. «Міністр абароны ўзначаліць глабальны перагляд дыслакацыі нашых войскаў, каб амерыканская ваенная прысутнасць адпавядала нашым прыярытэтам у замежнай палітыцы і інтарэсам нацыянальнай бяспекі», — растлумачыў Байдэн.
На час правядзення гэтага агляду Вашынгтон, як пацвердзіў прэзідэнт, прыпыніць вывад войскаў ЗША з Германіі. Пастанова аб перадыслакацыі значнай часткі амерыканскіх вайскоўцаў з ФРГ была прынятая Трампам улетку мінулага года.
У гэтай жа частцы выступу Байдэн паведаміў аб спыненні падтрымкі Злучанымі Штатамі баявых аперацый Аравійскай кааліцыі ў Емене. Згодна з выкладзенай ім інфармацыяй, рашэнне пашыраецца ў тым ліку на продаж амерыканскіх узбраенняў арабскім саюзнікам.
Паводле ацэнкі кіраўніка Белага дома, вайна ў Емене «прывяла да гуманітарнай і стратэгічнай катастрофы». «Мы <…> актывізуем нашу дыпламатыю, каб пакласці канец вайне ў Емене. <…> Гэтая вайна павінна скончыцца», — сказаў амерыканскі лідар.
Тым не менш, адзначыў ён, ЗША працягнуць дапамагаць Саудаўскай Аравіі абараняць свае суверэнітэт, тэрытарыяльную цэласнасць і насельніцтва ад пагроз з боку «падтрыманых Іранам сіл».
М'янма
Байдэн пакінуў без увагі шэраг буйных праблем міжнароднай палітыкі, уключаючы ўрэгуляванне крызісу вакол ядзерных распрацовак Ірана і дэнуклеарызацыю Карэйскага паўвострава, Палестына-ізраільскі канфлікт, сітуацыі ў Сірыі і Афганістане.
Ён, зрэшты, заклікаў вайскоўцаў М'янмы, якія арганізавалі пераварот, пакінуць уладу і вызваліць затрыманых імі лідараў краіны і прадстаўнікоў грамадзянскай супольнасці, паабяцаўшы ў адваротным выпадку санкцыі.
Як папярэдзіла прэс-сакратар Белага дома Джэн Псакі, у прамове Байдэна і не задумвалася раскрываць дэталі ўсіх кірункаў новай замежнай палітыкі краіны. Яна патлумачыла, што на гэта ў кіраўніка дзяржавы «будзе досыць часу».
