Петэр Мадзяр на мітынгу ў Будапешце. 26 сакавіка 2024 года. Фота: AP Photo/Denes Erdos
Напярэдадні выбараў у Еўрапейскі парламент у Венгрыі хуткімі тэмпамі набірае папулярнасць палітычная партыя «Павага і свабода» (Tisztelet és Szabadság), лідарам якой з'яўляецца 43-гадовы Петэр Мадзяр.
Мадзяр у мінулым быў мужам міністра юстыцыі Юдыт Варгі, з якой у яго трое дзяцей. Варгу палітолагі называлі адной з самых зорных пратэжэ Орбана. Яна павінна была ўзначаліць спіс кіроўнай партыі «Фідэс» на выбарах у Еўрапарламент.
Але ў лютым гэтага года ў выніку аднаго з самых буйных палітычных крызісаў кіроўнай партыі, звязаным з памілаваннем прэзідэнтам абвінавачанага, якога прызналі вінаватым у дапамозе педафілу, Юдыт Варга разам з прэзідэнтам краіны Каталін Новак падала ў адстаўку і адраклася мандата дэпутата парламента ды лідара партыйнага спісу на выбарах у Еўрапарламент.
Праз некалькі гадзін пасля таго, як яго былая жонка аб'явіла аб сваім сыходзе з палітыкі, Мадзяр апублікаваў пост у фэйсбуку, у якім заявіў, што ідзе ў адстаўку са сваіх пасад на двух дзяржаўных прадпрыемствах і адракаецца свайго месца ў радзе дырэктараў трэцяга — Венгерскага банка развіцця.
Ён пісаў, што апошнія некалькі гадоў прымусілі яго ўсвядоміць, што ідэя «нацыянальнай, суверэннай, буржуазнай Венгрыі», абвешчаная ўрадам Орбана, насамрэч была «палітычным прадуктам», які служыць для ўтойвання масавай карупцыі і пераразмеркавання багацця на карысць тых, хто мае «правільныя сувязі».
Юрыст па адукацыі, Мадзяр, які займаўся адвакацкай практыкай, працаваў у МЗС і прадстаўніцтве Венгрыі ў ЕС, распачаў кампанію нападак на Орбана. У канцы сакавіка ён у прысутнасці журналістаў перадаў у пракуратуру аўдыязапіс, які даказвае факты карупцыі ва ўрадзе, што істотна павысіла папулярнасць палітыка.
Мадзяр абвінавачвае ўрад Орбана ў сістэмнай карупцыі, заклікае да адстаўкі прэм'ер-міністра і генеральнага пракурора, заяўляе, што ў краіне адсутнічае свабода СМІ і пракуратуры. За паўтара месяца пасля свайго пераходу ў апазіцыю палітык здолеў сабраць звыш 200 тысяч падпісчыкаў у сваіх сацыяльных сетках.
А ў пачатку красавіка на антыўрадавы мітынг каля будынка нацыянальнага парламента, які праводзіла «Павага і свабода», прыйшло па розных ацэнках ад 50 да 100 тысяч чалавек. Такая масавасць не назіралася з 2010 года.
Партыя «Павага і свабода» была зарэгістраваная ў 2021 годзе. Яе стварыла невялікая група чыноўнікаў і прадпрымальнікаў горада Эгер з мэтай удзелу ў парламенцкіх выбарах. У сваёй праграме партыя пазіцыянавала сябе як правацэнтрысцкая, заяўляла пра неабходнасць абмежавання двума тэрмінамі знаходжання на пасадах вышэйшых дзяржаўных асобаў, адмены недатыкальнасці дэпутатаў, падтрымкі мясцовага бізнэсу і спрыяння вяртання ў краіну эмігрантаў.
На парламенцкіх выбарах у красавіку 2022 года «Павага і свабода» не здолела, аднак, атрымаць ніводнага мандата. Новае дыханне ёй надаў Петэр Мадзяр, калі ў красавіку гэтага года заняў пасаду аднаго з намеснікаў старшыні.
Партыя патрэбна Мадзяру для ўдзелу ў выбарах у Еўрапарламент. Стварыць для гэтага ўласную партыю ён не паспеў. Па правілах, прэтэндаваць на месцы ў Еўрапейскім парламенце могуць кандыдаты ад тых палітычных аб'яднанняў, якія былі зарэгістраваныя ў сваіх краінах на момант афіцыйнага абвяшчэння аб выбарах.
10 красавіка ў Нацыянальную выбарчую камісію была накіравана заяўка на рэгістрацыю партыі «Павага і свабода» для ўдзелу ў выбарах у Еўрапарламент. Акрамя гэтага, партыя будзе браць удзел у муніцыпальных выбарах у Венгрыі 9 чэрвеня.
Як піша Bloomberg, спасылаючыся на вынікі апытання сацыялагічнай кампаніі Median, «Павага і свабода» Мадзяра атрымлівае 24% падтрымкі сярод выбаршчыкаў, якія вызначыліся са сваім выбарам і заявілі, што абавязкова пойдуць на галасаванне.
Хоць гэта далёка ад 46% падтрымкі, якую мае партыя ўлады «Фідэс», але больш чым удвая перавышае паказчык падтрымкі Дэмакратычнай партыі (9%), якая да гэтага часу была самай папулярнай апазіцыйнай сілай.
Цяпер Мадзяр ездзіць па сельскай мясцовасці, якая з'яўляецца базай падтрымкі Орбана, дзе яму ўдаецца сабраць нямала выбаршчыкаў на сваіх агітацыйных мерапрыемствах.
У планах палітыка і парламенцкія выбары ў краіне ў 2026 годзе. Што ў яго ўдасца, пакажа час.
Чытайце таксама:
Пайшла ў адстаўку прэзідэнтка Венгрыі. Ёй не даравалі памілавання чалавека, замяшанага ў педафіліі
«Траянскі конь» Пуціна. Хто такі Віктар Орбан і чый бок ён сапраўды займае?
У Венесуэле адзіным кандыдатам ад апазіцыі стаў немалады дыпламат, які быў паслом у часы Чавеса
